صدیقه طاهره در نگاه ائمه علیهم السلام
مقام والای حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام فقط از منظر معصومین علیهم السلام كه همتای ایشانند، قابل بیان است. كلمات و سخنان این بزرگواران حكایت از كرامت و عظمت والای این بانوی عالمه دارد:
فاطمه علیهاالسلام از نگاه حضرت علی علیهالسلام
حضرت فاطمه علیهاالسلام در آخرین لحظات عمر مبارك، وصایای خویش را به همسرشان مینمودند كه "ای پسرعمو! تو هرگز مرا در دوران زندگی دروغگو و خائن نیافتی و هرگز با فرمانت مخالفت نكردم."
علی(علیهالسلام) كه شاهد درگذشت تنها یاور و تسلی بخش خود است، میفرماید: "پناه به خدا! تو داناتر و پرهیزگارتر و گرامیتر و نیكوتر از آنی كه من به جهت مخالفت كردنت با خود، تو را نكوهش كنم. دوری از تو و احساس فراقت بر من گران خواهد بود ولی گریزی از آن نیست. به خدا سوگند! با رفتنت مصیبت رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) را بر من تازه كردی. انالله و اناالیه راجعون از این مصیبت بزرگ و دردناك و تأثرآور و حزن انگیز!"(1)
دقت در كلام حضرت علی علیهالسلام در این لحظات شدت علاقه و احترامش را به فاطمه علیهاالسلام میرساند. در نگاه امام علی علیهالسلام فاطمه در چنان مرتبه والایی از زهد و خداترسی و عمل به احكام الهی قرار دارد كه تصور مخالفت او با همسرش ممكن نیست. حضرت علی علیهالسلام در پاسخ به ادعاهای بی اساس معاویه مبنی بر فضایل امویان در نامهای مینویسد: "... دو سید جوانان اهل بهشت از ماست و "صبیة النار" از شماست، كودكانی كه نصیب آنان آتش گردید. بهترین زنان جهان از ماست. و "حمالة الحطب"؛ آن كه هیزم كشد برای دوزخیان از شماست. این فضلیتها از ماست و آن فضیلتها از شماست ... ."(2)
در شعری كه به ایشان منسوب است میفرماید: "من به فاطمه و فرزندانش مباهات میكنم! آن گاه به رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) افتخار میكنم در آن هنگام كه فاطمه را به همسری من درآورد."(3)
شخصیت والایی چون حضرت علی(علیهالسلام) به همسری بانوی جهان افتخار میكند و همسری با او را ملاك برتری خود و شایستگیاش بر رهبری اسلام میداند.
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام حسن مجتبی علیهالسلام
امام حسن علیهالسلام در موارد بسیاری از مادرشان سخن گفتهاند. از جمله: "شبی دیدم مادرم در محراب به نماز ایستاده است و تا طلوع خورشید مشغول ركوع و سجود بود و شنیدم برای یكایك مردان و زنان دعا میكرد و آنان را نام میبرد ولی برای خود چیزی نخواست. عرض كردم: مادر! چرا همان گونه كه برای دیگران دعا میكنی، برای خود دعا نمیكنی؟ فرمود: فرزندم! اول همسایه بعد از آن خانه."(4)
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام حسین علیهالسلام
در روز عاشورا، در آن هنگام كه لشكر دشمن، امام حسین علیهالسلام را احاطه كرد. ضمن خطبه مفصلی فرمودند: "مرا بین كشته شدن و ذلت مخیر كردهاند و من هرگز تن به پستی نمیدهم. خدا و رسول مرا از چنین كاری باز میدارند. همچنین نیاكان پاك و دامنهای مطهر و پاكیزه اجازه چنین پذیرشی را به من نمیدهند."(5)
در یك كلام، امام حسین علیهالسلام دلیل پایمردی و مقاومت خویش را تربیت الهی فاطمه علیهاالسلام میداند.
امام حسین علیهالسلام نقل میكند: "آن زمان كه رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) در خانه امسلمه بود، صرصائیل (یكی از فرشتگان الهی) نزد پیامبر آمد و عرض كرد: نور را به عقد نور درآور. پیامبر فرمود: چه كسی را برای چه كسی؟ گفت: دخترت فاطمه علیهاالسلام را برای علی ابن ابی طالب. سپس در حضور جبرئیل و میكائیل و صرصائیل فاطمه را به عقد علی درآورد."(6)
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام سجاد علیهالسلام
امام سجاد علیهالسلام میفرماید: "وقتی كه قیامت فرا رسد، منادی ندا میدهد: در این روز، ترس و اندوهی به خود راه ندهید. همه خوشحال از این عفو عمومی سر بالا میبرند. فاطمه علیهاالسلام وارد محشر میشود و گفته میشود كسانی كه به آیات ما ایمان آوردند و مسلمان شدند به جز مسلمانانی كه دوستدار اهل بیت هستند، همگی سرها را به زیر اندازند. آنگاه اعلام میشود: این است فاطمه دخت محمد(صلیاللهعلیهوآله). او و همراهانش به سوی بهشت میروند. خداوند فرشتهای را خدمت وی میفرستد و میگوید: حاجتت را از من بخواه!
فاطمه عرض میدارد: پروردگارا! حاجت من آن است كه مرا و كسانی را كه فرزندان مرا یاری كردند، مورد عفو قرار دهی."(7)
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام محمدباقر علیهالسلام
امام باقر علیهالسلام به جابر روایت كردند كه: "... چون قیامت شود، جبرئیل ندا میدهد: خدیجه دختر خویلد كجاست؟ مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم، امكلثوم خواهر موسی كجایند؟ آنان از جای بر میخیزند... ای اهل محشر! امروز من كرامت را برای محمد و علی و حسن و حسین و فاطمه(علیهمالسلام) قرار دادم. سرها را پایین بیاندازید و چشمها را فرو ببندید، چون فاطمه میخواهد به بهشت برود. سپس جبرئیل ناقهای بهشتی میآورد و آن حضرت را به بهشت میبرد ولیكن ایشان وقتی نزدیك بهشت میرسد درنگ میكند. خداوند میفرماید: درنگ شما برای چیست؟
فاطمه میگوید: پروردگارا! دوست دارم در چنین روزی مقامم شناخته شود. خداوند میفرماید: ای دختر حبیبم! برگرد و نظر افكن و هر كس را كه دوستی تو یا دوستی یكی از فرزندان تو در دلش باشد، او را گرفته و وارد بهشت كن."
در ادامه امام باقر علیهالسلام میفرماید: "به خدا سوگند! ای جابر در آن روز فاطمه شیعیان و دوستانش را همانند پرندهای كه دانه خوب را از دانه بد جدا میكند، از بین جمعیت جدا میكند."(8)
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام جعفر صادق علیهالسلام
مرحوم مجلسی در ضمن روایتی از امام صادق علیهالسلام نقل میكند: "فاطمه، صدیقه كبری است. محور حركت انسانهای گذشته، معرفت و شناخت حضرت فاطمه بوده است."(9)
سید هاشم بحرانی روایت دیگری از امام صادق علیهالسلام نقل میكند كه: "نبوت هیچ پیامبری تكمیل نشد مگر این كه به فضیلت آن حضرت اقرار نموده، و محبت او را دارا باشد."(10)
امام صادق علیهالسلام در ذیل آیه شریفه "انّا اَنزلناهُ فِی لَیلةِ القَدر" میفرماید: منظور از "لیله" فاطمه و منظور از "قدر" خداوند است. هر كس فاطمه را آنگونه كه سزاوار است، بشناسد، "لیلة القدر" را درك كرده است."(11)
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام موسی كاظم علیهالسلام
امام كاظم علیهالسلام میفرماید: "همانا فاطمه، صدیقه و شهیده است."(12) سلیمان جعفر میگوید: از امام كاظم علیهالسلام شنیدم كه فرمودند: "در خانهای كه اسم محمد یا علی، حسن، حسین، جعفر، عبدالله و از زنان فاطمه باشد، فقر و تنگدستی وارد نخواهد شد." (13)
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام رضا علیهالسلام
امام رضا علیهالسلام از اجداد گرامیش نقل میكند كه پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) به علی علیهالسلام فرمودند: سه فضیلت به تو داده شد كه به من داده نشده است. حضرت علی علیهالسلام عرض كرد: چه چیزهایی به من داده شده است؟ فرمود: تو پدر زنی چون من داری كه من چنین پدر زنی ندارم، همسری چون فاطمه به تو داده شده كه به من داده نشده است، حسن و حسین به تو داده شده كه به من داده نشده است."(14)
امام رضا علیهالسلام از پدران بزرگوار خود از رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) نقل میكند كه پس از ازدواج علی و فاطمه(علیهماالسلام) خداوند عزوجل فرمودند: "اگر علی (علیهالسلام) را نمیآفریدم برای دخترت فاطمه همتا و همسری در روی زمین یافت نمیشد."(15)
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام جواد علیهالسلام
امام جواد علیهالسلام خطاب به موسی بن قاسم كه گفت: در حج از طرف مادرت نیز زیارت كردم و گاهی هم نكردم؛ فرمودند: "آن را زیاد كن، زیرا كه برترین چیزی است كه بدان عمل میكنی."(16)
زكریا بن آدم نقل میكند: "در محضر امام رضا علیهالسلام بودم كه امام جواد علیهالسلام در حالی كه بیش از چهار سال از عمرش نگذشته بود، وارد شد. وقتی نشست دستش را روی زمین قرار داد و سر به آسمان بلند نمود و مدتی طولانی به فكر فرو رفت. امام رضا علیهالسلام فرمود: جانم فدایت! چرا این چنین در اندیشهای؟ پاسخ داد: به جهت ستمهایی كه نسبت به مادرم فاطمه علیهاالسلام انجام دادند."(17)
زكریا بن آدم نقل میكند: "در محضر امام رضا علیهالسلام بودم كه امام جواد علیهالسلام در حالی كه بیش از چهار سال از عمرش نگذشته بود، وارد شد. وقتی نشست دستش را روی زمین قرار داد و سر به آسمان بلند نمود و مدتی طولانی به فكر فرو رفت. امام رضا علیهالسلام فرمود: جانم فدایت! چرا این چنین در اندیشهای؟ پاسخ داد: به جهت ستمهایی كه نسبت به مادرم فاطمه علیهاالسلام انجام دادند."
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام هادی علیهالسلام
آن حضرت در مورد علت نامگذاری حضرت صدیقه طاهره علیهاالسلام به "فاطمه"، از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) نقل میكند: "دخترم فاطمه را بدان جهت فاطمه نامیدند كه خداوند عزوجل او و دوستانش را از آتش جهنم به دور نگه میدارد."(18)
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام حسن عسكری علیهالسلام
امام حسن عسكری علیهالسلام از امام علی علیهالسلام، از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) نقل میكند كه: " آن هنگام كه خداوند آدم و حوا را آفرید، آنان در بهشت به خود مباهات میكردند. آدم به حوا گفت:
خداوند هیچ مخلوقی بهتر از ما نیافریده است. خداوند به جبرئیل فرمود: این دو بندهام را به فردوس برین ببر! زمانی كه وارد فردوس شدند، چشمانشان به بانویی افتاد كه جامهای زیبا از جامههای بهشتی در بر داشت و تاجی نورانی بر سر گذاشته و دو گوشواره درخشان به گوشش آویخته بود و بهشت از پرتو نور چهرهاش درخشان بود. حضرت آدم به جبرئیل گفت: حبیبم جبرئیل! این بانو كه از زیبایی چهرهاش، بهشت نورانی گشته، كیست؟ گفت: او فاطمه دختر محمد(صلیاللهعلیهوآله) پیامبری از نسل تو است كه در آخرالزمان خواهد آمد. گفت: این تاجی كه بر سر دارد، چیست؟ پاسخ داد: شوهرش علی بن ابیطالب علیهالسلام است. گفت: این دو گشواره كه بر دو گوش او است چیست؟ پاسخ داد: دو فرزندش حسن و حسین میباشند. آدم گفت: حبیبم! آیا اینان پیش از من آفریده شدهاند؟ گفت: بلی، اینان در علم مكنون خداوند چهار هزار سال پیش از آن كه تو آفریده شوی، وجود داشتند."(19)
فاطمه علیهاالسلام از نگاه امام مهدی (عج)
حضرت بقیة الله(عج) فرمودند: "دختر رسول خدا فاطمه علیهاالسلام برای من سرمشق و الگوی نیكویی است."(20)
امام مهدی علیهالسلام كه با ظهور خویش عالم را متحول میسازد، حضرت فاطمه علیهاالسلام را الگوی عملی و حكومتی خویش میشمرد و این، حكایت از مقام عظمای بانوی عالم، حضرت زهرا علیهاالسلام دارد.
آنچه مطرح شد، قطرهای از دریای وجود فاطمه علیهاالسلام بود.(21)
به این امید كه در قیامت ما را مشمول عنایت و شفاعت خود قرار دهد.
"معصومه شیری "
پینوشتها:
1 ـ فاطمة الزهرا من المهد الی اللحد، ص 609 و 610/ روضة الواعظین، ص 151.
2 - نهج البلاغه، نامه 28.
3 ـ دیوان امام علی ابن ابی طالب علیهالسلام، محمد عبدالرحمن عوض، ص 65.
4 ـ بحارالانوار، ج 43، ص 81 و 82، حدیث 3.
5 ـ همان، ج 45، ص 9.
6 ـ همان، ج 43، ص 123، حدیث 31.
7 ـ عوالم العلوم.
8 ـ بحارالانوار، ج 43، ص 64.
9ـ همان، ص 105.
10ـ مدینة المعاجز به نقل: فاطمة الزهرا بهجة القلب المصطفی، ص 86 .
11ـ بحارالانوار، ج 43، ص 65، حدیث 580.
12ـ مرآة العقول، ج 5، ص 315.
13ـ سفینة البحار، ج 4، ص 295.
14ـ مسندالرضا، ج 1، ص 119، حدیث 81.
15ـ همان، ج 1، ص 141، حدیث 177.
16ـ اصول كافی، ج 4، ص 314، حدیث 2.
17ـ بحارالانوار، ج 50، ص 59.
18ـ لسان المیزان، ج 3، ص 346.
19ـ بحارالانوار، ج 53، ص 180.
20ـ اهم منابع از كتب روایی و مذهبی بوده است. به ویژه اصول كافی و بحارالانوار و مجلات پیام زن و آینه عصمت.