رهاورد نور (8)
کنار سفره انعام بنشین
عصر تابستان بود،مادذم کارهایش را زودتر از همیشه انجام داد و گفت :بچه ها زود باشید اماده بشوید می خواهیم برویم بیرون.راستی وضو هم بگیرید.
تعجب زده پرسیدم: کجا؟ وضو برای چی ؟مگه می خواهیم بریم مسجد!؟
مادرم لبخند زنان گفت :نه عزیزم این ساعت که هنوز اذان نگفته اند، می خواهیم برویم ختم انعام.
یادش به خیر آن وقت کودکی پنج ساله بودم ک برای اولین بار بر سر سفره انعام خوانی می نشستم و شاهد قرآن خواندن و تصحیح آن و در پایان دعا و نان و پنیر و سبزی و خرمای دلچسب بودم .
امروز از آن روزها برایم سی و دو سه سال می گذردولی امروز من می خواهم همه شما به به خوان با برکت سفره انعام دعوت کنم برای همین صریح و بی مقدمه می گویم:یا ایها الناس !قد دعیتم فیه الی ضیافه الله.
سوره انعام
آیا می دانید چرا اینقدر خانم ها ختم انعام می گیرند؟آیااین کار به لحاظ شرعی مورد تایید و مستند به روایات است؟برای اینکه پاسخ این سوالات را بیابید با ما با رهاورد نور دیگری همراه شوید.کیفیت نزول
از گروهى از جمله «عكرمه» و قتاده» آوردهاند كه تمام آیات این سوره مباركه در یك شب در مكّه و در كنار خانه خدا بر قلب پاك پیامبر نور فرود آمد وهفتاد هزار فرشته با نداى دلنواز ستایش و تسبیح، آن را همراهى مىنمودند. پیامبر گرامى با دریافت آن از فرشته وحى با همه وجود به ستایش و تنزیه خدا برخاست و گفت: «سبحان الله العظیم» و آنگاه به سجده رفت. و پس از سجدهاى طولانى نویسندگان وحى را فراخواند و آنان همان شب آن سوره مباركه را با تلاوت پیامبر نوشتند. در این سوره مباركه بیشتر روى سخن با شرك گرایان و كسانى است كه روز رستاخیز را دروغ مىشمارند.پاداش تلاوت
1 - در مورد پاداش تلاوتِ این سوره مباركه، از پیامبر گرامى آوردهاند كه فرمود: سوره انعام بطور یكباره بر من فرود آمد و به هنگام آمدنش هفتاد هزار فرشته با ستایش و تسبیح خداى یكتا آن را همراهى نمودند؛ هركس این سوره را تلاوت كند، همان هفتاد هزار فرشته به شمار هر آیهاى یك شبانه روز بر او درود و صلوات مىفرستند. «فمن قرأها صلى علیه اولئك السّبعون الف ملك بعدد كلِّ آیةٍ من الانعام یوماً و لیلة.»2 - و نیز «جابر بن عبدالله» آوردهاست كه پیامبر گرامى فرمود: هركس سه آیه از آغاز سوره انعام را تلاوت كند، خدا چهل هزار فرشته، بر او مىگمارد تا پاداشى بسان پاداش عبادت آنان را تا روز رستاخیز در پرونده عمل او بنویسند و فرشتهاى از آسمان هفتم با سلاحى آهنین نزد او فرود مىآید تا هرگاه شیطان خواست او را وسوسه كند، با آن سلاح بر فرق آن موجود پلید بكوبد و او را از آن بنده خدا دور سازد.
3 - و نیز از حضرت صادقعلیه السلام آوردهاند كه فرمود: «نزلت سورة الانعام جملة واحدة شیّعها سبعون الف ملك حتى نزلت على محمدٍ (ص) ....» سوره انعام یكباره فرود آمد و هفتاد هزار فرشته آن را همراهى كردند و گرامى داشتند؛ چرا
كه در هفتاد جاى آن نام مقدّس خدا آمده است. اگر مردم مىدانستند كه در تلاوت شایسته و بایسته آن چه پاداش پر شكوهى است، آن را از دست نمىدادند. آنگاه فرمود: هركسى خواستهاى دارد و بر آورده شدن آن را از خدا مىخواهد، نخست باید وضو سازد و چهار ركعت نماز با سوره «حمد» و «انعام» بخواند و پس از پایان قرائت آن، دستها را به سوى آسمان بگیرد و این گونه زمزمه كند: «یا كریم! یا كریم! یا كریم! یا عظیم! یا عظیم! یا عظیم! یا اعظم من كل عظیم، یا سمیع الدعاء، یا من لا یغیّره اللیالى و الایام. صل على محمد و آل محمد. و ارحم ضعفى وفقرى وفاقتى و مسكنتى یا من رحم الشیخ یعقوب حین رد علیه یوسف قرة عینه. یا من رحم ایوب بعد طول بلائه. یا من رحم محمداً و من الیتم آواه و نصره على جبابرة قریش و طواغیتها و امكنه منهم. یا مغیث، یا مغیث، یا مغیث...» به خداى سوگند اگر پس از آن نماز این دعا را با اخلاص بخواند و خواستههاى خویش را از آفریدگار هستى بخواهد، به او ارزانى خواهد شد.
4 - و نیز از حضرت رضا علیه السلام آوردهاند كه فرمود: سوره «انعام» یكجا فرود آمد و هفتاد هزار فرشته با نداى دلنواز ستایش و بزرگداشت خدا آن را همراهى كردند. هركسى این سوره مباركه را آن گونه كه شایسته است تلاوت كند، فرشتگان تا روز رستاخیز به حساب او خداى را تسبیح مىگویند. «فمن قرأها سبّحوا له الى یوم القیامة ....»
5 - از «ابن عباس» آوردهاند كه: هر كس سوره انعام را هر شب تلاوت كند و آنگاه به بستر برود، در روز رستاخیز از كسانى است كه از آتش در امان خواهند بود و آتش را نخواهد دید. «من قراء سورة الْأَنعام فى كلِّ لیلة كانَ من الامنین یوم القیامة و لم یر النّار بعینه ابداً.»
پس می توان نتیجه گرفت جلسات ختم انعام دارای مستند شرعی و روایی است.اما باید مراقب آفات دیگر آن مانند خودنمایی ،خودارایی،عدم توجه به معانی و حقایق آیات بود.به همین منظور به تبیین موضوعات سوره می پردازیم.
دورنمایى از سوره مباركه
در این سوره مباركه، قرآن بیش از هر چیز، مردم را به توحید و یكتا پرستى، به شناخت اصل رسالت و وحى و پیام آوران خدا، به معاد شناسى و ایمان به روز رستاخیز و حساب و كتاب و پاداش و كیفرو بهشت و دوزخ، فرا مىخواند و در قالبها و تعابیر گوناگونى، پوچى و بىپایگى منطق شرك و شرك گرایان را برملا مىسازد، تا بدین وسیله دست انسان را بگیرد و او را از تاریكیهاى كفرو بیداد، جهل و استبداد و خود پرستى و حقارت، به توحید و تقوا و عدالت و ایمان اوج بخشد.
اگر بخواهیم دورنمایى از بحثهاى متنوّع و موضوعات سازنده و مقررات جانبخش این سوره را در بخشهاى كلّى به تابلو بریم، با این موضوعات و عناوین ارزشمند روبرو مىگردیم؛ با موضوعاتى نظیر: اصل توحیدگرایى و یكتا پرستى، پدیده وحى و رسالت، شناخت پیامبران و پرتوى از شخصیت بزرگ آنان، شناخت جهان پس از مرگ و روز رستاخیز، پیكار همه جانبه با آفت ویرانگر و انحطاط آفرینِ شرك و شركگرایى، مبارزه با بدعتهاى ساخته و پرداخته شرك گرایان، نبرد با اوهام و خرافات و بافتههاى دست و پاگیر جاهلیت، تدبّر در پدیده مرگ و حیات، منطق پوشالى كفر گرایان، دستههاى كفر گرایان، بیداد پیشهترین انسانها، سرنوشتِ رسواى شرك گرایان، حق ناپذیران، ابوطالب قهرمان ایمان و دفاع از حق، آرزوهاى بیهوده.
البته باید توجه کرد چون سوره انعام تقریبا مشتمل بر دو جزء هفتم و هشتم است در نتیجه دارای مفاهیم پر شماری دیگر مانند موارد ذیل می باشد: زیانكاران واقعى و روز دیدار، زندگى این جهان و آن جهان، سنّتهاى تغییر ناپذیر خدا، پرتوى از الطاف خاصّ خدا به پیامبر، چرا حق ستیزى؟! رستاخیز همه موجودات، راه فطرت به سوى خدا، واكنش جامعههاى پیشین در برابر دعوتهاى پیامبران، فرجام سیاه اندرز ناپذیران، ارزانى دارنده نعمتها، نابود كننده ستمكاران، آیا آگاهان و ناآگاهان برابرند؟! پیكار بابرترى جوییها و تبعیضات ظالمانه، آزمون انسانها، كلیدهاى غیب نزد اوست، قدرت وصف ناپذیر خدا، نجات بخشِ راستین انسانها، بازیگرانِ بادین خدا را رها كن، ما، و واپسگرایى؟ چرا شرك گرایى؟ مراحل گوناگون رشد و كمال، شیوه جالب و درس آموز ابراهیم، پیامبران و سه نعمت گران، انكارگران وحى و رسالت، ستمكارترین انسانها كیست؟ شگفتیهاى آفرینش، با این همه دلیل و نشانه بازهم شرك و ارتجاع؟ بینشها و روشنگریها، حق ستیزى درژست حقجویى، شیطانهاى جن و انس، و..
جانتان از خوان آسمانی قرآن فربه باد!
گروه دین و اندیشه تبیان_رضاسلطانی
