تبیان، دستیار زندگی
برخی گمان کرده اند که آیه یاد شده به معنای وقوع طفره در اعجاز حضرت عیسی است و لذا به جواز و صحت وقوع طفره در اعجاز خدا و پیامبران به طور مطلق تن داده اند. در نوشتار حاضر، ضمن تبیین معنای اصطلاحیطفره به ابطال ادعای یاد شده از زبان مفسر و حکیم ف
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

"طفره" در معجزه

وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ كَهَیئَةِ الطَّیرِ بِإِذْنِی فَتَنْفُخُ فِیهَا فَتَكُونُ طَیرًا بِإِذْنِی...

به یاد آور ای عیسی، كه به اذن من از گِل، مانند جسد و هیئت مرغی را ساخته و در آن دمیدی و به امر من و اذن من به مرغی تبدیل گردید...( سوره‌ی‌ مائده، آیه‌ی‌ 110)

قرآن

برخی گمان کرده اند که آیه یاد شده به معنای وقوع "طفره" در اعجاز حضرت عیسی است و لذا به جواز و صحت وقوع "طفره" در اعجاز خدا و پیامبران به طور مطلق تن داده اند.

در نوشتار حاضر، ضمن تبیین معنای اصطلاحی"طفره" به ابطال ادعای یاد شده از زبان مفسر و حکیم فرزانه، آیت الله جوادی آملی می پردازیم:

« هر امر ممتدّی كه یكی از انواع امتداد را داشته باشد، چه این امتداد، امتداد زمانی باشد یا مكانی، جوهری باشد یا وجودی، اول، وسط، و آخری دارد و اگر موجودی این امر ممتدّ را طی كند و از اولش به آخر برسد، حتماً وسط را هم طیّ می كند؛ برای مثال، اگر موجودی در شرق باشد و موجود دیگری در غرب، و متحرّكی بخواهد از شرق به غرب، یا از غرب به شرق حركت كند، فاصله‌ی‌ بین این دو را حتماً به نحوی طیّ می كند؛ یا افقی و روی زمین یا در زیر زمین، یا قوسی و در هوا، سریع، یا كند، در هر صورت، باید طی شود. "طفره" یعنی اینكه متحرّكی از مبدئی به منتهایی برسد ولی بین مبدأ و معاد را طیّ نكند. طفره، مستحیل)محال) است؛ زیرا معنایش این است كه بود و نبود آن "وسط"، یكی باشد. در مسئله آفرینش انسان كه ذات اقدس اله فرمود: "إنّی خالق بشراً من صلصالٍ من حماءٍ مسنون * فإذا سوّیته ونفخْت فیه من روحی فَقَعوا له ساجدین" ؛  " من آفریننده ی بشری از گل خشکیده از لجن مانده ی بد بوی خواهم بود، پس وقتی آن را پرداختم و از روح خود در آن دمیدم برای او به سجده در افتید" سوره‌ی‌ حجر، آیات 28 ـ 29 ، این حركت انسان از جماد به بشر شدن، یا تدریجی و همراه با كُندی است به نحوی كه اول، جماد تبدیل به نبات شده و سپس به حیوان و آنگاه به انسان تبدیل می شود، یا اینكه سیر مزبور به طور سریع صورت گرفته است و در هر حال چنین تحوّلی معقول و قابل قبول است ولی مستحیل است شیء، بدون آنكه مراحل نباتی و حیوانی را طیّ كند، ناگهان از جمادی به انسانیّت برسد.

در اعجاز هم هیچ گاه "طفرة" رُخ نمی دهد و به طور قطعی، مراحل میانی بین آغاز و انجام طی می شود.

قرآن كریم درباره‌ی‌ عیسی مسیح(سلام الله علیه) می فرماید: "وإذ تخلق من الطین كهیئة الطیر بإذنی فتنفخ فیها فتكون طیراً بإذنی"؛ یعنی به یاد آور ای عیسی، كه به اذن من از گِل، مانند جسد و هیئت مرغی را ساخته و در آن دمیدی و به امر من و اذن من به مرغی تبدیل گردید.

این آیه‌ی‌ كریمه به معنای صورت گرفتن "طفره" نیست، بلكه مقصود آن است كه همان مراحل تدریجی تبدیل شدن ذرات خاك و گِل به مرغ و پرنده را حضرت مسیح(علیه السلام) در زمان كوتاهی و به صورت خارق العادّه و با اذن خداوند انجام داد.

بنابراین، چه در افعال خاص خداوند، و چه در اعجاز رسولان الهی طفره ای رخ نمی دهد و همه چیز بر اساس علّت و اسباب خود صورت می گیرند اگرچه مردم عادی علل و اسباب امور اعجازی را نمی بینند و ممكن است خیال كنند كه علل و اسبابی در كار نیست؛ البته علم عادی به آن دسترسی ندارد تا روزی در اثر رشد علمی جامعه، افراد عادی هم بتوانند كار پیامبرانِ پیشین را بر اساس اسلوب های علمی انجام دهند.»

____________________

تفسیر موضوعی آیت الله جوادی آملی، ج1، ص96


فرآوری: گروه دین و اندیشه تبیان_شکوری