تبیان، دستیار زندگی
بدانید كه‌ نباید در قرآن‌ بدون‌ داشتن‌ دانش‌ فهم‌ آن‌ وارد شوید ومجادله‌ كنید و سخنی‌ پیرامون‌ آن‌ به‌ زبان‌ رانید.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

انتهای اقتدار،اوج بی نیازی

سوره توحید

قرآن

اشاره

همواره‌ فهم‌ و درك‌ حقایق‌ قرآن‌ برای‌ انسان‌ آگاه‌ وخواهان‌ كشف‌ و اقعیات‌ِ حیات‌ِ فرازمانی‌ِ انسان‌، مطلبی‌ بوده‌ كه‌ اورا به‌ دنبال‌ تفسیر آن‌ كشانده‌ است‌. زوایای‌ آشكار و پنهان‌ قرآن‌، تفسیری‌ از زبان‌ صاحبان‌ درك‌ آن‌ حقایق‌ می‌ خواهد. اینان‌ كسی‌ جزمعصومان‌ از عترت‌ پیامبر خدا نیستند، آنانی‌ كه‌ پیامبر گرامی‌ اسلام‌ به‌ عنوان‌ هم‌ ردیف ‌قرآن‌ معرفی‌ نمود.

این سلسله، مجموعه‌ای‌ از تفسیر سالار شهیدان‌ علیه‌السلام در باره‌ برخی‌ از آیات‌ قرآنی‌است‌ كه‌ بی‌ گفت و ‌گو، شنیدن‌ تفسیر قرآنی‌ از عزیز عرش‌ وارض‌ بسی‌ شیرین‌ است‌. در آغازسخنانی‌ چند از امام‌ علیه‌السلام پیرامون‌ جایگاه‌ قرآن‌ در حیات‌ انسان‌، قرآن‌ و خانه‌ وحی‌حسینی‌، فضل‌ قرائت‌ قرآن‌ وابعاد مختلف‌ قرآن‌ را بررسی‌ خواهیم‌ نمود.

سورة‌ التوحید

سورة‌  "التوحید" صد و دوازدهمین‌ سوره‌ قرآن‌ كریم و دارای‌ چهار آیه‌ می‌باشد نام‌ دیگر این‌ سوره‌ "اخلاص‌" است‌ این‌ سوره‌ از سوره‌های‌ مكی‌ است‌ ودر ثواب‌ قرائت‌ آن‌پیامبر گرامی‌ اسلام‌ فرموده‌ است‌: هركس‌ این‌ سوره‌ را قرائت‌ كند گویا یك‌ سوم‌ از قرآن‌ راخوانده‌ است‌ و ده‌ برابر عدد مؤمنان‌ به‌ خدا و فرشتگان‌ و كتابهای‌ آسمانی‌ و پیامبران‌ برای‌ او نوشته‌ می‌گردد.

والرغبه‌ والسأمة‌ والجوع‌ والشبع‌، تعالی‌ ان‌ یخرج‌ منه‌ شی‌ء وان‌ یتولّد منه‌ شی‌ءكثیف‌ او لطیف‌.

 "ولم‌ یولد" لم‌ یتولد من‌ شی‌ء ولم‌ یخرج‌ من‌ شی‌ء كما یخرج‌ الاشیاء الكثیفه‌ من‌عناصرها كالشی‌ء من‌ الشی‌ء والدّابه‌ والنباتات‌ من‌ الارض‌ والماء من‌ الینابیع‌ والثمارمن‌ الاشجار، ولا كما یخرج‌ الاشیاء اللطیفة‌ من‌ مراكزها كالبصر من‌ العین‌ والسمع‌ من‌الاذن‌ والشم‌ّ من‌ الانف‌ والذوق‌ من‌ الفم‌ والكلام‌ من‌ اللسان‌ والمعرفة‌ والتمییز من‌ القلب‌وكالنّار من‌ الحجر.

لا به‌ هو اللّه‌ الصّمد الّذی‌ لامن‌ شی‌ء ولا فی‌ شی‌ء، مبدع‌ الاشیاء وخالقها ومنشی‌"الاشیاء بقدرته‌ یتلاشی‌ ما خلق‌ للفناء بمشیته‌ ویبقی‌ ماخلق‌ للبقاء بعلمه‌ فذلكم‌ اللّه‌الصّمد الّذی‌ لم‌ یلد ولم‌ یولد، عالم‌ الغیب‌ الشهادة‌ الكبیر المتعال‌ ولم‌ یكن‌ له‌ كفواًاحد.

هركس‌ سوره توحید  را قرائت‌ كند گویا یك‌ سوم‌ از قرآن‌ راخوانده‌ است‌ وده‌ برابر عدد مؤمنان‌ به‌ خدا وفرشتگان‌ وكتابهای‌ آسمانی‌ وپیامبران‌ برای‌ اونوشته‌ می‌گردد.

سورة‌ توحید

بسم‌ الله‌ الرحمن‌ الرحیم‌

قل‌ هو الله‌ احد * الله‌ الصمد * لم‌ یلد ولم‌ یولد * ولم‌ یكن‌ له‌ كفوا احد.

مردم‌ بصره‌ طی‌ نامه‌ای‌ از امام‌ حسین‌ علیه‌السلام در بارة‌ تفسیر كلمه‌  "صمد" سؤال‌ كردندوآن‌ حضرت‌ در جواب‌ آنان‌ نگاشتند.

قرآن

 "بسم‌ الله‌ الرحمن‌ الرحیم‌

اما بعد علا تخوضوا فی‌ القرآن‌ ولا تجادلوا فیه‌ ولا تتكلموا فیه‌ بغیر علم‌ فقدسمعت‌ جدّی‌ رسول‌ اللّه‌صلی‌الله‌علیه‌و‌آله یقول‌:

 "من‌ قال‌ فی‌ القرآن‌ بغیر علم‌ فلیتبوء مقعده‌ من‌ النار."

وان‌ّ اللّه‌ سبحانه‌ قد فسر  "الصمد" فقال‌  "اللّه‌ احد، اللّه‌ الصّمد"

ثم‌ فسّره‌ فقال‌: (لم‌ یلد ولم‌ یولد ولم‌ یكن‌ له‌ كفوا احد)

 "لم‌ یلد" لم‌ یخرج‌ منه‌ شی‌ء كثیف‌ كالولد وسائر الاشیاء الكثیفه‌ التی‌ تخرج‌ من‌المخلوقین‌ ولاشی‌ء لطیف‌ كالنّفس‌ ولایتشّعب‌ منه‌ البدوات‌ كالسنه‌ والنوم‌ والخطرة‌والهم‌ّ والحزن‌ والبهجة‌ والضحك‌ والبكاء والخوف‌ والرجاء.

به‌ نام‌ خداوند بخشندة‌ بخشایشگر

بگو - ای‌ پیامبر - شأن‌ چنین‌ است‌ كه‌ خداوند یكتاست‌ وبی‌ نیاز می‌باشد او نه ‌و برای‌ او همتایی‌ نمی‌باشد.

مردم‌ بصره‌ طی‌ نامه‌ای‌ از امام‌ حسین‌ علیه‌السلام در بارة‌ تفسیر ومعنای‌ كلمة‌  "صمد" درسورة‌  "اخلاص‌" سوال‌ كردند وآن‌ حضرت‌ در جواب‌ آنان‌ اینگونه‌ نگاشتند:

به‌ نام‌ خداوند بخشندة‌ بخشایشگر

بدانید كه‌ نباید در قرآن‌ بدون‌ داشتن‌ دانش‌ فهم‌ آن‌ وارد شوید و مجادله‌ كنید و سخنی‌ پیرامون‌ آن‌ به‌ زبان‌ رانید؛ جدم‌ پیامبر گرامی‌ اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می‌فرمودند:

"هركه‌ در مورد قرآن‌ جاهلانه‌ سخن‌ گوید جایگاه‌ او آتش‌ جهنم‌ باشد."

بی‌ گمان‌ خداوند متعال‌ خود، كلمة‌  "صمد" را در آیة‌  "الله‌ احد الله‌ الصمد" باجملة‌بعد از آن‌ تفسیر نموده‌ است‌ و می‌فرماید "نه‌ می‌زاید ونه‌ زاده‌ گردیده‌ وهمتایی‌ ندارد"

بدانید كه‌ نباید در قرآن‌ بدون‌ داشتن‌ دانش‌ فهم‌ آن‌ وارد شوید ومجادله‌ كنید و سخنی‌ پیرامون‌ آن‌ به‌ زبان‌ رانید.

"لم‌ یلد" یعنی‌ از او اشیاء مركب‌ و مادی‌ و آن‌ چیزهایی‌ كه‌ از مخلوق‌ زاده‌ و تراوش می‌كند مثل‌ فرزند و دیگر مادیات‌ از او صادر نشود و هچنین‌ چیزهای‌ غیر مادی‌ متناسب با مادیات‌ مثل‌ نفس‌ دارا نباشد و از او چیزهای‌ متخالف‌ مثل‌ خواب‌ و بیداری‌ و غم‌ و اندوه‌،خوشحالی‌ و خنده‌، گریه‌ و ترس‌ و امید، میل‌ و كسالت‌، گرسنگی‌ و سیری‌ از او صادر یا واقع ‌نمی‌شود، بزرگ‌ و منزه‌ است‌ خداوند كه‌ از او این‌ امور صادر گردد و از او چیزهایی‌ مادی‌ و غیرمادی‌ تولد یابد.

قرآن

"ولم‌ یولد"یعنی‌ او از چیزی‌ تولد نیافته‌ و از موجودی‌ حاصل‌ نگردیده‌ است‌ آن چنان‌ كه‌ اشیای‌ مادی‌ از جوهر و اساس‌ خود ساخته‌ و تولد می‌یابند مثل‌ جنبندگان ‌و درختان‌ از زمین‌ و آب‌ از چشمه‌ها و میوه‌ها از درختان‌ متولد می‌شوند و چنان‌ كه‌ اشیای غیرمادی‌ از مراكز و اصل‌ خود صادر و ایجاد می‌شوند مثل‌ دیدن‌ از چشم‌ وشنیدن‌ از گوش‌وبویدن‌ از بینی‌ وچشیدن‌ از دهان‌ وسخن‌ گفتن‌ از زبان‌ ومعرفت‌ وشناخت‌ از قلب‌ وحرارت‌وشعله‌ وری‌ از سنگ‌ حاصل‌ می‌شود.

بلكه‌ خداوند آنی‌ است‌ كه‌ از چیزی‌ وجود نیافته‌ ودر چیزی‌ واقع‌ نگشته‌ بلكه‌ اوخالق‌ موجودات‌ وپدید آورندة‌ آنان‌ به‌ قدرت‌ خویش‌ است‌، موجودات‌ به‌ اراده‌اش‌ متلاشی‌گردند وآنان‌ باعلم‌ وحكمت‌ خداوند باقی‌ مانند. این‌ است‌ خدایی‌ كه‌ بی‌ نیاز است‌ و نه‌چیزی‌ از او تولد یابد ونه‌ از چیزی‌ بدست‌ آید او به‌ تمام‌ پنهان‌ وآشكار عالم‌ است‌، عظیم‌وبزرگ‌ است‌ وهم‌ تایی‌ ندارد.

امام‌ حسین‌ علیه‌السلام در حدیث‌ دیگری‌ در باره‌ معنای‌  "الصمد"فرموده‌اند:

 "الصمد الذی‌ لاجوف‌ له‌، الصمد الذی‌ قد انتهی‌ سؤدده‌ والصمد الذی‌ لایأكل‌ولا یشرب‌ والصمد الذی‌ لاینام‌ والصمد الدائم‌ الذی‌ لم‌ یزل‌ ولا یزل‌"

 "صمد" آنست‌ كه‌ وسط‌ و نهان‌ ندارد "صمد" كسی‌ است‌ كه‌ اقتدارش‌ بی‌ نهایت است‌  "صمد" چیزی‌ است‌ كه‌ نه‌ می‌خورد و نه‌ می‌آشامد  "صمد" چیزی‌ است‌ كه‌ نمی‌خوابد  "صمد" چیزی‌ است‌ كه‌ دائم‌ است‌ و هرگز زوال‌ نمی‌پذیرد.

غلامعلی‌ صفائی‌ بوشهری‌

تنظیم برای تبیان: گروه دین و اندیشه – حسین عسگری