تواضع غیر مسلمانان در برابر نهج البلاغه!

پهلوانى امام علیه السلام نه تنها در میدان حرب، بلكه در روشن بینى و پاك دلى، بلاغت، سحر بیان، اخلاق فاضله، شور ایمان، بلندى همّت، یارى ستمدیدگان و ناامیدان و متابعت حق و راستى و بالجمله در همه صفات حسنه بود.

طیف گسترده ای از موضوعات اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و حکومتی، نهج البلاغه را برای ارباب علوم و فنون گوناگون خصوصا علوم انسانی به منبعی محوری تبدیل کرده است.
نهج البلاغه کتابی است که در طول تاریخ بسیاری از غیر مسلمانان را به خضوع واداشته، نظم و هماهنگی و انسجام الفاظ نهج البلاغه، برتری معانی بلند آن و تنوع مقاصد و اهدافش که از روح لایتناهی علی علیه السلام نشأت گرفته از دلایل توجه و تواضع غیرمسلمانان به خصوص مسیحیان، در برابر این کتاب است.

از دیدگاه مسیحیان نهج البلاغه بر هر سخن عربى برترى دارد!

بولس سلامه نویسنده و شاعر بزرگ مسیحی در توصیف عظمت و جامعیت سخنان علی علیه السلام، او را استاد ادب و سخن خطاب می کند و می گوید: شیوه گفتار تو مانند اقیانوسی است که در عرصه پهناور آن روحها به هم می رسند و به یکدیگر می پیوندند.
علامه هبة الدین شهرستانى از قول یك مسیحى چنین نقل كرده است که در سال 1328 هجرى، نرسیسیان رئیس منشیان كونسولگرى انگلیس كه مردى فاضل و از پیروان مسیحیّت بود، در بغداد ضمن گفتگو با من از نهج البلاغه سخن به میان آورد. او معتقد بود كه نهج البلاغه بر هر سخن عربى برترى دارد، زیرا سخنان سهل و ممتنع و سجعهاى مشكل فراوانى، بدون كوچكترین تكلّف و تصنّع در آن آمده است كه در هیچ كتابى جز آن پیدا نمى شود. آن گاه براى تأیید نظریّه خود، سطور زیر را از سخنان نغز آن حضرت شاهد آورد: « أَمْ هذَا الَّذِی أَنْشَأَهُ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْحَامِ ، وَشُغُفِ الْأَسْتَارِ ، نُطْفَةً دِهَاقاً ، وَعَلَقَةً مِحَاقاً ، وَجَنِیناً وَرَاضِعاً ، وَوَلِیداً وَیَافِعاً ، ثُمَّ مَنَحَهُ قَلْباً حَافِظاً ، وَلِساناً لْافِظاً ، وَبَصَراً لْاحِظاً ، لِیَفْهَمَ مُعْتَبِراً ، وَیُقَصِّرَ مُزْدَجِراً... ؛ مگر انسان، همان نطفه و خون نیم بند نیست كه خدا او را در تاریكى هاى رحم و خلاف هاى تو در تو، پدید آورد تا به صورت جنین در آمد، سپس كودكى شیرخوار شد، بزرگتر و بزرگتر شده تا نوجوانى رسیده گردید، سپس او را دلى فراگیر، و زبانى گویا، و چشمى بینا عطا فرمود تا عبرت ها را درك كند، و از بدى ها بپرهیزد، و آنگاه كه جوانى در حد كمال رسید، و بر پاى خویش استوار ماند، گردن كشى آغاز كرد، و روى از خدا گرداند...» (نهج البلاغه خطبه 83) او در حالى كه از حسن سجع و زیبایى و موزونى و هماهنگى كلمه ها در شگفت بود گفت: اگر این خطیب با عظمت و این گوینده زبر دست، امروز و در همین عصر، بر منبر كوفه مى نشست، شما مى دیدید كه مسجد كوفه با آن همه وسعت خود، از مردم مغرب زمین كه براى استفاده از دریاى خروشان علم على علیه السلام گرد آمده بودند، موج مى زد.

امام علی علیه السلام تنها برای اسلام نیست!

میخائیل نعیمة نویسنده مسیحى و متفكّر معروف عرب زبان درباره جهانی بودن شخصیت و کلمات امام علی علیه السلام اذعان می کند که اگر على تنها براى اسلام بود چرا باید یك تن مسیحى در سال 1956 (م) به شرح زندگى او و تفحّص و دقّت در وقایع آن بپردازد (اشاره به جورج سمعان جرداق نویسنده مسیحى لبنانى؛ مولّف كتاب الامام على صوت العدالة الانسانیة) و مانند شاعرى شیفته، آن قضایاى دلفریب و حكایات نغز و دلاوریهاى شگفت انگیز را به سرودهاى شاعرانه تغنّى كند.
پهلوانى امام علیه السلام نه تنها در میدان حرب، بلكه در روشن بینى و پاك دلى، بلاغت، سحر بیان، اخلاق فاضله، شور ایمان، بلندى همّت، یارى ستمدیدگان و ناامیدان و متابعت حق و راستى و بالجمله در همه صفات حسنه بود و در جاى دیگر از مقدمه اش اشاره می کند که: این نابغه عرب آنچه اندیشید و گفت و عمل كرد - بین خود و خدا-  چیزهایى است كه هیچ گوشى نشنیده و هیچ چشمى ندیده است و بسیار بیش از آن است كه مورّخ بتواند به دست و زبان و قلم بیان كند، بدین جهت هر صورتى كه ما رسم كنیم، صورتى ناقص و كم ارزش است.