تبیان، دستیار زندگی
حضرت علی ـ علیه السلام ـ در مورد مسلمان واقعی می فرماید: مسلمان واقعی كسی است كه مسلمانان از زبان و دستش در امان باشند مگر آن جا كه حق اقتضا كند. و آزار رساندن به هیچ مسلمانی جز در مواردی كه موجبی( به حكم خدا) داشته باشد روا نیست.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

علم حاكم است و مال محكوم!!

حضرت علی علیه السلام در مورد مسلمان واقعی می فرماید: مسلمان واقعی كسی است كه مسلمانان از زبان و دستش در امان باشند مگر آن جا كه حق اقتضا كند. و آزار رساندن به هیچ مسلمانی جز در مواردی كه موجبی( به حكم خدا) داشته باشد روا نیست. (خطبه 167 شماره 3)

فرآوری: آمنه اسفندیاری - بخش نهج البلاغه تبیان
نهج البلاغه

ما در این نوشتار ابتدا مشخصات کلی از نهج البلاغه را بیان می کنیم و در ادامه برخی از یاران حضرت علی علیه السلام را برای آشنایی بیشتر شما عزیزان معرفی می کنیم.

مشخصاتی از نهج البلاغه

نهج البلاغه دارای 241 خطبه و  79 نامه و 480 حكمت می باشد. طولانی ترین خطبه، خطبه 192 می باشد كه به خطبه قاصعه مشهور است و کوتاهترین خطبه، خطبه 61 نهج البلاغه است، كه در مورد خوارج می باشد (لا تقاتلوا الخوارج ....). طولانی ترین نامه، نامه53 است، كه مشهور به عهدنامه مالك اشتر می باشد و كوتاهترین نامه، نامه 79 است كه خطاب به فرماندهان لشكرها می باشد.

حضرت علی علیه السلام خطاب به كمیل می فرماید: ای كمیل علم بهتر از مال است،(چون): 1.علم تو را پاسداری می كند ولی تو باید مال را حفظ كنی. 2. مال با انفاق كم می شود ولی علم با انفاق افزون می گردد.3. شاگردان علم پایدارند 4. ای كمیل بن زیاد! شناخت علم آیینی است كه با آن جزا داده می شود، بوسیله آن انسان در دوران حیات، اطاعت فرمان خدا می كند و بعد از وفات نام نیك از او می ماند، و علم حاكم است و مال محكوم

طولانی ترین حكمت نهج البلاغه، حكمت 147 می باشد كه خطاب به كمیل بن زیاد نخعی فرموده است و كوتاهترین حكمت، حكمت 187 می باشد كه درباره كوچ كردن از دنیا است. «الرحیل و شیك» كوچ كردن (از دنیا) نزدیك است! و حكمت 418 كه درباره صبر و بردباری می باشد«الحلم عشیره» حلم و بردباری قوم و عشیره است.
نهج البلاغه توسط سید ابوالحسن محمدبن حسین الطاهر المناقب مشهور به سید رضی(رحمه الله علیه) جمع آوری شده است. جمع آوری نهج البلاغه در ماه رجب سال 400 ه.ق به اتمام رسیده است.
آخرین جمله نهج البلاغه درباره دوست می باشد كه می فرماید: «اذا احتشم المؤمن اخاه فقد فارقه».
به خشم آوردن و شرمنده ساختن دوست مقدمه جدایی از دوست است. در اكثر خطبه ها حضرت علی علیه السلام به «تقوی» كه مانع انجام همه گناهان است اشاره كرده است.
نام«قرآن» 41 بار در نهج البلاغه ذكر شده است. (توضیح اینكه مراد فقط كلمه قرآن است) البته در نهج البلاغه از قرآن تعبیرات دیگری شده است مثلا «كتاب»، «كتاب الله»، «كتابه» و غیره.
از مجموع 241 خطبه نهج البلاغه 86 خطبه موعظه و یا لااقل مشتمل بر یك سلسله مواعظ است مانند خطبه 176 كه با جمله «انتفعوا ببیان الله» آغاز می شود و خطبه 192 كه به خطبه قاصعه و خطبه 193 كه به خطبه متقین معروف است و از مجموع 79 نامه در نهج البلاغه، 25 نامه تماما موعظه و یا متضمن جمله هایی در نصیحت و اندرز و موعظه است. مانند اندرز نامه آن حضرت به فرزند عزیزش امام مجتبی علیه السلام كه نامه 31 می باشد و فرمان معروف آن حضرت به مالك اشتر كه طولانی ترین نامه ها است (نامه 53) و نامه 45 كه همان نامه معروف آن حضرت به عثمان بن حنیف والی بصره است. و از مجموع 480 حكمت موجود در نهج البلاغه تماما مشتمل بر پند، اندرز و نصیحت و موعظه می باشد.
87 آیه از 43 سوره قرآن در نهج البلاغه آمده است و آخرین مطلب اینکه در نهج البلاغه 16 حدیث نبوی ذكر شده است.

برخی از یاران و دوستان حضرت علی (علیه السلام)

1- سلمان فارسی یكی از یاران پیامبر صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام كه ایرانی می باشد و رسول خدا صلی الله علیه و آله او را از اهل بیت دانسته و در جنگ احزاب پیشنهاد حفر خندق را می دهد.

2- فرزدق یكی از دوستان و شیعیان حضرت علی علیه السلام می باشد كه در شعر و شاعری مهارت خاصی داشت.

3- علاء بن زیاد حارثی یكی از یاران حضرت علی علیه السلام در بصره است که به عیادت او شرفیاب شده اند.

4- عقیل یكی از برادران حضرت علی علیه السلام است كه تقاضای كمك از حضرت علی (علیه السلام) می كند. (خطبه 204)

5- كمیل بن زیاد نخعی از یاران باوفای حضرت علی علیه السلام است كه یكی از دعاهایی كه در شبهای جمعه خواندن آن مستحب است به نام او می باشد.

طولانی ترین حكمت نهج البلاغه، حكمت 147 می باشد كه خطاب به كمیل بن زیاد نخعی فرموده است و كوتاهترین حكمت، حكمت 187 می باشد كه درباره كوچ كردن از دنیا است

6- ابوذر غفاری نام یكی از یاران با وفای حضرت علی علیه السلام است كه از طرف یكی از خلفای سه گانه به ربذه تبعید شد.

7- ابوطالب کسی است که حضرت علی علیه السلام در جواب نامه معاویه او را افتخار علویان معرفی می كند.

و یک حسن ختام زیبا:

حضرت علی علیه السلام خطاب به كمیل می فرماید: «ای كمیل علم بهتر از مال است (چون): 1.علم تو را پاسداری می كند ولی تو باید مال را حفظ كنی. 2. مال با انفاق كم می شود ولی علم با انفاق افزون می گردد.3. شاگردان علم پایدارند. 4. ای كمیل بن زیاد! شناخت علم آیینی است كه با آن جزا داده می شود، بوسیله آن انسان در دوران حیات، اطاعت فرمان خدا می كند و بعد از وفات نام نیك از او می ماند، و علم حاكم است و مال محكوم.» (حکمت 147 شماره 3)


منابع:
سایت اندیشه قم
نهج البلاغه حکمت 147
نهج البلاغه خطبه 167


مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.