نامه خواندنی سلمان به خلیفه دوم

متن نامه سلمان در جلد 22 بحار الانوار آمده است. ترجمه آن را هم از استاد جواد محدثی در كتاب سلمان فارسی (دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1375) نقل كرده ایم:

در دوره ای كه سلمان فارسی والی مداین بود، به قدری ساده زندگی می كرد كه گاهی اهالی، او را برای باربری استخدام می كردند. یك بار خلیفه دوم نامه ای سرزنش بار به او نوشت و از این شیوه او انتقاد كرد. سلمان در جواب نامه عمر بن خطاب چنین نوشت:

به نام خدا

از سلمان، آزاد شده پیامبر به عمر بن خطاب

نامه سرزنش كننده و ملامت بار تو به من رسید. نوشته بودی كه مرا امیر مداین كرده ای و از حصیربافی و نان جوین خوردن من ایراد گرفته بودی. این، چیزی نیست كه یك مؤمن به خاطر آن ملامت شود. سوگند به خدا، نان جو خوردن و حصیر بافتن و از مردم بی نیاز بودن و چشم به سفره دیگران ندوختن، نزد خداوند محبوب تر و به تقوا نزدیك تر است. من پیامبر را دیدم كه وقتی نان جوین می یافت، می خورد و ناراحت هم نبود.

به خدا سوگند، آن چه دندانم بتواند نرم كند تا از گلو فرو برود، در نظر من تفاوتی نمی كند كه نان گندم و مغز گوسفند باشد یا آرد جو.

اما این كه گفته ای با رفتارم حكومت را ضعیف و خوار كرده و خود را زبون ساخته ام تا آن جا كه اهل مداین از فرمانروایی من بی خبرند و مرا همچون پلی برای عبور یا باربری برای كشیدن بارهایشان می پندارند و این موجب سستی و خواری حكومت الهی است؛ پس بدان كه خواری در مسیر طاعت خدا، محبوب تر از عزت در نافرمانی خدا است. می دانی كه پیامبر خدا هم با مردم نزدیك بود و با آنان انس و الفت داشت و در عین حال كه پیامبر و زمامدار بود، مردم با او بسیار نزدیك بودند. مگر نه این  كه پیامبر غذای ساده می خورد و لباس خشن می پوشید و همه طبقات مردم نزد او مساوی بودند؟

ای عمر! مگر پیامبر نفرمود كه هر كس سرپرست هفت نفر از مسلمانان شود و عدالت نكند، با خشم خدا روبه رو خواهد شد؟ كاش من، با این خواری و ضعفی كه تو گفته ای، از حكومت مداین به سلامت بگذرم. خداوند فرموده است خانه آخرت از آنِ كسانی است كه در روی زمین، قصد سركشی و نافرمانی ندارند و عاقبت برای متقین است.

بدان كه حكومت من برای اقامه حدود خدا در میان مردم است و من بر اساس سنت و روش پیامبر عمل می كنم.