حکم دعانویسی و فالگیری
استفتاء از مراجع درباره دعانویسی
در سال‌های اخیر در كشورمان مراجعه به دعانویس، رمال، فالگیر، جن گیر و مواردی مانند آن و همچنین دریافت وجوه كلان در مقابل انجام این اقدامات افزایش یافته است.
از آنجا كه دعا امری مورد تاكید ادیان الهی به ویژه اسلام است، این سوال مطرح می‌شود كه آیا اموری همچون دعانویسی نیز مورد تایید اسلام هست؟ امور دیگری همچون رمالی، فال بینی و جن گیری و موارد مشابه كه به نوعی از امكان پیشگویی آینده یا تغییر آن خبر می‌دهند چه جایگاهی در احكام شرعی دین مبین اسلام دارد؟
پرسش‌هایی در این زمینه در قالب استفتاء از مراجع تقلید تنظیم شده است كه به منظور سهولت دسترسی، پرسش‌ها را از طریق پایگاه اطلاع رسانی دفاتر مراجع تقلید مطرح شده است كه تاكنون آیات عظام مكارم شیرازی، صافی گلپایگانی، علوی گرگانی به این استفتاء پاسخ داده‌اند. همچنین به دلیل وجود استفتاء مشابهی در پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی سیستانی، در انتهای این گزارش، متن استفتاء مذكور درج شده است:
متن پرسش‌ها و پاسخهای مراجع تقلید به این شرح است:
- آیا دعانویسی، فالگیری و جن‌گیری مورد تایید اسلام است؟
- گرفتن پول یا هدیه در قبال نوشتن دعا چه حكمی دارد؟
- نظر حضرتعالی درباره اقدام افرادی كه بدون داشتن اطلاعات كافی دینی از طریق نوشتن دعا امرار معاش و كلاهبرداری می‌كنند، چیست؟
- دادن پول به این افراد چه حكمی دارد؟
پاسخ آیت‌الله العظمی ناصر مكارم شیرازی:
«نوشتن دعاهایی که از حضرات معصومین(علیهم‌السلام) رسیده و در کتب معتبر موجود است، اشکالی ندارد. ولی دعانویسی حرفه‌ای، که شغل افراد سودجوست، صحیح نیست و غالب کتاب‌هایی که به آن استناد می‌کنند، اعتباری ندارد.
این امر اگر چه ممکن است ولی شرعا جایز نیست، و بسیاری از مدّعیان آن، افرادی دروغگو یا خطاکارند و فالگیری از خرافات است و گرفتن پول برای گرفتن فال جایز نیست.»
پاسخ آیت الله العظمی صافی گلپایگانی:
«نوشتن دعاهایی كه با دلیل معتبر از ائمه معصومین(علیهم‌السلام) نقل شده و اجرت گرفتن در مقابل آن، اشكال ندارد ولی مراجعه به فالگیرها یا دعانویسانی كه به صورت‌های مختلف از منابعی كه اعتبار شرعی ندارد نقل می‌كنند یا می‌نویسند جایز نیست و پول گرفتن اینگونه اكل مال به باطل و حرام است. والله العالم»
پاسخ آیت الله العظمی علوی گرگانی:
«بسمه تعالی دعانویسی از نظر شرعی اشکال ندارد ولی فالگیری و جن‌گیری مورد تائید نیست ولی دعانویسی که فعلا در مملکت ما رواج دارد و بیشتر افراد کلاهبردار به این امر مشغول هستند جایز نیست زیرا بسیاری از آنها معلومات کافی در این امر ندارند و گرفتن چنین پولهایی هم خالی از شبهه نیست و ما نباید خودمان را در معرض سوء استفاده اینگونه افراد قرار دهیم.»
در بخش سئوال‌ها و جواب‌های پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی سیستانی به این سوال كه «آیا مراجعه به دعانویس اشکال دارد؟ نظر شما در مورد سحر و جادو چیست؟» پاسخ داده شده است: «مراجعه به دعانویس اشکال ندارد ولی سحر و جادو جایز نیست.»
همچنین در پاسخ به این سئوال كه «سحر و جادو چه حکمی دارد؟» عنوان شده است: «سحر و جادو از محرمات و معاصی کبیره است و جایز نیست.»
همچنین درباره این سئوال كه «کف و یا فال فنجان بین، پیشگویی‌هایی می‌کند و می‌گوید که برای شخص در حال و آینده چه پیش خواهد آمد؟ آیا چنین کاری جایز است به ویژه اگر صاحب فنجان به آنچه گفته می‌شود ترتیب اثر بدهد؟»
پاسخ داده شده است: «چنان پیشگوی‌هایی اعتبار ندارد و او هم نباید به طور جزم و یقین، سخنی بگوید، هم چنانکه دیگران هم در مواردی که وجود حجّت شرعی و عقلی لازم است، نباید بر آن پیشگویی‌ها، اثر بار کنند.»
تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان
