زایمان طبیعی گران‌تر از سزارین

در یک سال و سه ماه اخیر که طرح تحول سلامت کلید خورده، وزارت بهداشت تلاش کرده است تا به هر شکلی که شده زایمان طبیعی را ترویج دهد تا تب سزارین فروکش کند؛ اما این روزها عملکرد برخی بیمارستان‌های خصوصی، کاملا مغایر با سیاست‌های کلی نظام سلامت است.

همین هفته گذشته بود که وزیر بهداشت به صراحت اعلام کرد ایران بین کشورهای منطقه، رتبه اول در سزارین را دارد. حتی پیشتر براساس آمارهای غیررسمی گفته می شد که ایران پس از کشور برزیل، رتبه دوم جهان را در سزارین به خود اختصاص داده است.
براساس پیگیری انجام شده تعرفه زایمان طبیعی در بسیاری از بیمارستان های خصوصی کشور بالاتر از سزارین شده است؛ یعنی به جای آن که هزینه زایمان طبیعی را کاهش دهند تا مادران باردار به انجام این زایمان کم عارضه گرایش داشته باشند، تعرفه زایمان طبیعی را به حدی افزایش داده اند که برای خیلی از خانواده ها، حالا سزارین به صرفه تر از زایمان طبیعی از آب درمی آید.

گشتی در بیمارستان های خصوصی

به طور مثال در یکی از بیمارستان های خصوصی و مشهور پایتخت در جنوب غرب تهران ، هزینه زایمان طبیعی حدود شش میلیون تومان است در حالی که عمل پرعارضه سزارین با هزینه پنج میلیون تومانی در این بیمارستان انجام می شود حتی یکی از مادران باردار می گوید که برای انجام عمل زایمان طبیعی در این بیمارستان، با هزینه های جانبی حدود هفت میلیون و 200 هزار تومان پرداخت کرده است.
در یکی از بیمارستان های خصوصی شمال شرق تهران هم هزینه زایمان طبیعی 5.5 میلیون تومان و هزینه سزارین 4.5 میلیون تومان تعیین شده است.
در بیمارستانی دیگر در منطقه غرب تهران هم هزینه زایمان طبیعی و سزارین تقریبا با همدیگر برابر و حدود پنج میلیون تومان برآورد می شود که البته در صورت درخواست اتاق خصوصی یا درخواست انجام زایمان بدون درد یا زایمان در آب، اینجا هم هزینه زایمان طبیعی از سزارین جلو می زند.

حتی برابر شدن هزینه های زایمان طبیعی و سزارین هم به خودی خود خطرناک است و ناخواسته مادر را به سمت سزارین سوق می دهد.
این اتفاقی است که باعث شده براساس گفته های وزیر بهداشت، 70 درصد زایمان ها در کشور به روش سزارین انجام شود.

تخلف ها را به ما اطلاع بدهید

هم اکنون تعرفه زایمان طبیعی در بخش خصوصی، K 50 و سزارین K40 تعیین شده است. این K همان ضریب حق العمل جراحی است که رقمی حدود 38 هزار تومان را شامل می شود. یعنی برای تخمین هزینه های جراحی سزارین، باید عدد 40 را ضرب در 38 هزار تومان کنید.
حالا اگر 50 را در 38 هزار تومان ضرب کنید تا تعرفه زایمان طبیعی به دست آید، می بینید که هزینه زایمان طبیعی در بخش خصوصی به دو میلیون تومان هم نمی رسد.
سعید معنوی، رئیس اداره تعرفه های وزارت بهداشت توضیح می دهد که اگر هزینه های جانبی شامل لوازم بیمار، استهلاک اتاق عمل، هزینه هتلینگ بیمارستان و دارو را هم محاسبه کنید، این هزینه ها بیشتر از دو میلیون تومان می شود، اما این مقام مسئول قبول دارد که هر جور هم که بخواهیم حساب کنیم، باز هم نباید هزینه زایمان طبیعی به شش یا هفت میلیون تومان برسد.
به همین دلیل، معنوی رئیس اداره تعرفه های وزارت بهداشت به مردم توصیه می کند که هزینه های گزاف برای انجام زایمان های طبیعی را با شماره 1690 به وزارت بهداشت گزارش دهند تا این وزارتخانه به این موارد مهم رسیدگی کند.

قصدمان ترویج زایمان طبیعی است

وقتی از معنوی می پرسم که آیا فکر نمی کنید بالاتر بودن تعرفه زایمان طبیعی در برابر سزارین، ناخودآگاه انجام عمل سزارین را تشویق می کند، تاکید دارد که ما در گذشته با شرایطی روبه رو بودیم که برخی پزشکان به دلیل تعرفه بالای سزارین به نسبت زایمان طبیعی، این نیاز القایی را در مادر ایجاد می کردند که به سمت سزارین کشانده شود.
به همین دلیل هم وزارت بهداشت تصمیم گرفت حق الزحمه زایمان طبیعی را بیشتر از زایمان سزارین قرار دهد تا پزشکان هم به انجام زایمان طبیعی تشویق شوند.
یعنی با افزایش حق الزحمه پزشک برای انجام زایمان طبیعی، برنامه این بود که پزشک دیگر مثل قدیم برای انجام عمل سزارین اصرار نداشته باشد؛ چون با همان زایمان طبیعی هم دستمزدی شبیه سزارین دریافت می کرد.
گرچه در ظاهر، این سیاست منطقی و درست به نظر می رسد، ولی مساله اینجاست که این ایده وقتی جواب می دهد که بیمه ها هم این افزایش حق الزحمه زایمان طبیعی را پوشش دهند، نه این که همه بار مالی به دوش خانواده ها بیفتد.
در واقع، باید شرایطی فراهم می شد که جدای از افزایش دستمزد پزشک برای انجام زایمان طبیعی، هزینه های مادر باردار هم افزایش پیدا نکند، طوری که هم دستمزد پزشک بالاتر برود و هم هزینه خانواده ها افزایش پیدا نکند؛ ولی هم اکنون فقط مولفه اول رعایت شده و به همین دلیل، سیاست ترویج زایمان طبیعی در بیمارستان های خصوصی موفقیت آمیز نبوده است.

توصیه وزارت بهداشت؛ زایمان در بیمارستان های دولتی

اتفاق خوبی که طی یک سال و سه ماه اخیر افتاده، رایگان شدن زایمان طبیعی در بیمارستان های دولتی است که خودش محرکی برای افزایش زایمان طبیعی شده است.
متوسط هزینه های سزارین در بیمارستان های دولتی هم حدود یک میلیون و صد هزار تومان برآورد می شود که البته این رقم با توجه به هزینه های جانبی، ممکن است چند صد هزار تومان بین بیمارستان های دولتی مختلف با یکدیگر فرق داشته باشد. بیمار هم تقریبا فقط 6 درصد این هزینه ها را می پردازد، که رقمی حدود 70 تا 80 هزار تومان می شود.
درست است که از لحاظ هزینه ها، زایمان طبیعی یا سزارین در بیمارستان های دولتی بسیار به صرفه است و تقریبا رایگان از آب درمی آید، اما به دلیل امکانات پایین برخی بیمارستان های دولتی، خیلی از خانواده ها ترجیح می دهند با عضویت در یک بیمه تکمیلی، زایمان طبیعی یا سزارین را در بیمارستان های خصوصی انجام دهند.

اما معنوی با این نظر کاملا مخالف است و می گوید: شاید در گذشته امکانات بیمارستان های دولتی برای انجام زایمان طبیعی یا سزارین مناسب نبود، اما با اجرای طرح تحول سلامت، وضعیت خدمت رسانی در بیمارستان های دولتی بسیار ارتقا پیدا کرده است. به همین دلیل توصیه ما به مردم این است که به بیمارستان های دولتی اعتماد کامل داشته باشند و تا حد امکان در این بیمارستان ها، زایمان طبیعی یا سزارین را انجام دهند.

بیمه تکمیلی هم کفاف نمی دهد

بسیاری از بیمارانی که به بیمارستان خصوصی مراجعه می کنند، بیمه تکمیلی دارند، اما به گفته تقی پور، بیمار با وجود داشتن این بیمه باید چند میلیون تومان هم از جیبش پرداخت کند. از آنجا که هزینه های زایمان طبیعی در بیمارستان های خصوصی بالاست، به باور این متخصص، همین گران بودن تعرفه های زایمان طبیعی نیز ناخودآگاه مادر باردار را به سمت سزارین سوق می دهد.گرچه همه مادرانی که سزارین انجام می دهند به مجموعه عوارض سزارین دچار نمی شوند، ولی احتمال عفونت رحم و محل بخیه ها، احتمال بروز یرقان در نوزاد، افزایش خونریزی، احتمال ابتلا به عفونت بیمارستانی، خطرات بیهوشی، چسبندگی رحم، احتمال افزایش افسردگی پس از زایمان، طولانی تر شدن دوران نقاهت مادر، تاثیر مخرب داروهای بیهوشی روی جنین، افزایش خطر سکته مادر و حتی احتمال مرگ او، فقط گوشه ای از عوارض برگشت ناپذیر سزارین است که خیلی از مادران باردار به یک یا چند عارضه آن دچار می شوند.

تعرفه ها، مادر را به سمت سزارین می کشاند

در همه نظام های توسعه یافته درمان، سزارین را به عنوان انتخاب دوم زایمان می شناسند. ترجیح این است که تا حد امکان، زایمان به شکل طبیعی انجام شود.
دکتر رویا تقی پورانوری، متخصص زنان و زایمان هم توضیح می دهد: در بیمارستان های دولتی، پزشک نمی تواند به هر دلیل سزارین انجام دهد و برای این کار باید حتما دلیل قانع کننده ای داشته باشد.
به این خاطر هم سزارین ها در مراکز دولتی نباید بی دلیل انجام شود و حتما باید پزشک، مدارک و مستندات خود را برای توجیه سزارین ارائه کند. اما این اتفاق در بیمارستان های خصوصی کمتر رخ می دهد و در اغلب موارد، نوع زایمان به انتخاب مادر واگذار می شود.