تهرانیزه کردن خبرگان؟!

نمایندگان این مجلس که همه از نخبگان جامعه محسوب می شوند بر خلاف جو سازی ها نه تنها گرایشی به تیپ سیاسی مورد نظر در لیست ها نداشتند بلکه دفاع از ولایت فقیه و نظام اسلامی را تندروی محسوب نکرده و  نگاه صفر و صد و جناحی درباره جایگاه خبرگان و درباره افراد ندارند.

امیر رضوانی - بخش سیاست تبیان

درخت نتایج انتخابات هفتم اسفند میوه های جالبی می دهد با اینکه اصلاح طلبان سعی در تغییر ترکیب مجلس خبرگان را داشتند و به قول خود می خواستند مجلس های معتدل تری به وجود آورند اما نتایج در برخی از زوایا با هدف نهایی آنها فاصله دارد.
انتخاب آیت الله جنتی به عنوان رئیس جدید مجلس خبرگان اولین نشانه از این موضوع بود  و جای سوال است که چرا تلاش جبهه ای خاص برای رای نیاوردن آقایان مصباح، یزدی و جنتی که در رای نیاوردن دو گزینه اول موفق بود، در مورد آخر نتوانست به نتیجه برسد و گزینه 32 انتخابات، نفر اول خبرگان شده است. و در وهله بعد ریاست  موقت لاریجانی با 70 رای اختلاف نشانه ای دیگر از این موضوع است.
تحلیل های اشتباه
پکی از این مواردی که باعث شد نتیجه ای متفاوت حاصل از تلاش های اصلاح طلبان رقم بخورد تحلیل های اشتباه است . اولین اشتباه، تندرو خواندن گزینه های چون ایت الله جنتی است وقتی دفاع از ولایت فقیه و نظام جمهوری اسلامی افراط تلقی شود و انتظار بر این باشد که کسانی  که خبرگان ملت می شوند مدافع اصل ولایت فقیه و دلسوز نظام جمهوری اسلامی نباشند، این یک اشتباه راهبردی است.

اما این انتظار بیجا با واقعیت ها نیز در تناقض آشکار است و جالب است که چگونه از ابتدا چینین تحلیل هایی وجود داشتند. فارغ از تیپ شناسی سیاسی خبرگان که همه معتقد به نظام اسلامی و ولایت فقیه هستند، ترکیب لیست ها نیز آنطور که توسط برخی از رسانه ها القا می شد، نبود. دو لیست مطرح در تهران تنها در چند نماینده اختلاف داشتند که آن اختلاف هم گرایشات اصولی و شدید ندارد.
این تحلیل اشتباه، خود را در رای خبرگان نشان می دهد. نمایندگان این مجلس که همه از نخبگان جامعه محسوب می شوند بر خلاف جو سازی ها نه تنها گرایشی به تیپ سیاسی مورد نظر در لیست ها نداشتند  بلکه  دفاع از ولایت فقیه و نظام اسلامی را تندروی محسوب نکرده و  نگاه صفر و صد و جناحی درباره جایگاه خبرگان و درباره افراد ندارند.
اینکه برخی از افراد  وارد رقابت ریاست این مجلس نشدند می تواند حکایت از همین موضوع داشته باشد. باید از این فرصت استفاده کرد و جلوی سیاسی سازی و دو قطبی  کردن فضای خبرگان را گرفت . با توجه به ترکیب کلی نمایندگان خبرگان مشخص است که مهندسی ها در راستای ایجاد تغییر در گفتمان خبرگان، توسط مردم با نه روبرو شده است.
فضایی که می خواهد از اختلاف رتبه رای آیت الله جنتی و نفر اول شدن ایشان ماهی بگیرد! درک درستی از گرایشات و باورهای خبرگان مردم نداشته و در توهم بازی های لیستی مجلس شورای اسلامی قرار دارد. جالب است این جریان هر گاه با رایی مخالف خواست و برنامه های خود روبرو می شود سیستم مردم سالاری دینی و دموکراسی را زیر سوال برده و تلویحا رای مردم را مورد تردید قرار می دهند.
این جریان در پی انتخاب اخیر خبرگان بر خلاف ژس دموکراسی خواهانه خود این رای را بی احترامی به نظر مردم القا می کنند در حالی که این موضوع ناشی از خودخواهی سیاسی این جریان و همچنین همان تحلیل های اشتباه در تفسیر گرایشات فکری در لیست ها می باشد. این تحلیل های اشتباه خود را در برخی از پیش بینی ها در ترکیب ریاست مجلس و هم چنین  ترکیب جناح بندی ها نشان داد.
مجلس شورا، خبرگانی شد
رفتارخبرگان  در مجلس هم تکرار شد. رقابت میان علی لاریجانی و محمدرضا عارف که با توجه به فضای خبرگان حساسیت ویژه ای پیدا کرده بود با آمدن یک اصولگرا و سیاستمدار معتدل در دوره اول به نتیجه رسید.
ترکیب مجلس شورای اسلامی هیچگاه  یک قرائت واحد را در سهم جناح ها به خود ندید و به اندازه رسانه ها، آمارهای متفاوتی از درصد بندی جناحی کرسی ها مطرح شد. با اینکه هر جناح اکثریت را از آن خود می دانست اما رای امروز نشان داد  اصلاح طلبان نتوانستند  اکثریت خود را در عمل اثبات کنند. روندی که ممکن است در روندهای تصمیم گیری های بعدی مجلس نیز ادامه داشته باشد. البته آنچه به صورت کامل مشخص است این است که اکثزیت مطلقی در مجلس دهم وجود ندارد. این اختلاف ها در ترکیب بندی ها مربوط به معتدلین لیست ها می شود.در میان لیست اصلاح طلبان و مستقلین افرادی هستند که هر چند از آنها بعنوان مستقل یا معتدل نام برده شده اما گرایش اصولگرایانه و اعتدا گرایانه آنها قابل کتمان نیست و حال این گروه بر ریاست لاریجانی مهر تایید زدند.
گویا در این دوره  تفسیر رفتار مجلس بر اساس لیست ها موردی است که باعث بروز تحلیل های اشتباه شود اما آنچه بیش از این نتایج  مهم است رفتار دو گانه جبهه رای نیاورده در رویکردهای سیاسی است آنجا که رای بر وفق میل آنها باشد اصول دموکراسی رعایت شده و مردم اهل درایت بوده اند و آزادی بیان در موافق گویی با شرایط حاضر است اما آنجا که نظری بر خلاف خواست آنها باشند آزادی بیان در مخالفت و حتی توهین است و حتما پوپولیسم گرایی شده است!

البته این قشر حاضر باید در پتانسیل های حزبی و تبلیغاتی خود بازنگری کنند که چرا در چند سال اخیر نه تنها از صحنه سیاست به دور بوده بلکه بر خلاف فضا سازی های خود نتوانستند اکثزیت مطلقی را در کشور نصیب خود کنند؛ اینکه چرا در میان عارف و روحانی مجبورند روحانی که  ریشه اش در اندیشه های اصولگرایی عمق دارد را انتخاب کنند و یا اینکه چرا باوجود عارف لاریجانی بر کرسی ریاست می نشیند و بسیاری از از دولتی ها و حتی اصلاح طلبان بیش از عارف به ریاست لاریجانی میل داشتند.
تفسیر تهرانیزه شده انتخابات ها و تعمیم توهمات براندازی گونه به تحلیل ها، اشتباهی است که ریشه در خودخواهی برخی از افراد و گرایشات سیاسی داشته و البته نشان از برنامه های آتی و نقاط هدف گذاری شان می دهد.
متاسفانه این القائات به ایجاد فضای دو قطبی کمک کرده و انسجام ملی را با خدشه روبرو می سازد. نباید هیچ جناحی فضای رقابت سالم و درون نظام را به  فضای رقابت انقلابیون و اپوزیسیون تبدیل کند. تبدیل اختلاف نظرها به اختلافات مبنایی یک اشتباه راهبردی است که پتانسیل سازنده بودن اختلاف نظر را به تخریب و فرسایشی شدن می رساند.