تحولات خاورمیانه به نفع ایران

جورج سوروس اخیرا در گفتگو با فرید زكریا در شبكه سی. ان.ان به این موضوع اشاره كرد كه نظام ایران ظرف یكسال سقوط می كند اما در حقیقت نه تنها جمهوری اسلامی در این یكسال حكومت ایران باقی خواهد ماند بلكه از این مقطع زمانی به بعد تعادل نفوذ و قدرت در خاورمیانه به طور قطعی بیشتر از هر زمان دیگری به نفع ایران خواهد بود.

تقریبا یك دهه پیش بود كه در بحبوحه حوادث 11 سپتامبر 2001 آمریكا روند آنچه را كه سیاستگزاران آمریكایی دوست داشتند آن را گروه "میانه رو" بنامند، توسعه داد و كاخ سفید دور یك گروه از كشورها را كه با روند صلح خاورمیانه موافق بودند و همكاری‌های استراتژیكی با واشنگتن داشتند، احاطه كرد. این كشورها شامل مصر، اردن، عربستان و چند كشور حوزه خلیج فارس، مراكش، تونس و تركیه بود. در سویی دیگر جمهوری اسلامی قرار داشت كه هم پیمانی با سوریه و گروههایی همچون حزب الله و حماس داشت. یكسری كشورهای افراطی دیگر از جمله رژیم صدام و معمر قذافی نیز منزوی تر شدند.

در نتیجه جنگ عراق و ناكامی آمریكا در روند صلح خاورمیانه و یكسری دیپلماسی های زیركانه و هوشمندانه از سوی ایران، تعادل نفوذ و قدرت در سراسر خاورمیانه به طور چشمگیری به ضرر آمریكا حركت كرد. سناریوی دور كردن سوریه از ایران همزمان با تقویت روابط میان تهران- دمشق ناكام ماند. تركیه نیز تحت رهبری حزب عدالت و توسعه سیاست خارجی مستقلی در پیش گرفت كه از آن جمله ایجاد شراكت بیشتر با ایران و سوریه بود. حماس و حزب الله نیز به بازیگران مهم سیاسی در فلسطین و لبنان تبدیل شدند.

دولت باراك اوباما مشاهده كرد كه روند تعادل نفوذ و قدرت در خاورمیانه از آمریكا به نفع ایران و هم پیمانانش در حال تغییر است. ایران روابطش را با تركیه و سوریه بیش از پیش تقویت كرد. در نظرسنجی‌های انجام شده در خاورمیانه مشخص شد كه رهبرانی همچون محمود احمدی نژاد، بشار اسد، رجب طیب اردوغان، سید حسن نصرالله و خالد مشعل از محبوبیت های بیشتری در مقایسه با دیگر رهبران هم پیمان آمریكا در خاورمیانه برخوردارند.

تحولات اخیر در كشورهایی همچون مصر، تونس، بحرین و یمن باعث شده است كه جنبش‌های مردمی در این كشورها ایجاد شود و بدون شك این كشورها از تمایل اندكی برای ادامه همكاری‌های استراتژیك با آمریكا برخوردار خواهند بود كه در این صورت تحقق این سناریو كه دولتهای جدید عرب از ایده "مقاومت" و دوری از اسرائیل و غرب كه از سوی ایران اعلام شده، امكان پذیر خواهد شد. برای نمونه هر دولتی كه در مصر به قدرت برسد تمایلی به همكاری با اسرائیل برای ادامه محاصره غره نخواهد داشت. همچنین در بحرین كه اكثریت شیعه دارد، احتمالا مخالفت‌ها برای استفاده آمریكا از خاك این كشور علیه منافع ایران افزایش می یابد. تمامی این تحولات ظرف یكسال آینده تعادل قدرت و نفوذ در خاورمیانه را به ضرر آمریكا و به نفع ایران پیش خواهد برد.

از روز پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 در ایران ما به این موضوع اشاره كردیم كه جنبش سبز نمی‌تواند در تغییر نظام در جمهوری اسلامی ایران موفق شود چون جنبش سیز نماینده اكثریت جامعه ایران نیست و اینكه اكثر ایرانی‌ها از ایده جمهوری اسلامی حمایت می كنند. همچنین دو عامل دیگر نیز در این موضوع دخیل است. اول اینكه اكنون بخش بسیار كوچكتری در مقایسه با تابستان و پاییز سال 2009 از جنبش سبز حمایت می كنند. میرحسین موسوی و مهدی كروبی كاندیداهای شكست خورده در انتخابات ایران نتوانستند ادعای تقلب در انتخابات ایران را ثابت كنند. به همین دلیل است كه محمد خاتمی رئیس جمهور پیشین ایران به آرامی از آنچه كه باقی مانده جنبش سبز است، فاصله گرفت. دوم اینكه اقدامات برای از سرگیری تظاهرات‌ها در ایران در یك زمان استراتژیك به نفع تهران در خاورمیانه انجام می شود. شرایط در خاورمیانه به نفع ایران در حركت است. آمریكا با چالش‌های جدی در خاورمیانه روبرو است و جایگاه استراتژیك‌اش در منطقه جلوی چشمان همگان رو به افول حركت می‌كند.

بخش سیاست تبیان

منبع:سایت الف