تبیان، دستیار زندگی
دارایی های دربار از چهار منبع عمده به دست می آمد: منبع اصلی آن، زمین های کشاورزی تصرف شده در زمان رضا شاه بود. قسمت عمده این زمین ها با توسل به کشت مکانیزه پس از اصلاحات ارضی هم چنان در دست دربار باقی ماند. دومین منبع ثروت دربار، نفت بود.بنا به نوشته یک
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سیاستهای ضد دینی

از جمله اقدامات اساسی این رهبر،مخالفت جدی و دامنه- دار با مسئله جدائی دین از سیاست بود.شاید فضل تقدم در

سید جمال

این زمینه با سید جمال باشد.سید جمال شاید نخستین کسی بود که احساس کرد اگر بخواهد در مسلمانان جنبش و حرکتی ایجاد کند باید به آنها بفهماند که سیاست از دین جدا نیست،این بود که او این مسئله را بشدت در میان مسلمین مطرح کرد،بعدها استعمار- گران تلاش زیادی کردند تا در کشورهای مسلمان رابطه دین و سیاست را قطع کنند.

از جمله این تلاشها،طرح مسئله ایست بنام «علمانیت » (1)

که بمعنی جدائی دین از سیاست است.بعد از سید جمال در کشور- های عربی و بخصوص در مصر افراد زیادی پیدا شدند که با تکیه بر قومیت و در لباس ملی گرائی،عربیزم،و پان عربیزم به تبلیغ فکر جدائی دین از سیاست پرداختند.اخیرا هم شاهد بودید که انور- سادات همین مسئله را باز بار دیگر مطرح کرد،انور سادات در نطقهای اخیرش بخصوص بر این نکته تاکید می کرد که دین مال مسجد است و باید کار خود را در آنجا انجام دهد،مذهب اصولا نباید کاری به مسائل سیاسی داشته باشد.

در جامعه ما نیز این مسائل زیاد مطرح شده بود بطوریکه مردم تقریبا آن را پذیرفته بودند،اما همه دیدیم که وقتی از زبان یک مرجع تقلید،از زبان کسی که مردم،با وسواس کوشش می کنند تا کوچکترین آداب مذهبی خود را با دستورهای او منطبق بکنند، در کمال صراحت بیان شد که دین از سیاست جدا نیست و به مردم خطاب شد که اگر از سیاست کشور دوری کرده اید،در واقع از دین دوری کرده اید،مردم چگونه به جنب و جوش افتادند و بنوعی بسیج عمومی اقدام کردند.و یا در نظر بگیرید که مسئله آزادی و آزادی خواهی در جامعه با شدت مطرح بود،با این حال چندان تاثیری در حال مردم نداشت.ولی وقتی همین مسئله از زبان رهبر مطرح شد،یعنی کسی که رهبر دینی و مذهبی است،مردم برای اولین بار دریافتند که آزادی یک موضوع صرفا سیاسی نیست،بلکه بالاتر از آن یک موضوع اسلامی است و این نکته روشن شد که یک نفر مسلمان باید آزاد زیست کند و باید آزادیخواه باشد.

منبع اصلی دارایی های دربار از زمین های کشاورزی تصرف شده در زمان رضا شاه بود. قسمت عمده این زمین ها با توسل به کشت مکانیزه پس از اصلاحات ارضی هم چنان در دست دربار باقی ماند.

در چند سال اخیر مسائلی در ایران بوجود آمد که از جنبه- های اقتصادی و سیاسی اهمیت چندانی نداشت،ولی از جنبه مذهبی آنهم از نظر شعائر مذهبی مهم بود و خود این مسائل در اوج دادن به نهضت نقش مؤثری داشتند.مثلا یکی از اشتباهات بسیار بزرگ عوامل رژیم این بود که بدلیل غرور فوق العاده ای که برایشان حاصل شده بود در اواخر سال 55 تصمیم گرفتند که تاریخ هجری را به تاریخ به اصطلاح شاهنشاهی تبدیل کنند.اینکه تاریخ هجری باشد یا شاهنشاهی،از نظر اقتصادی و سیاسی تاثیر چندانی در حال مردم نداشت.ولی همین مسئله بشدت عواطف مذهبی مردم را جریحه دار کرد و وسیله خوبی برای کوبیدن رژیم بدست رهبر داد.رهبر بلافاصله با طرح این شعار که چنین عملی دشمنی با پیغمبر و دشمنی با اسلام است و معادل است با قتل عام هزاران نفر از عزیزان این مردم،موفق شد در مردم عصیان ایجاد کند و از تحریک وجدان اسلامی آنها به بهترین نحو در جهت پیشبرد نهضت بهره برداری نماید.

یاست های ضد دینی رژیم شاه

با روی کار آمدن رضا شاه و پس از این که وی پایه های قدرت خود را محکم نمود مبارزه با مذهب و شعائر آن جزو اصول رسمی حکومتی شد.مساله کشف حجاب و ممنوع کردن پوشیدن لباس بومی و حتی ممانعت از برگزاری مراسم مذهبی در این دوره، باعث بروز اولین درگیری های میان مردم و رژیم پهلوی گردید و این رژیم را در اذهان به عنوان رژیمی که نه تنها غیر مذهبی بلکه ضد مذهب است ترسیم نمود.

رضا شاه

اقدامات ضد مذهبی حکومت در دوره محمد رضا شاه نیز ادامه یافت.وی نیز مانندپدرش با سیاست های مختلف در پی تغییر فرهنگ دینی مردم ایران بود و آداب و بدعت هایی ناسازگار با اعتقادات اسلامی را به جامعه تحمیل کرد.این سیاست ها هماره با مخالفت عالمان مذهبی رو به رو می شد و گاه به درگیری های گسترده می انجامید.

در این دوره بخش عمده ای از فعالیت های حزب رستاخیز به مسایل ایدئولوژیک و فرهنگی مربوط می شد.در این رابطه، حزب شاه را چونان رهبری معنوی و سیاسی معرفی می کرد، علما را مورد حمله تبلیغاتی قرار می داد و در کنار این ادعا که ایران به سوی «تمدن بزرگ » پیش می رود، تاریخ شاهنشاهی جدید 2535 ساله به جای تقویم اسلامی به کار برد.حزب هم چنین، زنان را به نپوشیدن چادر در دانشگاه ها تشویق می کرد، بازرسان ویژه ای برای بررسی موقوفه های مذهبی می فرستاد، اداره اوقاف را تنها مرجع مجاز انتشار کتاب های مذهبی اعلام کرد و دانشکده الهیات دانشگاه تهران را تشویق به گسترش سپاه دین کرد تا برای آموزش «اسلام راستین » به دهقانان، افراد بیش تری به روستا فرستاده شود.

سیاست مذهبی دولت، در خارج از حزب رستاخیز به این قرار بود که مجلس بدون توجه به شریعت اسلامی سن ازدواج دختران را از 15 به 18 و پسران را از 18 به 20 سال افزایش داد.

علاوه بر این، جشن های پنجاهمین سال سلطنت پهلوی - که با هدف ایجاد یک ایدئولوژی افسانه ای شاهنشاهی انجام می گرفت - مساله کاپیتولاسیون، برتر شمردن عناصر وابسته به بیگانگان و ایرانیان غیر مسلمان بر ایرانیان مسلمان، گسترش قمار خانه ها، مراکز فحشا، مشروب فروشی ها و نمایش فیلم های مبتذل در سینما و تلویزیون بخشی از تلاش های رژیم در رویارویی با فرهنگ اسلامی کشور و تغییر آن به شمار می آید.

فساد سیاسی و اجتماعی حاکم بر رژیم پهلوی

از سوی دیگر بخش اعظم درباریان در بخش خصوصی فعالیت می کردند.حمایت مالی دربار، شاه را قادر می ساخت تا از راه پرداخت حقوق و مزایای هنگفت و فراهم ساختن مشاغل بی درد سر و پر در آمد، تلاش ها و خدمات پیروان و پشتیبانان خود را تلافی کند.

دارایی های دربار از چهار منبع عمده به دست می آمد: منبع اصلی آن، زمین های کشاورزی تصرف شده در زمان رضا شاه بود. قسمت عمده این زمین ها با توسل به کشت مکانیزه پس از اصلاحات ارضی هم چنان در دست دربار باقی ماند.

دومین منبع ثروت دربار، نفت بود.بنا به نوشته یک اقتصاد دان غربی در سال های پایانی عمر رژیم، پول های هنگفتی به طور مستقیم از محل در آمدهای نفتی به حساب های مخفی اعضای خاندان سلطنتی در بانک های خارجی منتقل شده است.

تجارت، سومین منبع در آمد دربار بود.اعضای خاندان سلطنتی مبالغ هنگفتی را با شرایط مناسب از بانک های دولتی وام گرفتند و در حوزه های گسترده تجاری و صنعتی سرمایه گذاری کردند.

آخرین منبع ثروت دربار، بنیاد پهلوی بود.بنا به گفته بانک داران غربی این بنیاد سالانه بیش از 40 میلیون دلار کمک مالی دریافت می کرد و به منزله خزانه مالیاتی مطمئن بخشی از املاک و دارایی های خانواده پهلوی بود.به نوشته نیویورک تایمز این بنیاد خیریه در سه راه مورد استفاده قرار می گرفت، منبع مالی برای خانواده سلطنتی، وسیله ای برای نفوذ در بخش های کلیدی اقتصادی و راهی برای پاداش دادن به پشتیبانان رژیم. (2)

پی نوشت:

1- این کلمه ترجمه لغت Secularism است.

2.آبراهامیان، پیشین، صص 537 و 538 و مجموعه اسناد لانه جاسوسی، از ظهور تا سقوط، ج 1، صص 140- 15

بخش تاریخ


منابع مقاله:

پیرامون انقلاب اسلامی ، مطهری، مرتضی؛

انقلاب اسلامی و چرایی و چگونگی رخداد آن، جمعی از نویسندگان ؛

منبع: پایگاه حوزه