سریال تبلیغات در رسانه ملی

می گویند که انسانهای اولیه برای برقراری ارتباط و سخن گفتن با یکدیگر، اقدام به کشیدن و طراحی مفهوم سخن ها و اهداف خویش می کردند و به این واسطه به تبادل نظر و تعامل  با همنوعان خویش، می پرداختند. اما در دنیای کنونی ارتباطات، مجموعه ای از عناصر و ابزار متنوع و متفاوتی وجود دارند که با بهره گیری از بیشترین امکانات، به تبادل اطلاعات و البته انتقال مفاهیم مورد نظر می پردازند.

امروزه به خاطر تنگ تر شدن و پیچیدگی در عرصه تجارت، ابزاری به نام تبلیغات از جایگاه ویژه ای برخوردار است. از طرف دیگر این موضوع نیز به اثبات رسیده که از طریق رسانه ای مثل تلویزیون می توان به تاثیرگذاری بهتر و سریع تری در جهت فرهنگ سازی و آموزش برخی از ارزش ها و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی پرداخت.

آنچه مشخص است اینکه همه این موارد در تلویزیون وجود دارند و این موضوع قابل قبول است که به هر حال رسانه ای مثل تلویزیون برای تامین مخارج و هزینه های هنگفتی که دارد، می بایست به تبلیغات به عنوان منبعی برای کسب درآمد بیاندیشد. اما این داستان تا جایی خوب است که در چارچوب مشخصی قرار گرفته باشد. چنانچه از این چارچوب خارج شود، تبعات جانبی گسترده ای را به دنبال خواهد داشت.

بحث تبلیغات در تلویزیون موضوع تازه ای نیست، قبلا هم به این موضوع اشاره کرده ایم. اما به نظر می رسد در سال جدید تحولات تازه ای در این رابطه در تلویزیون ملی رخ داده است. تماشای گونه های جدیدی از تبلیغات در تلویزیون، چشم میلیونها بیننده را در سال جدید، روشن کرد.

تبلیغاتی که برخی از آنها بیشتر به یک فیلم سینمایی یا بهتر بگوئیم، یک شوی تلویزیونی شباهت داشتند و عده ای از جوانان این مرز و بوم را در لباس های مختلف نشان می دادند که با موزیکی طرب انگیز و اجرای حرکاتی نیمه موزون در میان دشت و سبزه زار، به معرفی محصولات خوراکی مشغول بودند. این گونه از تبلیغات علاوه بر اینکه از حوصله و اعصاب مخاطب خارج هستند و تکراری بودن و طولانی بودنشان، موجب خستگی و دلزدگی است، فرهنگ تازه ای را هم به تماشاگر خود منتقل می کنند. فرهنگ رقص و آواز که البته بخش بزرگی از تجارت دنیای امروز محسوب می شود که متاسفانه این موضوع بر ما و فرهنگ و جامعه و تلویزیون ما، اثر خود را گذاشته است. در جایی دیگر مشاهده می کنیم که در برنامه آموزش آشپزی، جناب سرآشپز در حین آموزش یک غذای ساده، به تبلیغ یک قابلمه خاص، استفاده از روغن شرکتی خاص، یک برند از ماکارونی و پنیر پیتزا می پردازد و به این ترتیب مخاطب محترم این برنامه، بیش از اینکه به تماشای برنامه آموزش آشپزی مشغول بوده باشد با نوع دیگری از پیام های بازرگانی مواجه بوده است. در برنامه دیگری از رسانه ملی که در گذشته برنامه ای تفریحی و آموزشی برای بینندگان بود، اکنون شاهد محتوایی کاملا تبلیغاتی هستیم. به این صورت که افراد مختلفی در این برنامه دعوت می شوند که هر یک به تبلیغ موضوعی می پردازند. از خدمات زیبایی و پزشکی گرفته تا محصولات تجاری مختلف. همین موارد موجب شده تا تعداد زیادی از مخاطبان این برنامه اجتماعی، تمایلی به دیدن آن نداشته باشند.

آنچه مسلم است اینکه تبلیغات، ابزار مهمی در دنیای امروزی ارتباطات محسوب می شود. از طریق تبلیغات می توان به اقدامات مهمی دست زد و اهداف و مقاصد مهمی را به نتیجه رساند. اما شناخت روش و جایگاه تبلیغات، بسیار مهم است.

تامین بخشی از بودجه یک رسانه از طریق تبلیغات، امری غیرعادی و ناپسند نیست. به شرط اینکه مفاهیم و اخلاقیات، در راه تبلیغات تجاری و کسب درآمد بیشتر، ذبح نشوند. متاسفانه این اتفاق تا حدودی در رسانه ملی رخ داده است. همانطور که گفته شد در سال جدید با عرصه تازه ای از تبلیغات در تلویزیون مواجه بودیم. هر چند لازم به ذکر است که مثلا تبلیغ یک مرکز خرید در بطن یک سریال پرطرفدار تلویزیونی، پدیده تازه ای برای مخاطبان رسانه ملی است اما این گونه از تبلیغات برای مخاطب آزار دهنده نیستند و به مراتب تاثیر گذارترند و حس کنجکاوی خاصی را در مخاطب ایجاد می کنند. یا اینکه در همین سریال با مفاهیم و گفتگوهایی مواجه بودیم که موضوعات روز جامعه در عرصه سیاسی و اجتماعی هستند. اینکه چه کسانی بهتر است یارانه بگیرند و دریافت و عدم دریافت یارانه چه اثراتی دارد. این نوع فرهنگ آموزی در بطن یک مجموعه تلویزیونی، بسیار خوب و تاثر گذار است اما آنچه موجبات تاسف ما را بر می انگیزد این است که این موارد در اقلیت تلویزیون ملی دیده می شوند و اکثریت، همان چیزی است که در ابتدای این نوشتار به آن اشاره شد.

امید است که رسانه ملی تجدید نظری جدی و تاملی عمیق نسبت به رویکرد خویش در تبلیغات تلویزیونی داشته باشد.

مطالب مرتبط:

مردان کدبانو و آشپزخانه های مدرن

تومانی را دوست دارد یا مخاطب را؟

شمشیر دولت زیر گلوی صدا و سیما!