تبیان، دستیار زندگی
آنچه ما به عنوان «رادیو بیگانه» مى شناسیم در واقع در اصطلاح «خبرپراكنى بین المللى» نامیده مى شود، یعنى مخاطبان برنامه هاى این رادیو داخلى نیستند و هر آنچه از این رادیوها پخش مى شوند، مخاطبان در كشورى بیگانه را هدف قرار داده ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گوش دادن به بیگانه


آنچه ما به عنوان «رادیو بیگانه» مى شناسیم در واقع در اصطلاح «خبرپراكنى بین المللى» نامیده مى شود، یعنى مخاطبان برنامه هاى این رادیو داخلى نیستند و هر آنچه از این رادیوها پخش مى شوند، مخاطبان در كشورى بیگانه را هدف قرار داده اند.

بعد از پایان جنگ جهانى دوران جنگ سرد آغاز شد. دولت هاى كمونیست و غیركمونیست براى متقاعد كردن یكدیگر به رادیوهاى بین المللى روى آوردند.

زمانى صدا را با امواج كوتاه و بلند منتقل مى كردند و اكنون ماهواره و اینترنت نیز به كمك ایستگاه هاى رادیویى براى انتقال صدا آمده اند. از دهه 1920 ایستگاه هاى رادیویى كه تا آن زمان برنامه هاى خود را به نیت سرگرمى، اطلاع رسانى و آموزش مردم در داخل كشور مى ساختند تصمیم گرفتند براى برون مرزها نیز برنامه بسازند و هدف آنها تبلیغات یا در اصطلاح" پروپاگاندا" تبلیغ ادیان و مذاهب، پخش برنامه براى تبعیدى ها یا كسانى كه جلاى وطن كرده اند، آموزش، بهبود روابط تجارى و حتى به دست آوردن پرستیژ بین المللى بود.

خبرپراكنى بین المللى را آلمان ها در سال1925به طور آزمایشى در « آیندهوون» شروع كردند و پس از چند سال به طور رسمى و با استفاده از امواج كوتاه به خبرپراكنى برون مرزى پرداختند.

واتیكان نیز در سال 1931 (12 فوریه) براى تبلیغ دین مسیح به فكر استفاده از رادیوهاى برون مرزى افتاد. اما از همه اینها زودتر رادیو مسكو در سال 1923 به وجود آمد كه بعد از فروپاشى اتحاد جماهیر شوروى به «صداى روسیه» تغییر نام داد.

آنچه ما به عنوان «رادیو بیگانه» مى شناسیم در واقع در اصطلاح «خبرپراكنى بین المللى» نامیده مى شود، یعنى مخاطبان برنامه هاى این رادیو داخلى نیستند و هر آنچه از این رادیوها پخش مى شوند، مخاطبان در كشورى بیگانه را هدف قرار داده اند.

در دهه 1930 خبرپراكنى برون مرزى یكى از ابزارهاى كلیدى نازى ها در آلمان براى پیشبرد سیاست خارجى آنها بود. آلمان ها از این ابزار براى "پروپاگاندا" یا همان تبلیغ بهره گرفتند و اولین بار جوزف گوبلز به شكل نظام یافته از این ابزار بهره گرفت و نقش بسیار مهمى در اشغال اتریش و در بحران مونیخ در سال 1938 بازى كرد. در طول جنگ جهانى دوم سرویس هاى برون مرزى روسیه، آلمان، بریتانیا و ایتالیا بسط و گسترش یافت و در سال 42 19ایالات متحده فعالیت رادیویى بدون مرز خود را با «صداى آمریكا» آغاز كرد. در بخش اقیانوس آرام ژنرال داگلاس مك آرتور از امواج كوتاه براى حفظ ارتباط با شهروندان فیلیپینى بهره گرفت كه در آن زمان كشورشان توسط ژاپن اشغال شده بود. رادیوهاى بیگانه یا رادیوهاى برون مرزى به شكل مدرن از زمان جنگ جهانى دوم فعالیت خود را آغاز كردند.

ساختن برنامه هاى رادیویى مخصوص امواج كوتاه تا پیش از ظهور هیتلر در آلمان اولویت نداشت اما همین كه هیتلر در سال 1933 قدرت را به دست گرفت (RUNDFUNK AUSLAND یعنى بخش برون مرزى رادیو) اهمیت ویژه اى یافت و به یكى از مهمترین عناصر تبلیغى نازى ها تبدیل شد. این كشور كه تا آن زمان فقط دو ساعت برنامه برون مرزى داشت با آمدن هیتلر به 18 ساعت در روز تغییر كرد و سرانجام این رادیو به قابلیتى رسید كه توانست به 12 زبان24 ساعته برنامه پخش كند.

در" ZEESEN" از توابع برلین فرستنده هاى 100 كیلوواتى و آنتن ساخته مى شد. آنها تا سال 1933 به یك قابلیت مهم دیگر هم رسیدند. آنها موفق شدند به زبان انگلیسى در ایالات متحده، جنوب آفریقا و نقاط دیگر برنامه رادیویى پخش كنند. در سال 1938 نیز قابلیت پخش برنامه براى آسیاى جنوبى و آمریكاى مركزى به وجود آمد. آلمان ها از امواج متوسط در دوران رایش سوم استفاده كردند تا صداى خود را به همسایگانشان برسانند. از مهمترین مشكلات آلمان ها در این دوره این بود كه نمى توانستند افراد قابلى پیدا كنند كه علاوه بر تخصص در حوزه رادیو و تهیه برنامه هاى رادیویى به آرمان هاى نازى ها وفادار و پایبند باشند. اما بعد از آنكه آلمان ها جنگ را به دنیا باختند و تقسیم شدند هریك از دو آلمان شرقى و غربى رادیوهاى برون مرزى مخصوص به خود را بسط دادند آلمان ها در غرب « دویچه وله» را تاسیس كردند و در شرق رادیو بین المللى برلین. دومى بعد از اتحاد دوباره آلمان ها در دوم اكتبر 1990 توسط دویچه وله بلعیده شد.

بعد از پایان جنگ جهانى دوران جنگ سرد آغاز شد. دولت هاى كمونیست و غیركمونیست براى متقاعد كردن یكدیگر به رادیوهاى بین المللى روى آوردند. مهمترین رادیوهایى كه علیه كمونیسم بسیج شدند صداى آمریكا، بى بى سى و رادیو آزادى اروپا بود.

سازمان جاسوسى آمریكا به طور پنهانى از رادیو آزادى اروپا حمایت مى كرد و مى كند. مهمترین رادیوهاى كمونیستى نیز یكى «رادیو مسكو» بود كه اكنون به «صداى روسیه» تغییر نام داده و دیگرى رادیو پكینگ كه از كلمه بیجینگ به معنى پكن پایتخت چین گرفته شده و اكنون به رادیو بین المللى چین تغییر نام داده است. اختلاف مرزى میان چین و روسیه نیز از عوامل گسترش تعداد فرستنده هاى رادیویى شد.

در خاورمیانه جمال عبدالناصر در مصر فرستنده هاى عربى تاسیس كرد و اسرائیل نیز از" رادیو KOL" بهره گرفت. بعد از پایان جنگ سرد در دهه 80 بسیارى از خبرپراكنى هاى برون مرزى از ساعات كارى خود كاستند و بسیارى از آنها در استراتژى ها و سیاست هاى خود بازنگرى كرده یا آنكه به تنوع پخش برنامه به زبان هاى مختلف پرداختند. یكى از تغییر رویه هاى چشمگیر رادیو بین المللى سوئیس بود كه پخش از طریق امواج كوتاه را به طور كامل رها كرد و اكنون فقط از طریق اینترنت برنامه پخش مى كند.

از دهه 1990 به بعد با ظهور اینترنت دنیاى رادیو نیز دچار تحول یا حتى انقلاب شد و روش جدید كه به " پادكستینگ PODCASTING" معروف است در حال رونق و شكوفایى است. به هر حال باید مخاطبان دلیلى داشته باشند كه به یك رادیوى بیگانه گوش بدهند، در غیر این صورت هیچ دلیلى براى صرف هزینه هاى هنگفت ساخت و پخش برنامه وجود ندارد.

مخاطبان اصلى رادیوهاى بیگانه بیشتر جلاى وطن شدگان، علاقه مندان به رادیو، خبرنگاران، دولتمردان به ویژه آنان كه در حوزه امور خارجه فعالند، تجار و بازرگانانى كه مراودات و معاملات برون مرزى دارند و همچنین كارمندان سرویس هاى اطلاعاتى و جاسوسى كه به مونیتور كردن وضعیت كشورها مى پردازند؛ هستند. به عنوان مثال بى بى سى بخش مونیتورینگ خود را در كاوندیش در سال 1946 آغاز كرد.

منبع: روزنامه شرق- با اندکی تلخیص


لینک مطالب مرتبط:

نقش رسانه‌ها در کنترل جامعه(1)

امپریالیسم و رسانه‌های عالمگیر (1)

رسانه ها و انحرافات اجتماعی

انفجار اطلاعات