نگاهی كوتاه به تمدن سومر

این منطقه آفتابی و كم باران نام خود را مدیون دو رودخانه دجله و فرات است كه از آن می گذرند.

این رودخانه ها نخستین جوامع بشری را به خود جلب كرده و اقوام زیادی در سرزمین واقع در میان این دو رود ساكن شدند.

به لطف وجود این رودخانه ها كشاورزی به سرعت در این سرزمین شكل گرفت و توسعه یافت.

در حدود سال 3300 قبل از میلاد ، در سرزمین سومر شهرهای زیادی به وجود آمدند كه دارای یك ساختار سلسله مراتبی بوده و یك شاه راهب بر آنها حكومت می كرد.

این جوامع به الهه باروری اعتقاد داشتند. یكی از این شهرها ، شهرك اوروك كه دارای حدود چند ده هزار جمعیت بود ، مبدا پیدایش اسطوره گیلگمش است.

در عین حال شهر اوروك مبدا پیدایش نخستین خط تاریخ بشر است.

این خط با یك شی نوك تیز روی لوح های خاك رس مرطوب نقش می شد.سپس این لوح ها را در زیر آفتاب سوزان یا درون كوره ها خشك می كردند.

به طوری كه این لوح ها بسیار مقاوم می شدند. این خط به مالكان ثروتمند شهر امكان داد تا حساب دارایی های خود را روی این لوح ها حفظ كنند.

در آغاز این نشانه ها نقاشی ها و تصاویر ساده ای بودند كه دارایی ها از قبیل گله های دام ، برده ها ، خانه ها ، ابزار و غیره را نشان می دادند.

در طول زمان ، افرادی كه مسوولیت ثبت دارایی ها را داشتند این نشانه ها را ساده تر كرده و به نمادهایی كاهش می دهند تا بتوانند سریعتر بنویسند.

درعین حال آنها نشانه هایی كه علامت آوایی داشتند را به این خط اضافه می كنند تا واژگان آن را توسعه دهند.مدتها بعد ، شهر اور كه یك دولت شهر بود ، ایجاد شد و به شیوه خود نشانه ای از عظمت تمدن سومری بود.

در شهر اور حدود 2000 مقبره با تزیینات بسیار با شكوه وجود داشت كه قدمت آنها مشابه قدمت اهرام مصر در 2700 تا 2500 سال قبل از میلاد مسیح است.

به لطف آسمان بسیار صاف ، ساكنان این منطقه وقت زیادی را به مشاهده ستاره ها و اجرام سماوی اختصاص می دادند.

این مساله موجب ایجاد علم نجوم در تمدن سومر شد و در عین حال سومر مبدا پیدایش علم حساب است.

سومری ها كاشف گردش شبانه روز و ساعت هستند. آنها 60 دقیقه در یك ساعت و 24 ساعت در شبانه روز را محاسبه كردند ، همچنین 360 درجه در یك دایره براساس محاسبات سومری ها بود.

به لطف خط ، حاكمان شهرهای سومر به سهولت فرامین خود را به سربازان و رعایای خود ابلاغ می كردند و هیچ فردی جرات سرپیچی از این فرامین را نداشت.

در جریان هزاره سوم قبل از میلاد دولت شهرهای سومر بی وقفه در حال نبرد با یكدیگر بودند.

در حدود سال 2300 قبل از میلاد رقابت و درگیری میان شهرهای سومری موجب شد تا آنها به طور موقت تحت تسلط قوم اكد قرار گیرند.

سارگون اول ، شاه آگاده ، شهری واقع در شمال سرزمین اكد بر سومریان تسلط یافت.

به نظر می رسد اكدها قومی از اقوام سامی بودند كه از شبه جزیره عربستان به این سرزمین مهاجرت كرده بودند اما تمدن قوم اكد به سرعت رو به زوال نهاد و بار دیگر سومر احیا شد و شهر اور قدرت زیادی یافت.

یكی از رقیبان عمده شهر اور ، شهر لاگاش بود كه مشهورترین شاه آن گوده آ نام داشت.

در حدود 2000 سال قبل از میلاد شهرهای سومری و به ویژه شهر اور رو به زوال نهادند و این امر موجب پیدایش پادشاهی های كوچك مستقل در این منطقه شد.

یكی از این سلطنت ها در پیرامون شهر بابل ایجاد گردید كه دارای یك سرنوشت منحصر به فرد شد.

شهر بابل در منطقه كلده یا بابیلونیا در واقع در سرزمین سابق كشور اكد ایجاد شده بود و خیلی زود به قدرت برتر منطقه تبدیل گردید و یك امپراتوری شد.

بخش تاریخ ایران و جهان تبیان

منبع :جام جم