تبیان، دستیار زندگی
انا كانادا شكل‏گیری گروه های مسلمان مهاجر در كانادا در دو زمان، یكی قبل از جنگ جهانی دوم و دیگری پس از آن بوده است. براساس سرشماری سال 1871م، در مجموع دوازده نفر مسلمان در كانادا زندگی می‏كرده‏اند. این رقم در سال 1901...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شکوه اسلام از کانادا تا گویانا



كانادا

شكل‏گیری گروه های مسلمان مهاجر در كانادا در دو زمان، یكی قبل از جنگ جهانی دوم و دیگری پس از آن بوده است. براساس سرشماری سال 1871م، در مجموع دوازده نفر مسلمان در كانادا زندگی می‏كرده‏اند. این رقم در سال 1901م به 300 تا 400 نفر كه متشكل از تركها و اعراب بودند رسید. بعدها دولت های حاكم بر كانادا از افزایش تعداد مهاجران كه بواسطه مهاجرت های جدید صورت می‏گرفت، جلوگیری كردند. به همین جهت، رقم مسلمین در سال های 1911 تا 1915 بسیار كاهش یافت. تعداد مسلمانان در سال 1951م، 1800 نفر، در سال 1961م،5800 نفر، در سال 1971م، 34430 نفر، و در سال 1982م، 120000 نفر بوده است.

45% مسلمانان این كشور پاكستانی و هندی هستند، قریب همین نسبت نیز متعلق به اعراب است. تقریبا نیمی از مسلمانانی كه در كانادا زندگی می‏كنند، در شهر تورنتوی ایالت ANTARIO ساكن هستند. آنها پس از كاتولیكها و یهودیان بزرگترین اقلیت دینی به شمار می‏روند.

در سال های اخیر عمدتا مسلمانانی ساكن كانادا شده‏اند كه از تحصیلات عالی برخوردار هستند.

مسلمانان كانادا از نظر تشكل های اسلامی، در مقایسه با مسلمانان ایالات متحده آمریكا، برزیل و آرژانتین، در وضع مطلوبتری قرار دارند. نخستین انجمن اسلامی در سال 1920 در «ادمونتون‏» (EDMONTON) تاسیس شد و در همانجا مسجدی نیز بنا گردید. پس از جنگ جهانی دوم نیز انجمن های اسلامی متعددی در ویندوسور، لوندن، تورنتو، ولاك لابیش و مناطق دیگر به ترتیب در سالهای 1954، 1955،1956،1957 تاسیس گردید.

در حال حاضر، حداقل پنجاه انجمن و جمعیت اسلامی در كانادا مشغول فعالیت می‏باشد. بعدها انجمن های منطقه‏ای نیاز به همكاری و تعاون را در سراسر كشور بیش از پیش حس كرده، در سال‏1973 اقدام به تاسیس «شورای انجمن های اسلامی كانادا» نمودند.

در حال حاضر، حداقل پنجاه انجمن و جمعیت اسلامی در كانادا مشغول فعالیت می‏باشد. بعدها انجمن های منطقه‏ای نیاز به همكاری و تعاون را در سراسر كشور بیش از پیش حس كرده، در سال‏1973 اقدام به تاسیس «شورای انجمن های اسلامی كانادا» ( MUSLIM COMMUNITIES OF CANADA-CMCC THE COUNCIL OF) نمودند.

شورای مذكور در زمینه‏های آموزش، جوانان، زنان، دین، روابط مردمی و انتشارات فعالیت نموده، با سازمانهای دانشجویی در كانادا و ایالات متحده آمریكا نیز همكاری دارد. در كانادا حدود پنجاه مسجد وجود دارد كه هر یك از آنها به عنوان یك مركز اسلامی و محلی برای آموزش قرآن شناخته می‏شوند.

مهمترین مساجد در شهرهای زیر واقع شده‏اند: ادمونتون‏1983 (مسجد الرشید)، لاك لابیش 1985، لوندن 1965، ویندسور1969، تورنتو 1970، مونترال 1972، اوتاوا 1978، در مدارس كانادا دروس دینی آموزش داده نمی‏شود، ولی در چارچوب دروس تطبیقی ادیان، در برخی مدارس درباره اسلام نیز بحث هایی صورت می‏گیرد.

در سال‏1953 در دانشگاه مك گیل و پس از آن در دانشگاه تورنتو «انیستیتوی تحقیقاتی اسلام‏» تاسیس گردید. مهمترین نشریه‏ای كه به طور مرتب به زبان های انگلیسی و عربی به چاپ می‏رسد، نشریه «اسلام - كانادا» است كه از سال 1972م منتشر می‏شود.


ترینیداد و توباگو

جزایر ترینیداد و توباگو مصادف با انتقال برده‏های آفریقایی قبیله ماندینگو به این جزایر و بكارگیری آنها در مزارع نیشكر رفت. در فاصله سال های‏1777 تا 1802 میلادی و خصوصا پس از استعمار انگلستان در سال‏1797 و آغاز تجارت برده و انتقال آنها از سنگال، قریب 000/20 نفر به منطقه مذكور آورده شد.

برده‏ها كه عموما مسلمان بودند، بر اثر فشار صاحبان جدیدشان نتوانستند از هویت دینی خود محافظت نمایند؛ نام هایشان تغییر یافت و برای آنكه از ظلم و تعدی نجات یابند، یا دین مسیحیت را پذیرفتند و یا مجبور شدند همانند مسیحیان زندگی كنند. با این حال، مسلمانان ماندینگویی كوشیدند با تبعیت از «محمد بت‏» كه از سال 1830م در بخش [ PROT OF SPAIN ] ساكن شده بود و رهبری مسلمانان بومی را با قدرت به عهده گرفته بود، هویت‏خود را حفظ نمایند.

آن دسته از مسلمانان ماندینگویی كه برده نبودند و سالهای 1850 - 1840م به جزایر ترینیداد و توباگو مهاجرت كردند، در حراست از دین و فرهنگ خود كاملا موفق بوده‏اند. بخشی از مسلمانان نیز كه در فاصله سالهای 1818 تا 1825م در قسمتهای شرقی جزایر مذكور ساكن شده بودند، در تبلیغ اسلام در میان اهالی بومی موفق بودند، به نحوی كه كواره [QUARE] در سال 1840م به شهری كه جمعیت غالب آن مسلمان بود، تبدیل شد. البته این روند مدت زیادی ادامه نیافت.

در سال های اخیر عمدتا مسلمانانی ساكن كانادا شده‏اند كه از تحصیلات عالی برخوردار هستند.

در سال 1834 قانون برده‏داری در جزیره ترینیداد لغو شد. بنابراین، برخی از برده‏ها تصمیم به بازگشت گرفتند. همین موضوع موجب وارد آمدن ضربات جدی بر اقتصاد منطقه گردید.

انگلستان برای جبران این امر اقدام به عقد قراردادی نمود كه براساس آن، از سال 1854 تا 1915م، كارگران هندی را كه شامل مسلمانان نیز بود، به جزایر مذكور منتقل می‏كرد. شرایط زندگی این مسلمانان نیز صرفنظر از برخی حقوق كه برخوردار بودند، با وضع برده‏های آفریقایی تفاوت چندانی نداشت. میسیونرهای مسیحی برای دور نمودن آنان از اسلام، فعالیت های گسترده‏ای كردند، حتی گاه با اعمال قهرآمیز، اقدام به برهم زدن نمازهای جماعت مسلمانان نمودند.

این بود كه مسلمانان هندی مجبور شدند به طور پنهانی اعتقاد به دین و مذهبشان را ادامه دهند. بسیاری از آنان در پایان مدت قراردادشان به دلیل تنگدستی در هندوستان، مجبور می‏شدند به اقامتشان ادامه دهند. آنها بر خلاف مسلمانان آفریقایی، ارتباط خود را با میهن اصلی ادامه داده، در حفاظت از دین و فرهنگ خود موفق بودند.

سید عبدالعزیز افغانی كه در سال‏1883م، به عنوان كارگر به جزیره ترینیداد آمده بود، پس از اتمام مهلت قراردادش، گروهی به نام «جمعیت هند شرقی‏» را تاسیس نمود. (1893م) او تا زمان مرگ، ریاست جمعیت مذكور را برعهده داشت. وی در سال‏1907 سمت قضاوت در ترینیداد را عهده‏دار شد و برای ساختن تعداد زیادی مسجد فعالیت نمود، همچنین در سال‏1926م در تشكیل «جمعیت جوانان مسلمان‏» سعی و كوشش كرد. وی در همان سال جمعیتی به نام «تقویة الاسلام‏» را تاسیس نمود. این جمعیت‏بعدها نمایندگی مسلمانان را در نزد حكومت عهده‏دار شد. در سال 1914م فردی به نام «مولانا حاج صوفی شیخ محمد حسن حنفی قادری‏» به جزیره ترینیداد آمد. او به مردم هشدار داد كه بدون هیچ ملاحظه‏ای باید از اسلام تبعیت كرد؛ زنان نیز مجبورند حجاب را به طور كامل رعایت كنند. وی با اینكه مدت كمی در ترینیداد اقامت داشت، با اقدامات خود موجب شد اسلام جانی دوباره بگیرد. در سال‏1937م نیز یك روحانی به نام «ناظر احمد» از هند به ترینیداد آمد و برای تاسیس مدارس همكاری هایی نمود.

در سال 1945م اسلام در ترینیداد دین رسمی محسوب نمی‏شد و به همین دلیل، این جمعیت های اسلامی بودند كه تاسیس نهادهای آموزشی را برعهده داشتند. نخستین بار «جمعیت تقویة الاسلام‏» در سال‏1949م مدرسه‏ای مطابق با اصول اسلامی تاسیس كرد. بعدها مدارس دیگری تاسیس گردید و این روند ادامه یافت. مسلمانان ترینیدادی امروز دارای هفتاد مسجد هستند كه در آنها كلاس های آموزش قرآن فعال می‏باشد. همچنین در این جزیره، بیست مدرسه ابتدایی، سه مدرسه راهنمایی و یك دبیرستان متعلق به مسلمانان وجود دارد.

مسلمانان منطقه ترینیداد در قاره آمریكا از بهترین تشكلهای اسلامی برخوردار هستند. جمعیت «اهل السنه و الجماعه‏» كه در سال 1930م در ترینیداد تاسیس و در سال 1935م به رسمیت‏ شناخته شد، نیرومندترین تشكل اسلامی در ترینیداد و توباگوبه شمار می‏رود. این جمعیت در مجموع مدیریت‏53 مسجد، هفت مدرسه ابتدایی و دو مدرسه راهنمایی را در اختیار دارد. 80 تا 85% مردم منطقه عضو این تشكل می‏باشند. گروه ها و جمعیت های دیگر در منطقه ترینیداد و توباگو عبارتند از:

«اتحادیه مبلغان مسلمان در آمریكای جنوبی و منطقه كارائیب‏» كه در سال 1960م تاسیس شد.

از فعالیت جمعیت های اسلامی مذكور در ترینیداد می‏توان رسیدگی به نیازهای مادی و اعضا را نام برد. تقریبا می‏توان گفت هر جمعیت نشریه‏ای برای خود دارد. در خصوص نشریات می‏توان به نشریه [THE TORCH OF ISLAM] كه از سال‏1966 توسط «اتحادیه مبلغان مسلمان‏» منتشر می‏شود، اشاره كرد. این نشریه به جای مجله [ THE ISLAMIC HERALD ] منتشر می‏شود.

«مسلم نیوز» ارگان انتشاراتی «جمعیت اهل السنه و الجماعه‏»، «النادیه‏» ارگان جمعیت جوانان مسلمان، «الحكمة‏» ارگان مركز تبلیغات اسلامی، «النور» ارگان جماعت اسلامی، «مسلم استاندارد» نشریه‏ای كه هر دو ماه یكبار از سوی مركز اوقاف اسلامی منتشر می‏شود، [THE VOICE] كه به شكل گاهنامه و از سوی جماعة المؤمنین منتشر می‏شود، از نشریات عمده و با اهمیت جزایر ترینیداد و توباگو محسوب می‏شوند. حكومت، علی رغم میل درونی خود، به مسلمانان اجازه می‏دهد كه از رسانه‏های جمعی بهره‏مند شوند. برای مثال، در سال 1974 مراسم نماز عید فطر مستقیما از رادیو پخش شده و از همان تاریخ به بعد مسلمان ها مجازند روزهای جمعه به مدت نیم ساعت‏برنامه رادیویی داشته باشند.


سورینام

این كشور از سال‏1667م در استعمار هلند بوده است. برده‏های مسلمان آفریقایی كه برای كار در مزارع و معادن طلا به این منطقه منتقل می‏شدند، اولین مسلمانان سورینام محسوب می‏شوند. آنها نیز مانند مسلمانانی كه در كشورهای دیگر زندگی می‏كردند، تحت فشار و ستم قرار داشتند، انجام اعمال اسلامی برای آنها ممنوع بوده، به همین جهت از هویت دینی خود دور ماندند. در سال‏1863م، پس از لغو قانون برده‏داری در سورینام، دولت هلند برای جلوگیری از خسارات احتمالی در اقتصاد، تصمیمات جدیدی اتخاذ كرد. طبق تصمیمات جدید، برده‏ها پیش از كسب آزادی خود، مجبور بودند مدت دو سال در مقابل دریافت دستمزد نزد صاحبانشان به كار مشغول شوند. به موازات این تصمیم، طبق قراردادهای پنج‏ساله، كارگران متعددی از هند و جاوه به سورینام آورده شدند. اكثر كارگرانی كه به دنبال این تصمیم در سال های 1831 تا 1850 از جاوه و در سال های‏1873 تا1916م از هند به سورینام آمدند، مسلمان بودند. كسانی كه مدت نج‏ساله قرار داد خود را به پایان می‏رساندند، در بازگشت‏به كشور خود و یا اقامت دائم در سورینام آزاد بودند. مسلمانان در سال‏1927م مانند سورینامی‏های دیگر توانستند از حقوق شهروندی هلند برخوردار شوند.

از سال 1940م به بعد، مسلمانان آزادی برخورداری از حقوق شخصی، خانوادگی و مسائل مربوط به ارث را كسب كردند. هلندی‏ها در سال 1975 كشور را ترك كردند و آنگاه براساس قانون اساسی پذیرفته شده، انتخابات برگزار شد. در سال 1980، ارتش توسط یك كودتا زمام امور را بدست گرفت. در سال 1982 نیز كودتای مشابهی صورت گرفت و بسیاری از مسلمانان هندی الاصل به هلند و انگلستان مهاجرت كردند.

گروه های مسلمان در سورینام به زبان های مختلف تكلم كرده، از مذاهب متعددی برخوردار هستند.

این امر همواره مانع همبستگی كامل آنان بوده است. این موضوع حتی در تعیین قبله نیز خود را به وضوح می‏نمایاند. جاوه‏ای‏ها از مسیر اقیانوس كبیر به سورینام آمده‏اند. از این رو، قبله را به سمت غرب می‏دانند، اما هندی‏ها چون از طریق اقیانوس اطلس به این كشور آمده‏اند، شرق را جهت قبله می‏دانند.

به این دلیل، با اینكه مساجد هر دو جماعت رو به سوی كعبه می‏باشد، اما قبله آنها متفاوت است! در سورینام هفتاد مسجد وجود دارد. اولین مسجد این كشور در سال 1932م در «پاراماریبو»، پایتخت ‏سورینام، تاسیس گردید. مساجد مذكور عمدتا به آموزش قرآن می‏پردازند. قرآن تاكنون در سورینام سه مرتبه به زبان هلندی ترجمه شده است. یكی از ترجمه‏ها متعلق به یك استاد هلندی است و دو ترجمه دیگر توسط قادیانی‏ها انجام شده است. علی‏رغم تمام اختلافات، مسلمانان سازماندهی خود را ادامه داده‏اند. آنها در سال‏1929م «سازمان اسلامی سورینام‏» را تاسیس كردند.

این سازمان تا سال 1978م توسط قادیانی‏ها اداره می‏شد، از آن تاریخ به بعد، مسلمانان سورینام جمعیتی به نام «جمعیت اسلامی سورینام‏» را تاسیس كرده‏اند.


گویانا

ورود اسلام به گویانا نیز مانند كشور همسایه‏اش، سورینام، با انتقال عده زیادی از برده‏های آفریقایی كه برخی از آنان مسلمان بودند، رخ داده است. مسلمانان این منطقه نیز مانند كشورهای دیگر تحت ‏ستم اربابان اروپایی واقع شده، مجبور به رها ساختن فرهنگ و دین خود شدند. انگلستان پس از لغو قوانین برده‏داری در سال 1834، اقدام به انتقال كارگران هند به این كشور نمود. عده‏ای از این كارگران مسلمان بودند. برای آنكه مسلمانان مذكور در مدت قراردادشان از دین خود دست ‏بكشند، تحت فشار و ظلم های بیشماری قرار گرفتند، ولی آنها با راه‏انداختن جمعیت های زیرزمینی به حفاظت از هویت فرهنگی خود پرداختند.

تا سال 1860، از نكاح اسلامی مسلمانان ممانعت ‏به عمل می‏آمد و از آنها خواسته می‏شد در كلیسا ازدواج كنند. از آن تاریخ به بعد، رفتار انگلیس ها نسبت‏به مسسلمانان نرمتر شد. به آنها اجازه دادند مسجد داشته باشند و جمعیت های مورد نظر خود را تاسیس كنند. انجمن های متعدد مسلمانان در سال‏1936 میلادی به هم پیوسته، جمعیتی به نام «جمعیت عالی اسلامی‏» را تاسیس نمودند.

هواداران هندی و آفریقایی این جمعیت در انتخابات سال 1961م هر یك از حزب جداگانه‏ای حمایت كردند؛ به این ترتیب، به دو جناح منشعب شدند. پس از انشعاب مذكور، جمعیت های جدید و مستقلی ظهور یافت. مهمترین آنها «مجلس عالی اخوت اسلامی‏»، «اتحادیه جوانان مسلمان‏» و «مركز اسلامی‏» است. ولی امروزه جماعات محلی در واقع شعباتی از «صدر اسلامی‏» محسوب می‏شوند. تعداد چنین شعباتی در حال حاضر 120 می‏باشد. هر شعبه در محل یك مسجد مشغول فعالیت و اداره كلاس های آموزش قرآن است. این كشور دارای 130 مسجد است كه بزرگترین آنها «مسجد كوئین استان‏» در پایتخت این كشور یعنی «جورج تاون‏» می‏باشد. مسلمانان در پارلمان و هیات وزیران گویانا حضور دارند. آنها در احوالات شخصی، خانواده و حقوق مربوط به ارث، مطابق احكام اسلامی عمل می‏كنند.

در گویانا 130 هزار نفر مسلمان زندگی می‏كنند. نسبت جمعیت مسلمانان به كل جمعیت كشور17% می‏باشد.


منبع: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی

ترجمه: غلام وفائی

لینک مطالب مرتبط:

سوگند به قرآن کریم در کنگره امریکا!

معجزه ساحل كالیفرنیا

افزایش محبوبیت نام محمد در بریتانیا