عقبگرد یارانه بنزین به پیش از هدفمندی!
در حالی که یکی از اصلی ترین اهداف اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها توزیع عادلانه یارانه ها در کشور بود، شیوه اجرای این قانون حداقل در بخش سوخت نه تنها موجب تحقق چنین هدفی نشده بلکه آخرین آمار صندوق بین المللی پول نشان میدهد که دهک های بالای جامعه، پنج برابر دهک های پایین یارانه بنزین دریافت میکنند.
طبق قانون هدفمندسازی یارانهها قیمت فروش داخلی بنزین تا پایان برنامه پنجساله پنجم توسعه (سال 1394) نباید کمتر از 90 درصد قیمت تحویل روی کشتی (فوب) در خلیج فارس باشد این در حالی است که با توجه به قیمت بنزین در بازار خلیج فارس که رقمی 2650 تا 2750 تومانی برای هر لیتر بدون هزینه حمل و نقل است دولت حداقل 1700 تومان یارانه برای عرضه بنزین آزاد وارداتی و حدود 2000 تومان برای بنزین سهمیه ای یارانه پرداخت میکند و در واقع یارانه پرداختی فعلی دولت برای هر لیتر بنزین چندین برابر یارانه پرداختی در زمان قبل از اجرای قانون هدفمندی است.از سوی دیگر بنا به آمار صندوق بین المللی پول، 41 درصد یارانه بنزین در ایران به 20 درصد ثروتمند جامعه و تنها هشت درصد آن به 20 درصد فقیر جامعه تعلق میگیرد که نشان میدهد ثروتمندان از این حیث پنج برابر فقرا یارانه میگیرند.در این باره همچنین گزارش یکی از نهاد های رسمی کشور نشان می دهد که انرژی حدود 4.2 درصد از کل هزینههای خانوارهای شهری و 6.3 درصد از کل هزینههای خانوارهای روستایی را به خود اختصاص داده است.
براساس گزارش صندوق بینالمللی پول، این وضعیت در زمینه یارانه برق متناسب تر است به طوریکه 31 درصد یارانه برق در ایران به 20 درصد بالای جامعه به لحاظ درآمد و 13 درصد آن به 20 درصد کم درآمد تعلق میگیرد.همچنین در زمینه نفت سفید 28 درصد یارانهها به 20 درصد بالایی ثروتمند و 11 درصد یارانهها به 20 درصد دارای درآمد پایین تعلق میگیرد.صندوق بینالمللی پول همچنین گزارش داده که 19 درصد یارانه بنزین و گازوئیل به 40 درصد کم درآمدتر جامعه و 35 درصد یارانه برق به این قشر تعلق میگیرد.
هم اکنون با گذشت حدود سه ماه از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها ذخیره بنزین 400 تومانی کارت ها به کمتر از نصف کاهش یافته است.شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران با انتشار گزارشی، اعلام کرد: موجودی بنزین 400 تومانی کارتهای هوشمند سوخت شامل خودروهای سواری و موتورسیکلت به 1.3 میلیارد لیتر کاهش یافت
در این گزارش آمده ایران در سال 2012، سه درصد تولید ناخالص داخلی را به یارانه بنزین و گازوئیل و در سال قبل تر 3.5 درصد تولید ناخالص داخلی را به یارانه برق اختصاص داده است.
سقوط آزاد ذخیره بنزین مردم
با آغاز سفرهای تابستانی ذخیره بنزین 400 تومانی کارتهای هوشمند سوخت با کاهشی 50 درصدی نسبت به اردیبهشت ماه سال جاری به یک میلیارد و 300 میلیون لیتر رسید.
با اجرای فاز دوم قانون هدفمند سازی یارانه ها و افزایش قیمت هر لیتر بنزین آزاد به 1000 تومان، مردم در کارت های هوشمند سوخت خود حدود دو میلیارد و 700 میلیون لیتر بنزین ذخیره سازی کردند.
از این رو هم اکنون با گذشت حدود سه ماه از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها ذخیره بنزین 400 تومانی کارت ها به کمتر از نصف کاهش یافته است.شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران با انتشار گزارشی، اعلام کرد: موجودی بنزین 400 تومانی کارتهای هوشمند سوخت شامل خودروهای سواری و موتورسیکلت به 1.3 میلیارد لیتر کاهش یافت.بر این اساس در حال حاضر یک میلیارد و 100 میلیون لیتر بنزین با نرخ 400 تومان در کارتهای سوخت خودروهای سواری باقیمانده که کماکان معتبر است. همچنین موجودی بنزین 400 تومانی باقیمانده در کارت سوخت موتور سیکلتها را نیز 200 میلیون لیتر اعلام کرد.
از سوی دیگر پیش بینی می شود با به پایان رسیدن ماه مبارک رمضان و آغاز سفرهای تابستانی مردم مصرف بنزین کشور به ویژه بنزین با قیمت 400 تومانی هم جهش یابد.
در شرایط فعلی هیچ گونه محدودیت زمانی برای استفاده از ذخیره بنزین 400 تومانی کارت های هوشمند سوخت تعریف نشده است و دارندگان سهمیه بنزین 400 تومانی می توانند بنزین مورد نیاز خود را از جایگاه ها تامین کنند.
عباس کاظمی معاون وزیر نفت اخیرا با اشاره به تامین بنزین مردم در ماه مبارک رمضان و همزمان با آغاز سفرهای تابستانی از وقوع جهش جدید مصرف بنزین از اواسط مرداد ماه تا هفته اول مهر ماه سال جاری خبر داد و اعلام کرد: ذخایر بنزین 400 تومانی کارتها در حال کاهش است.
آمارهای شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی به عنوان متولی توزیع و عرضه بنزین در کشور حاکی از آن است که در طول سه ماه نخست سال جاری مصرف بنزین با رشد مصرف در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته روبرو شده است.
با توجه به قیمت بنزین در بازار خلیج فارس که رقمی 2650 تا 2750 تومانی برای هر لیتر بدون هزینه حمل و نقل است دولت حداقل 1700 تومان یارانه برای عرضه بنزین آزاد وارداتی و حدود 2000 تومان برای بنزین سهمیه ای یارانه پرداخت میکند
بر این اساس در فروردین ماه سال جاری به طور میانگین روزانه 73.9 میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف شد که در مقایسه با مصرف فروردین ماه سال گذشته (حدود 68.3 میلیون لیتر) مصرف این فرآورده میان تقطیری پالایشگاههای نفت به جای کاهش با 8.2 درصد افزایش همراه شده است.
اردیبهشت ماه سال جاری هم متوسط مصرف بنزین به روند رو به رشد خود ادامه داد به طوریکه متوسط مصرف این فرآورده نفتی از 66.4 میلیون لیتر در اردیبهشت ماه سال گذشته با ثبت رشدی 5.3 درصدی به مرز 70 میلیون لیتر در روز رسیده است.
فرآوری: محسن جندقی بخش اقتصاد تبیان
منابع: مهر، ایسنا و فارس
مطالب مرتبط: