کتابی درباره مسایل افغانستان

«کتاب آسیا (ویژه مسائل افغانستان)»/ کاری از موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران، از سوی انتشارات این موسسه/ با شمارگان 1500نسخه/ 472 صفحه / بها: 95000 ریال.

این اثر، وقایع چند سال اخیر افغانستان را بررسی می‌کند.

کتاب حاضر در چهار بخش، مسایل پیش‌روی افغانستان را پس از اشغال را بررسی کرده است. بررسی راهبرد آمریکا در افغانستان، بررسی مجموعه گزارش‌های منتشر شده، نظام سیاسی افغانستان در تنگنا و نگاهی به نقش قدر‌ت‌های منطقه‌ای، عناوین بخش‌های چهارگانه این اثرند.

بر اساس مطالب کتاب، «افغانستان طی سال 1389، تحولات گسترده و مهمی را پشت‌سر گذاشت که به باور تحلیلگران امور منطقه، در مجموع ناکامی‌های این کشور بیش از موفقیت‌های آن نزد افکار عمومی مردم افغانستان و در سطح بین‌المللی نمودار بود.

دولت باراک اوباما که در آذر 1388، راهبرد نظامی و غیرنظامی خود را در افغانستان با هدف کسب دستاوردهایی مطلوب‌تر مورد بازنگری نسبی قرار داده بود و ‌می‌کوشید این راهبرد را نسخه‌ای کم‌خطا و شفابخش برای جنگ و فساد و فقر در افغانستان معرفی نماید، در عمل به جز اجرای دو عملیات منطقه‌ای در ناحیه مارجه (ولایت هلمند) و اطراف شهر قندهار با آثاری محدود و نه چندان محسوس، نتوانست امنیت مورد نظر افغان‌ها و جامعه بین‌المللی را در سرتاسر افغانستان تامین سازد. در مقابل، پیکار جویان طالبان به راحتی حوزه عملیات خود را تا عمق ولایات شمالی و غربی افغانستان گسترش داده و نارسایی‌های راهبرد نظامی آمریکا و ناتو را به رخ آنها کشیدند.

در همین حال، عواملی مانند تشدید تنش‌ها میان رئیس جمهور افغانستان با مقامات غربی، به ویژه آمریکا، مرگ ناگهانی ریچارد هالبروک، نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان و پاکستان در آذر 1389، برکناری ژنرال استنلی مک کریستال، فرمانده ارشد آمریکایی نیروهای مشترک ناتو در افغانستان و جایگزینی ژنرال دیوید پترائوس و استفاده همزمان از دو راهبرد گفت‌وگو و جنگ نشان داد راهبرد نظامی اوباما در افغانستان با چالش‌های بیشتری در آینده روبه‌رو خواهد بود.»

در سالی که گذشت، استعفای ناگهانی حنیف اتمر، وزیر سابق کشور و امرالله صالح، رئیس سابق اداره امنیت ملی نیز از مباحث جنجال‌برانگیز مرتبط با حکومت‌داری در افغانستان بود. به‌رغم اعلام دفتر مطبوعاتی ریاست‌جمهوری این کشور مبنی بر کناره‌گیری این دو مقام امنیتی به‌علت ناکامی در تأمین امنیت جرگه مشورتی صلح، محافل منتقد دولت کابل، استعفای اتمر و صالح را تحت فشار کرزای و در راستای امتیازدهی به طالبان و پاکستان و حذف منتقدان دولت کابل دانستند. در این میان امرالله صالح طی مصاحبه‌ای از اختلاف‌نظر خود با کرزای بر سر آشتی با طالبان پرده برداشت، اما هواداران کرزای، کنار رفتن اتمر و صالح را در راستای تحقق فرهنگ مسئولیت‌پذیری و اقدامی کلیدی جهت اصلاح ادارات امنیتی توصیف نمودند.

اقدام حامد کرزای در تعیین مهلت زمانی برای انحلال شرکت‌های خصوصی امنیتی و متعاقب آن، سفر سناتور جان کری به این کشور برای واداشتن رئیس‌جمهور افغانستان به تجدید نظر در تصمیم خود، از دیگر رویدادهای چالش‌برانگیز در عرصه حکومت‌داری بود. حامد کرزای در حالی دستور انحلال شرکت‌های خصوصی مذکور را صادر نمود که گفته می‌شد بیش از پنجاه شرکت امنیتی خصوصی داخلی و خارجی در افغانستان فعال بوده و هزاران نفر در آنها کار می‌کردند. اما گزارش‌های متعددی در مورد جرائم این سازمان‌ها، از فساد گرفته تا معامله با طالبان و دخالت در کار نیروهای امنیتی دولت افغانستان منتشر شده بود که بهانه خوبی برای عرض اندام در برابر آمریکا و هم‌پیمانش به دست رئیس‌جمهور افغانستان داد.