موج سواری برخی شاعران نوپا بر افکار عمومی

یکی از پدیده های سال جاری نمایشگاه بین المللی کتاب ازدحام قابل توجه مخاطبان در غرفه هایی که برای فروش دفاتر شعر شاعران جوان یا پیشکسوت اختصاص یافته بود.

جمعیت قابل توجهی از بازدیدکنندگان برای خرید آثار چند شاعر جوان صف می کشند و پدیده قابل توجهی را رقم می زنند که تا پیش از این کمتر در نمایشگاه بین المللی کتاب  اتفاق افتاده بود.سعید بیایانکی شاعر، ترانه سرا و مجری برنامه تلویزیونی نقد شعر درباره این پدیده نقد جدی دارد.

روزگار ما و شاعران کاریزماتیک

روزگار ما دورانی است که شعر در آن دیگر تنها یک متن به حساب نمی آید و شاعر افزودنی هایی به آن برای جذب مخاطب دارد، مثلا برخی شاعرها اشعارشان را دکلمه می کنند و با آن دکلمه تمام حس و حال خود را با مخاطب به اشتراک می گذارند. این مسئله به ویژه برای جوانان بسیار جذاب بود.
بسیاری از مخاطبان شعر از جمله جوانان زیر ۲۵ سال در موقعیت سنی قرار دارند که به دنبال الگویی می گردند. در این میان برخی از شاعران با خلق و خو و رفتار خود حالتی کاریزماتیک پیدا کرده و سعی می کنند تا به الگوی این جوانان تبدیل شوند البته این مسئله سابق بر این هم وجود داشته است، مثلا شاعرانی مثل شاملو یا فروغ فرخزاد نه تنها در شعر بلکه در تیپ و زندگی خود نیز مبدل به الگویی برای جوانان نسل های بعد از خود شدند و به نوعی زندگی و مکتب فکری خود را تبلیغ کردند.

موج سواری برخی شاعران نوپا بر افکار عمومی

به نظر من، اگر شعر مخاطب عمومی زیادی داشته باشد، کمی عوام زده است. اینکه تنها مردم یک شاعر یا دفتر شعرش را تایید کنند، خوب نیست. ما در موسیقی یا سینما هم آثار زیادی داریم که مردم آنها را بسیار تایید می کنند، اما کارشناسان چندان بر کیفیت آنها صحه نمی گذارند.
به نظر من اقبال عمومی و کارشناسانه به یک دفتر شعر است که می تواند به آن مهر تایید بزند. ما این روزها کتاب های زیادی را از شاعران نوپا در نشرهای نوپا می بینیم که از قضا مورد خرید مردمی هم قرار می گیرند، اما بسیاری از این اشعار نه توسط کارشناسان مورد نقد و بررسی قرار گرفته، نه در یک جایزه ادبی داوری شده است، نه حتی یک پروژه دانشگاهی بر مبنای آنها به انجام رسیده است. این گونه آثار بیشتر مایه موج سواری صاحبانشان بر افکار عمومی است.

تاثیر فضای مجازی بر مخاطبان شعر

کافی است شاعری در فضای مجازی توانسته باشد در یک زمینه خاص با اقبال همراه شده باشد و مخاطبانی را برای خودش جذب کرده باشد. همین مسئله برای فروش کتابش کافی است، اما این مخاطبان به تعبیر من، مخاطبان لحظه ای هستند مخاطبانی که صرفا به دلایلی غیر از کیفیت آن اثر به سراغش رفته و سعی دارند با آن ارتباط برقرار کنند. ما شاعران زیادی را داریم که یک به یک شعر طنز سیاسی شان در فضای مجازی صدها هزار مخاطب دارد، اما یک بیت شعر جدی شان شاید هزار مخاطب داشته باشد که این مسئله جدی است.