تبیان، دستیار زندگی
کبد عامل اصلی سم‌ زدایی در بدن است و سلامت ما تا اندازه ی زیادی به سلامت و کارکرد درست این عضو بستگی دارد...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

کبدی سالم با تغذیه ای سالم

کبد

کبد عامل اصلی سم‌ زدایی در بدن است و سلامت ما تا اندازه ی زیادی به سلامت و کارکرد درست این عضو بستگی دارد. هر گونه ماده ی غذایی که توسط روده ‌ها جذب شود، باید پیش از ورود به سیستم جریان خون از کبد عبور کند.

هر روز کبد پذیرای مقادیری سم است که توسط محتویات روده، غذاهایی که می ‌خوریم، آبی که می ‌نوشیم، داروهایی که مصرف می‌ کنیم و هوایی که تنفس می ‌کنیم، وارد آن می ‌شود.

وقتی کبد درست کار نکند، فرد احساس سستی و بی‌ حالی کرده و دچار تهوع و استفراغ خواهد شد.

کارکرد کبد روی چشم‌ ها نیز تاثیر می ‌گذارد و یک چشم قرمز و پرخون می ‌تواند از کبد کم ‌کار خبر دهد.

کبد یک عضو بسیار حیاتی برای بدن است. این عضو با وزن تنها 1/5 کیلوگرم، 500 کار متفاوت انجام می دهد که مهم ترین وظیفه ی آن متابولیسم پروتئین ها، کربوهیدرات ها و چربی ها است. کبد همچنین عمل ذخیره سازی و فعال سازی ویتامین ها و مواد معدنی را انجام می دهد، تولید صفرا می کند که برای هضم و جذب چربی ها لازم است، آمونیاک را که بسیار سمی است با تبدیل به اوره از خون پاک و سم زدایی می کند. انواع پروتئین های خونی و فاکتورهای انعقادی در کبد ساخته می شوند.

کبد همچنین استروئیدها را متابولیزه می کند، داروها و الکل را از خون پاک می کند و باکتری ها و مواد زائد را از خون می گیرد. تقریبا 1500 سی سی خون در دقیقه از کبد عبور می کند. اگر کبد فردی را برداریم، فرد ظرف 24 ساعت می میرد، با این حال انسان می تواند با 10 تا 20 درصد کبد خود زنده بماند. کبد بیشترین سهم مصرف انرژی پایه را نیز به خود اختصاص می دهد(29 درصد متابولیسم پایه).

حالا برای مراقبت از کبد خود باید چه کرد تا این عضو مهم آسیب نبیند و بتواند وظایفش را به درستی انجام دهد؟

یک فنجان قهوه

نوشیدن قهوه می ‌تواند از بروز یکی از شایع ‌ترین انواع سرطان کبد پیشگیری کند. مطالعه ‌ای بر روی بیش از 90 هزار نفر ژاپنی نشان داد که خطر ابتلا به سرطان کبد در کسانی که تقریبا هر روز قهوه می ‌نوشند، نصف کسانی است که قهوه نمی ‌نوشند.

کبد

 پروتئین ‌ها

مطالعات بر روی موش ‌ها نشان داده‌ اند که مکمل‌ های پروتئین می ‌توانند به بازسازی کبد های آسیب ‌دیده کمک کنند و به گفته ی دانشمندان می ‌توان امیدوار بود که این نتیجه درباره ی انسان نیز به دست آید و از این روش بتوان برای ترمیم کبد های آسیب‌ دیده نیز استفاده کرد.

افرادی که در زمینه ی پرورش اندام کار می‌ کنند برای این که بدن شان عضله بسازد، مکمل پروتئین وی (Whey) مصرف می‌ کنند. این پروتئین که در جریان فرآیند تبدیل شیر به پنیر به دست می ‌آید، به طور طبیعی در فرآورده‌ های لبنی یافت می‌ شود، ولی کیفیت آن قابل مقایسه با پودر پروتئین وی نیست. مکمل این پروتئین بیشترین مقدار از اسیدهای آمینه ی شاخه ‌دار را در خود دارد که به BCAA معروف هستند. این ماده به ساخت عضلات کمک می ‌کند.

با وجودی که پروتئین وی برای ساخت عضلات مفید است، ولی مقادیر بیش از حد آن به کبد آسیب می‌ زند؛ پس قبل از مصرف چنین مکملی حتما با یک متخصص مشورت کنید و آن را مطابق دستور پزشک و دوز توصیه ‌شده استفاده نمایید. یادتان باشد که هیچ ‌گاه هیچ مکمل ویتامین یا مواد معدنی را بدون دستور پزشک و سرخود مصرف نکنید. این مواد در عین مفید بودن اگر بیش از اندازه مصرف شوند به بدن آسیب‌ هایی وارد می ‌کنند که گاه جبران‌ ناپذیر خواهد بود.

ماست

مطالعات نشان داده‌ اند که خوردن روزانه ی ماست می‌ تواند از ابتلا به بیماری ‌های کبدی پیشگیری کند. خوردن ماست از بروز عارضه ی کبد چرب جلوگیری می ‌کند.

کبد

مواردی که به کبد آسیب می رساند عبارت هستند از:

1- خوردن زیاد: پُرخوری به کبد هم مانند سایر اعضای بدن آسیب می رساند.

2- بد خوردن: مثلا خوردن زیاد محصولات تهیه شده از آرد تصفیه شده، غذاهای آماده، شکر زیاد، چیپس و ...

3- رژیم کم پروتئین، پُر کربوهیدرات، پُر چربی. به خصوص رژیم غذایی سرشار از چربی های اشباع و روغن های هیدروژنه.

4- موادی همچون الکل، نیکوتین سیگار، کافئین و ...

5- انواع داروهای خوراکی مثلا قرص های ضد بارداری.

6- بسیاری از افزودنی های مواد غذایی

توصیه هایی برای سلامت کبد:

* از دود سیگار و الکل دوری کنید.

* از گوشت قرمز، قند ساده و غذاهای سرخ شده کمتر استفاده کنید.

* از نوشیدن زیاد از حد قهوه و چای پُررنگ اجتناب کنید.

* از منابع غذایی پتاسیم بیشتر استفاده کنید مثل موز، کشمش، آلو، بادام و انواع سبزیجات.

* آب زیاد بنوشید. سعی کنید هر ساعت مقداری آب بخورید.

* سبزیجات خام بیشتر مصرف کنید.

* آب هویج و آب چغندر بیشتر مصرف کنید.

* روغن مایع مصرف کنید و از کره، مارگارین، روغن جامد و دنبه اجتناب کنید.

* ویتامین K برای جلوگیری از سیروز کبدی مفید است، البته نه به صورت مکمل.

* از مصرف زیاد ویتامین A پرهیز کنید، بدین منظور نباید روغن کبد ماهی زیاد مصرف کنید. هر کس که بیشتر از 50000 IU ویتامین A، به مدت یک سال مصرف کرده باید این دریافت را کاهش دهد و بهتر است که از منابع حاوی پیش ساز ویتامین A یعنی بتا کاروتن، مانند هویج، زردآلو، طالبی و ... استفاده کند.

* هرگز مرغ، ماهی یا گوشت خام یا نیم پز نخورید زیرا خطر شدید عفونت با باکتری ها، انگل ها و ...را به همراه دارد.

* لیمو یکی از بهترین دوستان کبد است. بیشتر لیمو بخورید.

* کوآنزیم Q10 ، به رساندن اکسیژن به کبد کمک می کند.

* لسیتین از تجمع چربی در کبد جلوگیری می کند.

* از ملین های قوی استفاده نکنید. اما همیشه از بروز یبوست جلوگیری کنید.

فرآوری: مریم مرادیان نیری – کارشناس تغذیه تبیان

منابع:

ماهنامه ی دنیای تغذیه - آذین صحابی

وب سایت گیتی بهدادی پور – کارشناس تغذیه و رژیم درمانی

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.

اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

* مطالب مرتبط:

رژیم درمانی در هپاتیت

مواد غذایی مفید برای کبد

چاقی دشمن کبد است

کبد و بیماری های آن

كبد ، پالایشگاه بدن

توصیه های تغذیه ای در سرطان کبد

شکلات تلخ برای کبد مفید است

لکه های کبدی چه هستند؟

عوامل مخرب کبد

درمان بیماری کبد با گیلاس و آلبالو

بخش تغذیه و سلامت تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.