فواید آش برنج همدانی ها
سرمای زمستان‌های همدان، سرمای معروفی است. در آن هوای سرد، تهیه و مصرف انواع آش‌ها و غذاهایی که در برابر سرما به حفظ سلامت کمک کند، از سنت‌های دیرینه این شهر است. اگر سرما خورده‌اید، این آش را امتحان کنید.
آشی که می شود به جای ماست آن را با آبغوره هم مصرف کرد.
مواد اصلی تشکیل دهنده ی این آش شامل : برنج، سبزی گشنیز، عدس و ماست است.
برنج
برنج خاصیت انرژی زایی داشته و به راحتی قابل هضم است. برنج برای سلامت روده بسیار مفید بوده و منبعی غنی از ویتامین B1 است و سطح قند خون را تنظیم می کند. کربوهیدرات‌های مرکب در حدود نیمی از کالری دریافتی در روز را فراهم می کنند.
برنج قهوه‌ای که ماده مغذی در سطوح خارجی آن طی مراحل تصفیه‌سازی از آن جدا نمی شود، بسیار مفیدتر از برنج سفید است.
گشنیز
همه قسمت‌های گیاه گشنیز قابل خوردن است، اما بیشتر دانه‌های خشک شده و برگ‌های آن در آشپزی مصرف دارند. استفاده از گشنیز به عنوان یک گیاه دارویی برای رهایی از استرس و بی‌خوابی در بین ایرانیان مرسوم بوده است. آزمایش‌های انجام شده روی موش‌ها مصرف آن را برای رفع استرس تأیید می کند. مصرف تخم گشنیز در بین هندیان باستان با جوشاندن مقدار مساوی از تخم گشنیز و تخم زیره و سپس خنک کردن و مصرف آن به عنوان یک داروی مدر(ادرارآور) مرسوم بوده و از آن به عنوان هضم کننده نیز استفاده می شده است.
عدس
عدس منبع سرشاری از مواد مغذی مختلف است. عدس منبعی غنی از پروتئین و آهن بوده و در حفظ قدرت استخوان‌ها و تنظیم علایم یائسگی نقش به سزایی دارد. متوسط مصرف عدس پخته شده تقریباً 120 گرم خصوصا در زنان یائسه می باشد. تهیه و پخت عدس، ساده و آسان است و به راحتی از پوسته بیرونی خود جدا می شود. برای پخت، باید عدس را بعد از جدا كردن از پوسته خارجی بشویید و به مدت 15 تا 20 دقیقه بجوشانید. عدس احتیاج به خیس كردن ندارد، همچنین موقع پخت، نمك اضافه نكنید، زیرا باعث سفت شدن آن می شود. نگهداری عدس نیز راحت است، می توان در یك محل خشك و خنك برای مدت زیادی آن را نگه داشت. ولی بعد از یك مدت طولانی، رنگش به مقدار جزیی از بین می رود، ولی مزه آن تغییر چندانی نمی كند. عدس دارای مواد مغذی، فیبر، كربوهیدرات‌های پیچیده و اسیدفولیك است. همچنین كم چربی، كم كالری، بدون كلسترول و به همان نسبت ارزان قیمت است.
یكی از مهم ترین مواد مغذی موجود در عدس اسید فولیک است. اداره بهداشت و سلامتی آمریكا توصیه می كند تمام خانم‌هایی كه نزدیك به زایمانشان است، باید روزانه 400 میلی‌گرم اسید فولیك دریافت كنند، ولی بیشتر افراد این كار را انجام نمی دهند.
یك لیوان عدس پخته، 90 درصد مقدار مورد نیاز اسید فولیك را در روز را تأمین می كند و بیشتر از هر غذای غنی نشده دیگری، اسید فولیك را برای بدن فراهم می كند. عدس منبع خوبی از آهن است. به خصوص برای خانم‌ها كه نیاز آهن بدنشان بیشتر است. مصرف عدس به همراه منابع غذایی ویتامین C، باعث جذب بهتر و مؤثرتر آهن در بدن می شود. سایر منابع ویتامین C شامل گوجه فرنگی ، فلفل سبز ، كلم بروكلی ، مركبات یا آب‌میوه‌هاست.
عدس از لحاظ پروتئینی غنی است، فقط اسید آمینه متیونین درآن كم است. مصرف غلات، تخم‌مرغ، آجیل و دانه‌های خوراكی دیگر، گوشت و لبنیات به همراه آن، یك پروتئین كامل و غنی را تشكیل می دهد.
عدس دارای فیبرهای محلول است كه این فیبرها مانند یك جاروی زبر، دستگاه گوارش را تمیز می كنند. این نوع فیبر، قند و كلسترول خون را كاهش می دهد. همچنین نیاز به انسولین را در افراد دیابتی كم می كند.
سایر مواد غذایی حاوی فیبر شامل سبزی‌ها، جوی دوسر، جو و سبوس جو، میوه‌ها و انواع لوبیا است.
... و اما ماست
ماست نه تنها یک غذای سریع، ساده و مغذی است، بلکه دانشمندان دریافته‌اند این ماده به افزایش طول عمر کمک می کند. ماست به عنوان یک منبع غنی از کلسیم ، فسفر ، ویتامین B2 و ید است. ماست همچنین حاوی ویتامین B12، اسید پانتوتنیک، روی، پتاسیم، پروتئین و مولیبدن می باشد. این 10 ماده مغذی ماست را تبدیل به یک غذای سالم می کند. ماست سطح کلسترول LDL را پایین می آورد وHDL را بالا می برد. همچنین مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم، چربی بدن را پایین می آورد. ماست همچنین به مقدار قابل ملاحظه‌ای تحلیل چربی را افزایش داده و اگر بعد از غذا مصرف شود، سوختن چربی بدن را بالا می برد. ماست توانایی ساخت استخوان را به خصوص در دختران افزایش می دهد و باکتری‌هایی را که در بروز بیشتر زخم‌ها نقش دارند، سرکوب می کنند. همچنین خطر ابتلا به سرطان انتهای روده را کاهش داده و در سلامت دهان و تنفس نقش مهمی ایفا می کند.
حال طرز تهیه آش برنج و گشنیز را برای شما بیان می کنیم.
مواد لازم برای 4 نفر:
برنج ................................ 1 پیمانه
گشنیز خرد شده ................... 200 گرم
عدس ............................... یک چهارم پیمانه
آب قلم .............................. 2 لیوان
نمک ............................... به میزان لازم
ماست برای سرو با غذا ......... مقداری
طرز تهیه :
ابتدا برنج را حدود یک تا دو ساعت زودتر خیس می کنیم(بدون نمک). قلم را هم با کمی نمک جداگانه می پزیم تا خوب پخته شود. بعد از اینکه قلم خوب پخته شد، آب آن را روی برنج ریخته و می گذاریم چند جوش بزند. پس از آن عدس، گشنیز خرد شده و مقداری نمک اضافه می کنیم و می گذاریم بپزد. وقتی خوب لعاب دار شد، برای سرو آماده است. سپس آن را در ظرف مورد نظر کشیده و هرکس بسته به ذائقه ی خود می تواند به آن، ماست یا آبغوره اضافه کند تا این آش، بیش از پیش باب طبع شود.
متخصصان تغذیه معتقدند این آش در فصل سرما برای سرماخوردگی بسیار مفید است.
معصومه غفوری- متخصص تغذیه خانواه
*مطالب مرتبط:
سبوس برنج بهترین داروی ضد کلسترول
