تبیان، دستیار زندگی
سایت خبری سیما فیلم/ سید حسام فروزان: سال 86 برای تلویزیون ایران سال عجیب و پر حادثه ای بود. این سال را برای تلویزیون می شود با چند عنوان نامگذاری کرد: سال یانگوم یا سال سریال های مناسبتی، و نیز سال اعتراضات ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سال حادثه های ریز و درشت

برنامه های تلویزیون

مروری بر برنامه های مهم تلویزیون در سال 86 / بخش اول: برنامه های پخش زنده

سایت خبری سیما فیلم/ سید حسام فروزان: سال 86 برای تلویزیون ایران سال عجیب و پر حادثه ای بود. این سال را برای تلویزیون می شود با چند عنوان نامگذاری کرد: سال یانگوم یا سال سریال های مناسبتی، و نیز سال اعتراضات.

*** یک نگاه عمومی

در زمینه جذب مخاطب که ظاهراً اصلی ترین هدف هر رسانه ای است، می توان گفت که تلویزیون سال خوبی را پشت سر گذاشت. تلویزیون در فضایی بی رقیب، در حالی که سینما به شدت با بحران روبه روست و روزنامه ها هم با بحران مخاطب دست و گریبان هستند تا آنجا که توانست به پیش تاخت و تاثیرگذاری خود را بر توده مردم ایران ثابت کرد. در سال گذشته، دست تلویزیون پر بود. تنوع در برنامه ها بیشتر از گذشته به چشم می خورد. برنامه هایی با فرم های تازه و با گرته برداری از مدل برنامه های استاندارد در دنیا. تاک شو هایی مثل «شب شیشه ای» شبکه تهران یا «کوله پشتی» شبکه سوم  مورد توجه قرار گرفتند. برنامه صبحگاهی شبکه دوم «مردم ایران سلام» نیز با خوش سلیقگی در فرم بصری

و انتخاب مجری های متنوع تر و جذابتر چند گام از رقیب سنتی اش در شبکه اول ( صبح به خیر ایران) جلوتر رفت و مخاطبان انبوه یافت.

*** بخش های خبری

در بخش برنامه های خبری با ظهور بخش خبری 20:30 ، روحی تازه به كالبد خبر دمیده شد. اخبار 20:30 در ابتدا به خاطر فرم تازه و کوتاهی و اختصار و مجری های جوانش، بینندگان بسیار یافت اما کم کم رنگ تازه خود را از دست داد و از آن همه تفاوت، چیزی نماند به جز زبان غیر رسمی تر خبرها و گزارش ها و خبرهای ویژه که با گوشه و کنایه به مسائل می پرداختند. 20:30  اما آنقدر موثر بود که دیگر شبکه ها را هم طبق سنت تلویزیون بالاخره به تکاپو وا دارد تا دستی به سر و روی بخش های خبری شان بکشند. شبکه اول که سنتی ترین اخبار را در ساعت 21 ارائه می کرد با اضافه کردن یک «مجله خبری» سعی کرد بخشی از جذابیت 20:30 را کسب کند. اخبار شباهنگاهی شبکه سوم هم تغییراتی کرد. اما گفت وگوی خبری 22:30  شب شبکه دوم با اجرای مرتضی حیدری هم از آن بخش ها بود که امید بسیاری به آن می رفت. گفت وگوی خبری توانست به برنامه ای چالش برانگیز برای مسوولان تبدیل شود که واقعاً پرسش های مردم را مطرح کند و پاسخ بخواهد. در بعضی قسمت ها هم به مرز یک برنامه خبری تحلیلی خوب نزدیک شد.

پیش از آن که به سریال های مهم این سال بپردازیم، باید به چند نمونه از اتفاق های پیش بینی ناپذیر تلویزیون در این مدت توجه کنیم.

*** کوله پشتی: یک اتفاق غیرمنتظره

فرزاد حسنی مجری جنجالی برنامه «کوله پشتی» از همان اولین دوره برنامه خود موافقان و مخالفان بسیار داشت. فرزاد حسنی در بعضی از برنامه هایش با صراحت با مهمان هایش صحبت می کرد و گاهی چنان با طرف خودمانی می شد که تعجب بر می انگیخت. اما اتفاقی که باعث جنجال بیشتر درباره او و خروجش از برنامه کوله پشتی شد گفت وگوی وی با سردار رادان،  رئیس پلیس تهران بود كه واكنش های مختلفی را برانگیخت.

*** برنامه «نود» و عادل فردوسی پور

همه علاقه مندان فوتبال حتی آنها که از عادل فردوسی پور خوششان نمی آید، برنامه دوشنبه شب های او را تماشا می کنند. برنامه «نود» در طول پخش مستمرش در سال 86 توانست جایگاه ویِژه‌ای برای خود فراهم کند. طوری که علاقه مندان فوتبال هر هفته منتظر باشند تا در برنامه عادل فردوسی پور به حاشیه های فوتبال پرداخته شود و عملکرد بازیکنان و مربیان و مسوولین مورد نقد قرار می گیرد. عادل فردوسی پور توانسته بود به مدد تسلط اش بر جریان فوتبال ایران، فضایی فراهم کند تا آدم های موثر در این عرصه بتوانند حرف خود را به گوش هواداران بی شمار فوتبال برسانند. هنوز ماجرای انتخابات فدراسیون فوتبال و تحریم فیفا و اختلافات دادکان و علی آبادی در یاد بینندگان بود که اتفاق تازه ای رخ داد. در ادامه اختلافات فدراسیون فوتبال و سازمان تربیت بدنی بر سر انتخابات فدراسیون و انتخاب مربی تیم ملی، یک شب عادل فردوسی پور محسن صفایی فراهانی را در مقابل مهندس علی آبادی رئیس سازمان تربیت بدنی قرار داد و اینجا بود که برنامه ای حیرت انگیز روی آنتن رفت. چیزی شبیه به اتفاقی که در کوله پشتی افتاد: برنامه زنده بود و مهمانان می توانستند هرچه می خواهند بگویند. تماشاگران تلویزیون آن شب با حیرت دیدند که صفایی فراهانی چطور با افشاگری ها و حتی با گوشه و کنایه ها و متلک هایش بازی را به نفع خود

تمام کرد و « کم آوردن» علی آبادی را به رخ همه کشید. این یک نمونه دیگر از چیزی بود که برنامه هایی مثل «نود» باید به آن برسند. پیش از آن هم جرقه هایی از این نوع گفت وگوهای چالش بر‌انگیز در برنامه «نود» دیده شده بود اما گفت وگو با صفایی فراهانی نقطه اوج بود. پس از آن شب گرچه عادل فردوسی پور عوض نشد اما «نود» کم کم محافظه کار شد تا آن برنامه حیرت انگیز فقط یک اتفاق یا یک استثناء محسوب شود.

*** شب های شیشه ای رضا رشید پور

«شب شیشه ای» برنامه زنده رضا رشید پور با این که تنها از شبکه تهران قابل تماشا بود اما به یکی از برنامه های مثال زدنی سال 86 بدل شد. رشید پور توانست برای اولین بار پای کسانی را به «تاک شو» اش باز کند که گمان نمی رفت اصلاً در تلویزیون ظاهر شوند. کسانی مثل بهرام رادان و محمدرضا گلزار و یا بهنام صفاریان از آهنگسازان موسیقی پاپ. زنده بودن برنامه در اینجا هم عاملی برای جذابیت آن بود چرا که مهمانان گاه حرف هایی می زدند که انتظار نمی رفت از رسانه ملی قابل پخش باشد. مثلاً همین بهنام صفاریان که بسیاری از خط قرمزهای بی مورد صدا و سیما درباره موسیقی را زیر سوال برد یا نتایج نظرسنجی از مردم درباره دانشگاه آزاد آقای جاسبی که خیلی صریح نشان داد مردم از این دانشگاه رضایت ندارند. گفت وگوی رشید پور با بهرام رادان و حرف ها و ژست های این بازیگر موجب انتقاد مطبوعات و سایت های محافظه کار شد. شب شیشه ای با حضور محمدرضا گلزار به عنوان سوپر استار سینمای ایران هم به یکی از پربیننده ترین برنامه های تلویزیون در سال 86 بدل شد. این برنامه هم جنجالی شد و پس از پخش، حرف و حدیث های بسیار به وجود آورد.

*** زلف گره زدن با محمد صالح علا

«دوقدم مانده به صبح» شاید برنامه ای بود که شبکه چهار در تمام این سال های تاسیس خود کم داشت. یک مجله فرهنگی هنری که هربار به یکی از هنرهای هفت گانه بپردازد و از کارشناسانی استفاده کند که از سرآمدان آن حوزه باشند. محمد صالح علا توانست علی رغم مخالفت محافل تندرو برنامه اش را ادامه دهد و حتی پای بعضی از روشنفکران را که سال ها از تلویزیون دور بودند نیز به برنامه اش باز کند. شاید وزن و اعتبار خود صالح علا در میان نخبگان فرهنگی و هنری باعث شد که به برنامه اش اعتماد کنند. حضور مسعود کیمیایی و یا شمس لنگرودی در این برنامه، غافلگیر کننده بود. خود صالح علا و زبان و رفتار خاصش یک نقطه قوت این برنامه است. اصطلاحات خاص او حالا دیگر به خوبی در میان تماشاگران این برنامه جا افتاده اند و همه می دانند که «مرغزار گفت وگو» کجاست و «زلف گره زدن» به چه معناست. کارشناسانی که انتخاب شده اند هم بدون شک ستون های این برنامه هستند.

فریدون جیرانی و محمد رحمانیان به خوبی عرصه سینما و تئاتر را پوشش داده اند. بحث های انتقادی مهمانان این برنامه گاه تا حد زیادی ریشه ای و قابل توجه از کار در می آیند. البته دکور برنامه یکی از ضعف های آن است و این که در انتخاب مهمانان می توان طیف وسیعتری از نخبگان فرهنگی را در نظر گرفت. آنچه مسلم است این که محمد صالح علا و گروه تولید این برنامه توانستند مخاطب عام علاقه مند به مباحث فرهنگی را یک پله به فضای روشنفکرانه بحث های هنری نزدیک کنند. این در تلویزیون ما اتفاق کمی نیست.

بررسی برنامه های مهم این سال تلویزیون نشان می دهد تلویزیون ما هنوز ظرفیت های دست نخورده بسیاری دارد. اگر اراده ای برای تغییر باشد، تلویزیون می تواند میزان اثرگذاری اش را بسیار از این که هست، بالاتر ببرد.

منبع : irib