زنان،بله را با اجازه دولت بگویند

در اثر ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی، تابعیت ایرانی زن به قوت خود باقی خواهد ماند، مگر آنکه مطابق قانون دولت متبوع شوهر، تابعیت این کشور به واسطه وقوع عقد به زن تحمیل شود. ازدواج مزبور در صورت نبود تحصیل اجازه از دولت، به لحاظ شرعی صحیح بوده و آثار نکاح بر آن مترتب است، ولی مستوجب مسئولیت و قابل پیگرد خواهد بود. حال اگر بنا به دلایلی از جمله بی سوادی فقر فرهنگی یا بی اطلاعی از قوانین این ازدواج بدون اجازه از دولت صورت گرفته باشد سرنوشت این ازدواج وبه تبع آن فرزندان آنها چگونه خواهد بود؟ متاسفانه طی سال‌های اخیر شاهد ازدواج بسیاری دختران ایرانی با اتباع بیگانه از جمله اتباع افاغنه كه بعضا مخفیانه هم انجام می‌شود بوده ایم كه باعث سلب تابعیت زنان ایرانی و با‌لطبع بروز مشكلات بسیاری برای این زنان بی پناه ایرانی شده است. برای بررسی تبعیت زن ایرانی در صورت ازدواج با مرد غیر ایرانی «قانون» گفت‌وگویی را با دكتر موسی‌الرضا اكبری قاضی دیوان عالی كشور انجام داده است كه مشروح آن از نظرتان می‌گذرد. موسی‌الرضا اكبری قاضی دیوان عالی كشور در توضیح شرایط اخذ اجازه برای ازدواج زن ایرانی با یك مرد خارجی بیان كرد : طبق ماده 1060 قانون مدنی ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی در مواردی هم كه مانع قانونی ندارد موكول به اجازه مخصوص از طرف دولت است. مرجع صادركننده این اجازه در داخل، وزارت كشور و در خارج از كشور نمایندگان سیاسی و كنسولی جمهوری اسلامی ایران به نیابت از طرف وزیر كشوراست. منظور از مانع قانونی ماده 1059 قانون مدنی است كه مقرر كرده نكاح مسلمه با غیرمسلم جایز نیست. پس با وجود منع قانونی مذكور، ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجه ممنوع است و موضوع اخذ اجازه نیز به تبع آن ممنوعیت منتفی است.

ازدواج خانم ایرانی با مرد غیر ایرانی منوط به اجازه مخصوص از طرف دولت است

این قاضی دلیل اخذ اجازه مخصوص از دولت ایران را به‌خاطر حمایت از اتباع كشور دانست وافزود: حتی در آیین‌نامه صدور پروانه زناشویی بانوان ایرانی با اتباع خارجی یكی از شرایط و مدارك ، ارائه گواهینامه از مرجع رسمی كشور متبوع زوج مبنی بر بلامانع بودن ازدواج او با زن ایرانی و به‌رسمیت شناختن این ازدواج در كشور متبوع خود است و همچنین در تبصره الحاقی به آیین‌نامه مذكور به وزارت كشور اجازه داده شده به منظور حصول اطمینان و ضمانت در حسن انجام وظایف قانونی زوج تبعه خارجی در قبال زوجه ایرانی از جمله حسن رفتار و انفاق در تمام مدت زناشویی ،ادای واجبات مالی زوجه و اولاد تحت ضمانت و نیز هزینه مراجعت همسر مطلقه تا محل سكونت زن در ایران در صورت وقوع طلاق از تبعه خارجی تأمین مناسب اخذ كند.

زن ایرانی پس از ازدواج با اتباع خارجی به تابعیت ایرانی خود باقی خواهد ماند

اكبری ادامه داد: پس از ازدواج طبق ماده 987 قانون مدنی زن ایرانی به تابعیت ایرانی خود باقی خواهد ماند، مگر اینكه طبق قانون كشور زوج تابعیت شوهر به‌واسطه وقوع عقد ازدواج به زوجه تحمیل شود ولی در هر صورت بعد از وفات شوهر یا جدایی باتقدیم درخواست به وزارت امور خارجه به انضمام ورقه فوت شوهر یا سند طلاق تابعیت اصلی زن، جمیع حقوق و امتیازات مجددا به او تعلق خواهد گرفت و ورود به ایران برای چنین شخصی با توجه به وضعیت تابعیت وی صورت خواهد گرفت. یعنی اگر تابعیت خارجی داشته باشد مثل اتباع خارجی با اخذ ویزا و مقررات ورود به ایران باید سفر كند و اگر تابعیت ایرانی‌اش حفظ شده باشد مثل اتباع ایرانی می‌تواند وارد كشور شود.

در صورت كسب نكردن اجازه از دولت ازدواجشان قانونی نیست و پیگرد قانونی دارد

این حقوق دان اظهار داشت: در صورت اخذ نكردن مجوز برخی از اساتید، عقیده به نبود نفوذ نكاح دارند ولی برخی نكاح را صحیح می‌دانند و به استناد ماده 17 قانون ازدواج مصوب 1316 برای متخلف مجازات كیفری قائل هستند و پیگرد قانونی به‌علت تخلف از مقررات قانونی لازم صورت می‌گیرد.در سال 1385 قانونی در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید مبنی بر اینكه فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی كه در ایران متولد شده‌اند می‌توانند پس از رسیدن به سن 18 سال تمام تقاضای تابعیت ایرانی كنند.

در صورت ازدواج مرد ایرانی با زن غیر ایرانی خانم تبعیت ایرانی می گیرد

اكبری در بیان استدلال قانونگذار در این زمینه گفت: طبق بند 6 ماده 976 قانون مدنی هر زن تبعه خارجی كه شوهر ایرانی اختیار كند تبعه ایران محسوب می‌شود یعنی طبق قانون ایرانی تابعیت شوهر به زوجه تحمیل می‌شود.البته شرط تابعیت ایرانی فرزندان از پدر و مادر خارجی این است كه یكی از آنان در ایران متولد شده باشد و صرف تولد فرزند از زن خارجی در ایران كافی برای ایرانی‌بودن فرزند نیست. البته مجلس شورای اسلامی در پی یافتن راه‌حل قانونی برای فرزندان چنین افرادی است. به‌خصوص یك سری از زن‌های ایرانی با اتباع افغانی به‌ویژه در نقاط مرزی ازدواج كرده و فرزندانی از آنان متولد شده است كه وضعیت هویت آنها مشخص نیست.كه امید واریم هرچه زودتر مشكل این عزیزان برطرف شود.

منبع : روزنامه قانون