کشور مسلمان نشین بورکینافاسو

بورکینافاسو، کشوری حاره ای (گرمسیری) است. این کشور در 2/35 درجه طول جغرافیایی در شرق و 5/30 درجه در غرب، 15 درجه عرض جغرافیایی در شما و 9 درجه در جنوب واقع شده است.

وسعت بورکینافاسو 274200 کیلومتر مربع می باشد که از این نظر، شصت و هفتمین کشور جهان به شمار می آید و دور از دریای آزاد می باشد. بورکینافاسو دارای 3192 کیلومتر مرز است. مالی در شمال و غرب، ساحل عاج در جنوب غربی، غنا و توگو در جنوب، بنین در جنوب شرقی و نیجر در شمال غربی این کشور واقع گردیده اند.

درباره ورود اسلام به بورکینافاسو، تاریخ دقیق و مشخصی وجود ندارد، ولی آنچه مسلم است، این که تاریخ مزبور به سال ها پیش از استعمار باز می گردد. زیرا زمانی که استعمارگران وارد این کشور شدند، از فعالیت مسلمانان و مخالفت رهبران اسلامی علیه استعمار خبر دادند.

آنچه تاکنون در مورد چگونگی ورود اسلام به کشور گفته و نوشته شده است، حاکی از ورود این دین توسط بازرگانان و مبلغان نیجر، مالی و غنا به شهرهای جنوب، شمال غربی و شرق کشور می باشد.

در سال های دهه 1920 م، فرمانده اداره امور ولتای علیا (نام پیشین بورکینافاسو)، در گزارشی به فرمانده مستعمرات غرب آفریقا در داکار، از هسته های اسلامی شهرهای بوبودیولاسو، مسافرت بعضی از مسلمانان به حج و رواج کلاس های آموزش قرآن خبر داد.

مذهب به عنوان مؤلفه ای مهم و مؤثر در رفتارهای اجتماعی مردم مطرح می باشد. در این کشور، شاهد یکسری فعالیت های اجتماعی هستیم که انگیزه های مذهبی دارند. بنابراین، دین و مذهب، نفوذ درخور توجهی در عرصه اجتماعی دارد.

از سوی دیگر، با توجه به نوع حکومت، تصمیم ها، رفتارها و سیاست های دولت مردان در زمینه های گوناگون سیاسی و اقتصادی، ارتباطی با ملاحظات مذهبی ندارند و دولت مردان حتی الامکان می کوشند از ورود رهبران مذهبی به مسائل سیاسی با انگیزه های دینی و مذهبی جلوگیری نمایند.

برخی از تشکیلات مذهبی، از نظر دولت به رسمیت شناخته شده اند و در مراسم رسمی از نمایندگان آنها دعوت به عمل می آید. این گروه ها عبارت اند از: تیجانیه، جماعت اسلامی، وهابیون، احمدیه.

فرقه تیجانیه، یکی از تشکیلات با نفوذ و دارای پیروان زیاد در بورکینافاسو به شمار می رود. این فرقه نزدیک به هشتاد سال پیش توسط فردی به نام «ابوبکر مایگا» از قبیله مارانشی در بورکینافاسو پایه گذاری شد.

مایگا به مرور به تبلیغ و نشر دین اسلام پرداخت و در نتیجه تلاش های وی، افرادی به دین مبین اسلام مشرف شدند.

یکی دیگر از رهبران تیجانیه در بورکینافاسو، «شیخ محمد مایگا» بود. وی فرزند بزرگ شیخ ابوبکر بود که به جای پدر، رهبری جریان تیجانیه رابه عهده گرفت. با تلاش وی، دولت فرقه تیجانیه را به رسمیت شناخت.

یکی دیگر از تشکل های اسلامی در بورکینافاسوف جنبش وهابیت می باشد. این جنبش در سال های دهه 1960 م توسط فردی بهنام «محمد کوته»، که به تجارت با بازرگانان سعودی مشغول بود، از طریق شهر بوبو وارد بورکینافاسو شد. وی با برخورداری از حمایت و امکانات مالی عربستان، به جذب پیروان بیش تر در بورکینافاسو پرداخت.

فرقه احمدیه، فعالیت خود را در سال 1989 م به طور رسمی در واگادوگو آغاز نمود. رئیس این فرقه، «شیخ محمد ادریس» و معاون وی، «تاریک محمود» (هر دو پاکستانی الاصل) می باشند.

مبلغان این فرقه، در مرکز تربیت مبلغان فرقه احمدیه در غنا آموزش و دوره دیده اند.

جماعت اسلامی، یکی از تشکیلات اسلامی و با سابقه در بورکینافاسو می باشد. این تشکیلات توسط امامان مساجد و پیرمردان به روش قدیمی اداره می شود.

این تشکیلات، با وجود قدمت فعالیت، قادر به جذب نیروهای روشن فکر و جوان نیست. از این رو، روز به روز از قدرت و نفوذش در کشور کاسته می شود.

انجمن اسلامی دانشجویان و دانش آموزان، تشکیلاتی نسبتاً جدید، فعال و پر تحرک می باشد که تلاش خود را با هدف جذب جوانان و تربیت آنها از طریق مدارس و دانشگاه متمرکز نموده است و تاکنون نیز به پیشرفت های چشم گیری دست یافته اند.

بیش تر اعضای این انجمن، دارای تحصیلات عالی و مشاغلی در وزارت خانه ها و دوایر دولتی می باشند. آنها از نظر بنیان های عقیدتی، ضعیف، ولی مشتاق فراگیری و آشنایی با اسلام هستند.

به طور کلی، اعیاد و روزهای تعطیل در بورکینافاسو، به دو مناسبت اسلامی و ملی می باشد. عید فطر، عیدقربان و میلاد پیامبر گرامی اسلام(ص)، از جمله اعیاد مذهبی مسلمانان بورکینافاسو به شمار می رود که در این روزها، مراسم با شکوهی برگزار می شود.

در این میان، لازم است به جشن میلاد پیامبر(ص) اشاره نمود که هر ساله با شکوه ویژه ای در میان مسلمانان در مساجد شهرهای گوناگون بورکینافاسو برپا می گردد. روزهای یاد شده در بورکینافاسو، تعطیل رسمی می باشد.