تو قویتری یا مگس؟!
شناختنامه قرآن 26
سوره ی مبارکه ی حج
سوره‌ی مبارکه حج، مشرکان را با انذار و ترسانیدن و مؤمنان را با نماز و حج و کار خیر مورد خطاب قرار می دهد. غرض سوره، بیان تفصیلی اصول دین است به گونه‌ای که مشرک و موحّد بهره‌مند گردند. اما در بیان فروع؛ فقط مؤمنان موحد بهره‌مند می‌گردند.
مشرکان را از راه انذار به اصول دعوت و مؤمنان را با امر تقوی به فروع تشویق می‌کند. به طور مبسوط درباره‌ی قیامت سخن می‌گوید و کلام را با دعوت به تقوی و انذار به قیامت آغاز می کند. «یَا ایُّها الناسُ اتَقُوا رَبّکُم إنّ زِلزِِلَةَ الساعَةِ شَیءٌ عَظیم»1 زلزله قیامت امری بس عظیم است تا آنجا که مادری كه مشغول شیر دادن فرزند خود است، آغوش گشوده و او را رها می کند«یَومَ تَرونَها تَذهََلُ کُلُ مُرضِعَةٍ عَما ارضِعَت».
مردم را می بینی مانند مستان عقل از سر آنها ربوده شده و مبهوت و ترسان و حیرت زده‌اند. «وَ تَری الناسَ سُکاری وَ مَا هُم بسُکاری2 » 3
مولای حقیقی
«یَا اَیُّهَا الناسُ ضُربَ مثلٌ فَاستَمِعوا لَه إنّ الذینَ تَدعونَ مِن دُون اللهِ لَن یَخلُقُوا ذُباباً وَلَو اجتَمَعوا لَهُ وَ إن یَسلبُهُم الذُبابُ شَیئاً لا یَستَنقِذوهُ مِنهُ ضَعُفَ الطالِبُ وَ المَطلُوب» 4
ای مردم برای شما مثلی زده شده به آن گوش فرا دهید و در آن بیندیشید. آن خدایانی را که غیر خدا می خوانید، قادر بر انجام کوچکترین کارها حتی خلق یک حیوان ضعیف چون مگس نیستند و اگر مگسی، چیزی را از آنان برباید، قادر به پس گرفتن آن نمی باشند. این حال غیر خدا در خلقت و تدبیر است که قادر بر انجام ضعیفترین کارها نیست. آنها از ضعیفترین موجودات نیز عاجزترند. «وَ ما قَدَروا اللهَ حَقّ قَدرِهِ إنّ اللهَ قَویٌّ عَزیز»5 مشرکان خداوند تعالی را آنگونه که شایسته اوست نشناختند. به صفات علیای او معرفت پیدا نکردند و نفهمیدند پروردگاری جز او نیست و فقط او شایسته عبادت و پرستش است. قدرت از آن اوست و عزت متعلق به او و غیر او نه عزتی دارد ، نه قدرتی.
مؤمنان این معانی را دریافته‌اند لذا به آنان خطاب می‌کند «وَاعتَصِمُوا باللهِ» در همه حال به ریسمان الهی که هرگز گسسته نخواهد شد، چنگ بزنید. «هُوَ مَولاکُم» او مولای حقیقی شماست. در هیچ یک از حالات خود از او جدا نبوده و بی نیاز از نصرت او نیستید. او نیز شما را رها نکرده و از یاری شما دست نمی‌کشد چرا که او بهترین مولا و بهترین ناصر است.
«نِعمَ المَولی وَ نِعمَ النَصِیر6» 7
تبیان - محمد حسین رحیمی
1- حج:22/1
2- حج:22/2
3- المیزان ج14ص339-341
4- حج:22/73
5- حج:22/74
6- حج:22/78
7- المیزان ج14ص410-411
