پرسش

برای فهم عمیق قران چه نكاتی راباید رعایت كنیم.

پاسخ

خواهر محترم!
رعایت نكات زیر می تواند به فهم عمیق قرآن كمك كند:
1- با توجه به اینكه قرآن به زبان عربی نازل شده است، اولین ابزار فهم عمیق قرآن آگاهی از دستور زبان یا صرف و نحو عربی و نیز علم معانی، بیان، لغت و خلاصه تسلط كامل به زبان عربی است.
2- با توجه به وجود آیات مطلق، مقید، عام، خاص، مجمل، مبین، ناسخ، منسوخ و … در قرآن كریم، باید نسبت به علم اصول كه عهده دار تبیین، تشخیص و نسبت بین آنها است، آگاهی داشت.

3- نظر به اینكه بسیاری از آیات ناظر به حوادث، شرایط، اوضاع و احوال عصر نزول قرآن می باشد ـ و با توجه به آن شرائط پیام كلی و عمومی خود را می دهد ـ باید نسبت به زمینه های تاریخی یا به اصطلاح شان نزول آیات اگاهی داشت.

4- آگاهی نسبت به تاریخ ادیان، به ویژه ادیان ابراهیمی؛ زیرا در قرآن آیات بسیاری در زمینه سرگذشت، بعثت، دعوت، كتاب، و آموزهای دینی پیامبران گذشته وجود دارد، كه شناخت دقیق آن مسائل متوقف بر آگاهی از سیر تاریخی ارسال رسل و انزال كتب آسمانی و رابطه تكاملی ادیان با یكدیگر و تفاوتهای احتمالی آنها دارد.

5- نظر به اینكه به فرموده پیامبر(ص) قرآن و عترت هرگز از هم جدا نمی شوند و هر گاه یكی از آن دو غایب بود، دیگری نیز هر چند در ظاهر حضور داشته باشد، در حقیقت غایب به حساب می آید، باید برای فهم عمیق قرآن از عترت پیامبر استمداد جست، تا اگر دلیلی در تایید برداشت از قرآن وجود دارد از آن بهره گرفت و اگر دیدگاه خاصی نیز توسط اهل بیت پیامبر نقل شده است، مبادا فهم ما با سنت قطعی آنان مخالف باشد.

6- ایمان به قرآن نیز یكی از شرایط مهم در رسیدن به فهم عمیق قرآن است، چرا كه اگر دانشمندی همه شرائط لازم شناخت قرآن را داشته باشد، اما صرفا به عنوان یك كارشناس به مطالعه قرآن بپردازد، بدون اینكه به آن ایمان داشته باشد، باز به فهم عمیق پیام قرآن نمی رسد، چرا كه این ایمان است كه موجب پیدایش خضوع در پژوهشگر می شود و خواننده در حالی وارد تبادل و تفاعل با قرآن می گردد كه در فضایی قدسی جای گرفته است و این حالت فهم انسان را برای كشف حقایق قرآن بارور می سازد. لااقل مراتبی از فهم قرآن منوط به ایمان است.

7- و …

در آخر ذكر نكته ای مفید است. از قول حضرت امام(قده) نقل می كنند كه فرموده است، قرآن كتاب علمی نیست تا تنها در كتابخانه ها و به توسط مفسرین و دانشجویان قرآنی مورد توجه قرار گیرد و مورد تحقیق واقع شود، بلكه كتاب انسان سازی است. روش آن هم منحصر به خود، و با كمك گیری از ابزارهایی است كه برای هر كس به نوعی هدایتگر است. بعضی را آهنگ و صوت قرآن به خود می آورد. بعضی را معنای آن متنبه می كند. بعضی را عمق و صدق علمی آن به وجد می آورد. بعضی را بلاغت آن جذب می كند و .... پس هر كس ـ در هر سطح دانش و معرفت ـ می بایست خود را با قرآن محشور سازد. هر روز مقداری از آیات آن را تلاوت كند و حتی المقدور با آن زندگی كند. روش هنرمندانه قرآن در القای معنا خود معجزه قرآن است كه هر كس در زندگی خود می بایست آن را شهود كند.

جهت كسب اطلاعات بیشتر به كتاب تفسیر "المیزان"، اثر علامه طباطبایی، ج 1 و كتاب "قرآن در قرآن"، آیت الله جوادی آملی، ج1، مراجعه فرمایید.
خدا نگهدار شما.