پرسش

با سلام.من تحقیقی در مورد بیوتروریسم یا بمب میکروبی
دارم.می خواستم راهنماییم کنید.ممنون

پاسخ

با سلام
در طبقه بندی تسلیحات ، سلاح های که با استفاده از میکرو اورگانیسم ها سلامتی انسان یاحیوانات مورد استفاده
انسان را ازطریق بیماری هدف قرار می دهند را تسلیحاتبیولوژیک می گویند

بیوتروریسم

بیوتروریسم، عبارتست از سوء استفاده از عوامل میكربی یا فراورده های آنها یا به عبارت جامع تر ، استفاده از عوامل بیولوژیك، به منظور ارعاب یا هلاكت انسانها و نابودی دامها یا گیاهان و هرچند افكار و بعضا اعمال بیوتروریستی، درسطح محدودی از دیرباز سابقه داشته است ولی اخیرا در سطح وسیعی در محافل پزشكی و بهداشت، مطرح گردیده ، بیش از بیست جنگ افزار بیولوژیك را شناسائی و براساس میزان كارائی آنها، طبقه بندی نموده اند و جدیت موضوع در حدیست كه برخی از كشورها به تولید این سلاح ها پرداخته و بعضی دیگر، پرسنل ارتش خود را علیه برخی از عوامل میكربی بیوتروریسم، واكسینه كرده جهت ارتقاء آگاهیهای عمومی و مخصوصا افراد در معرض خطر، قدمهای موثری برداشته اند و علاوه بر اینها در نیمه دوم سال 2001 میلادی در ایالات متحده آمریكا از جنگ افزار آنتراكس، استفاده شده است. ضمنا هرچند منحنی همه گیری ناشی از بیوتروریسم، ممكن است كاملا شبیه منحنی همه گیریهای طبیعی باشد ولی از آنجا كه ممكن است گاهی تفاوتهائی با یكدیگر داشته باشند لذا توصیه شده است جهت تشخیص زودرس حملات بیوتروریستی، به وضعیت طبیعی، روند همیشگی و سایر كلید های همه گیری شناختی بیماریها و بویژه بیماریهای بومی هر منطقه توجه و نظارت كامل داشته باشیم و آموزش جنبه های پزشكی و بهداشتی دفاع بیولوژیك، تهیه واكسن و سایر فراورده های پیشگیرنده و درمانی كه یك وظیفه پزشكی و بهداشتی و نه یك اقدام نظامی است را نیز مدّ نظر قرار دهیم و در عین حال با منع تولید و استفاده از جنگ افزارهای بیولوژیك، محورهای صلح آمیز بین كشورها را تقویت و از طرح مسائل تنش زا و جنگ افروز، كه نهایتا ممكن است به جنگ بیولوژیك، بیانجامد اكیدا خودداری كنیم.
تاریخچه و مبانی
بیوتروریسم" عبارتست از ایجاد ترس و وحشت، با بهره گیری از عوامل زیست شناختی مختلف، جنگ افزار بیولوژیك (Biological weapon)عبارتست از وسیله ای كه به منظور انتشار عمدی ارگانیسم های مولد بیماری یا فراورده های آنها توسط غذا، آب، حشرات ناقل یا به صورت افشانه (آئروسل) ، به كار برده میشود

(1)جنگ بیولوژیك (Biological warfare) عبارتست از استفاده از عوامل بیولوژیك، اعم از باكتریها، ویروسها ، گیاهان، حیوانات و فرآورده های آنها به منظور اهداف خصمانه.

(2) ولی در عمل، واژه " بیوتروریسم" را هم به معنی ارعاب و هم به مفهوم جنگ بیولوژیك، مورد استفاده قرار میدهیم.هرچند بیوتروریسم، یكی از معضلات نوپدید بهداشت عمومی و عامل تهدید كننده كنترل عفونت، به حساب می آید.

(3) طی دهه آخر قرن بیستم، واژه های مرتبط با آن نظیر حمله بیولوژیك (B. attack) ، جنگ افزاربیولوژیك، دفاع بیولوژیك B. defense) ) و آموزش دفاع بیولوژیك (education (Biodefens

(education (Biodefense
برای اولین بار به فرهنگ واژه های پزشكی و بهداشت، افزوده شد ولی واقعیت اینست كه افكار و اعمال بیوتروریستی همواره در اقوام مهاجم، افراد افزون طلب و رقبای سیاسیاقتصادی از یكطرف و افكار مدافعه گرانه یا تلافی جویانه در افراد، ارتش ها و دولت شخصیت های مورد تهدید، از طرف دیگر، از هزاران سال قبل وجودداشته و گاهی ظاهر افسانه گونه و باورناكردنی به خود گرفته است. مثلا در كتاب ذخیره خوارزمشاهی كه اولین دائره المعارف پزشكی به زبان فارسی محسوب میشود و توسط دانشمند ایرانی، سیداسماعیل جرجانی در قرن ( 6 ) ششم هجری شمسی، تالیف گردیده است آمده است كه: "بعضی از ملوك، كنیزكان را به زهر، بپرورند چنانكه خوردن آن ایشان را عادت شود و زیان ندارد. این از بهر آن كنند تا آن كنیزك را به تحفه (هدیه) یا به حیله دیگر به خصمی كه ایشان را بًوَد برسانند تا به مباشرت آن كنیزك، هلاك شوند.

طبقه بندی عوامل جنگ افزاری بیولوژیك بر اساس كاربرد آنها

عوامل بیماریزاى گروه " الف"
• واریولا ماژور (عامل آبله)
• باسیلوس آنتراسیس ( عامل سیاه زخم)
• یرسینیا پستیس (عامل طاعون )
• كلوستریدیوم بوتولینوم (عامل بوتولیسم )
• فرانسیسلا تولارنسیس (عامل تولارمی)

• فیلوویروس ها
ـ تب هموراژیك ابولا
ـ تب هموراژیك ماربورگ
• آرنا ویروس ها.
ـ لاسا (تب لاسا)
ـ جونین (تب هموراژیك آرژانتینی)

عوامل بیماریزاى گروه " ب"
• كوكسیلا بورنتی (تب Q )
• گونه های بروسلا (بروسلوز)

• بورخولدریا مالئی (گلاندرز)
• ویروس های آلفا
ـ آنسفالیت ونزوئلایی
ـ آنسفالیت اسبی شرقی و غربی
• كلوستریدیوم پرفرنژنس
ـ آنتروتوکسین B استافیلوکوک
ـ گونه های سالمونلا
ـ شیگلا دیسانتریه
ـ اشریشیا کولی O۱۵۷:H۷
ـ ویبریو کلرا
ـ کریپتوسپوریدیوم پاروم
▪ عوامل بیماریزای گروه ” ج”
ـ ویروس نیپا (Nipah)
ـ ویروس های هانتا
ـ ویروس های عامل تب های هموراژیک منتقله از طریق کنه
ـ ویروس های مولد آنسفالیت منتقله از طریق کنه
ـ ویروس عامل تب زرد
ـ مایکوباکتریوم توبرکولوزیس مقاوم به چند دارو
مقایسه میزان ناتوانی و مرگ ناشی از انتشار عمدی یکهزار کیلوگرم از عوامل عفونتزای مختلف
سازمان جهانی بهداشت تخمین زده است که رها سازی ۵۰ کیلوگرم اسپور آنتراکس در طول یک خط ۲ کیلو متری در یک جمعیت ۵۰۰۰۰۰ نفری باعث ۱۲۵۰۰۰ مورد عفونت و۹۵۰ مورد مرگ میشود که در مقایسه با سایر جنگ افزارها رقم عظیمی را تشکیل میدهد. سازمان مزبور، تخمین زده است که در تعقیب آزاد سازی ۱۰۰ کیلوگرم افشانه حاوی اسپور آنتراکس بر فراز شهر واشنگتن، حدود ۱۳۰ هزار تا ۳ میلیون نفر به هلاکت خواهند رسید که قابل مقایسه با قدرت تخریبی یک بمب هیدروژنی میباشد. نگاهی به حادثه دلخراش همه گیری سیاه زخم تنفسی در سال ۱۹۷۹ در روسیه که طی آن ۶۶ نفر، جان خود را از دست دادند هم نشان دهنده قدرت تخریبی اسپور سیاه زخم، به عنوان یک سلاح بیولوژیک است و هم دلیل واضحی بر این مدعا که سلاح های بیولوژیک را از سال ها قبل ساخته وبه مقادیر فراوانی انبار کرده اند. این همه گیری در حالی رخ داد که در یک موسسه که ظاهرا به نام موسسه تحقیقات بیولوژیک، دائر بوده است طوفان سهمگینی باعث شکسته شدن شیشه تعدادی از پنجره و پراکنده شدن مقادیر زیادی پر مرغ یا سایر پرندگان در فضا و به دنبال آن عرض ۴ـ۳ روز بروز یک بیماری تنفسی شبیه به عفونت های تنفسی ویروسی در کسانیکه در معرض وزش در محدوده مکانی مزبور بوده اند میشود و هرچند همگی ظاهرا در عرض چند روز بهبودمی یابند ولی به فاصله کوتاهی مجددا همان علائم با شدت هرچه تمامتر بروز نموده عده زیادی آنان را در تابلو مدیاستینیت خونریزی دهنده، به هلاکت میرساند و سرانجام مشخص میگردد پرها را جهت مقاصد نظامی، آغشته به اسپور سیاه زخم کرده بوده اند.
● واکسن های مجاز
واکسنه طاعون، سیاه زخم و آبله، وجود دارد. همچنین فراورده هائی برای پرسنل آزمایشگاهی که در معرض خطر هستند بر علیه تولارمی، تب Q ، آنسفالیت اسبی ونزوئلائی، بوتولیسم، آنسفالیت اسبی غربی و شرقی، تب دره ریفت و بعضی از بیماریهای دیگر وجود دارد. ضمنا واکسن های خاصی نظیر آبله و سیاه زخم را ممکن است بتوان بعنوان پیشگیری بعد از تماس نیز مورد استفاده قرار داد ، ولی هنوز واکسن یا داروی موثری برای پیشگیری و درمان بسیاری از عوامل سببی بیوتروریسم، ساخته نشده است. هرچند محققین در نقاط مختلف جهان مشغول پژوهش بوده در آخرین نشست کمیته مشورتی تحقیقات ویروس آبله که در اواخر بهمن ماه سال ۱۳۷۹ شمسی در محل WHO به منظور بررسی پیشرفت های پژوهشی مربوطه تشکیل گردیده صراحتا از تاثیر Cidofovir بر ۳۵ ویروس مختلف آبله، اظهار رضایت گردیده است ، طی سالهای اخیر، تاثیر ریباویرین بر ویروس عامل تب کنه ای کریمه (CCHF) و تاثیر نسبی داکسی سیکلین و سیپروفلوکساسین بر پیشگیری از سیاه زخم تنفسی پس از استنشاق افشانه های آلوده، به اثبات رسیده است . ولی هنوز راه درازی در پیش روی محققین وجود دارد
در اینجا به بررسی چند نمونه می پردازیم
گاز سیانید - سم بوتولینوم- سیاه زخم-



گاز سیانید
گاز سیانید ( Cyanide Gas ) یكی دیگه از سلاح های بیوتروریستیه كه در حملات تروریستی ممكنه استفاده بشه . این تركیب دارای بوی مشخص بادام تلخه ...
سیانید سریعا در سراسر بدن پخش میشه و با برقراری اتصالات ملكولی قوی با كمپلكس سیتوكروم A3 در میتوكندری ها باعث توقف تنفس هوازی سلول ها میشه و به دنبال این حالت تنفس بی هوازی فعال میشه كه این امر به اسیدوز لاكتیك منجر میشه
افراد دچار مسمومیت با این تركیب مهلك ، ابتدا دچار افزایش تعداد ضربان قلب ، افزایش فشار خون ، تاكی پنه یا تنفس تند میشن و پس از این مرحله كوتاه ، اضطراب ، كاهش هوشیاری ، اغما ، تشنج ،‌ایست قلبی و نهایتا مرگ طی 6 تا 8 ساعت رخ میده
در صورت شك به چنین مسمومیتی 2 فاكتور می بایست به سرعت بررسی بشن :
اول میزان اكسیژن وریدی و دوم میزان اسید لاكتیك سرم

•برای درمان این مسمومیت كیت پادزهر اختصاصی با نام تجاری Taylor موجوده كه تركیبات اون شامل آمیل نیتریت ، سدیم نیتریت و سدیم تیوسولفاته ... آمیل نیتریت استنشاقی و یا سدیم نیتریت وریدی باعث تشكیل مت هموگلوبین ( HbM) میشن كه این تركیب با برقراری اتصال به سیانید ، اون رو بی اثر می كنه . تیوسولفات سدیم هم با سیانید واكنش میده و تركیب تیوسیانات رو ایجاد می كنه كه از طریق ادرار دفع میشه

سم بوتولینوم

سم بوتولینوم ( Butolinum Toxin ) ، قویترین سم باكتریایی شناخته شده ایه كه به عنوان اسلحه بیولوژیك استفاده میشه ... بوتولیسم كه به مسمومیت با این سم گفته میشه ، نوعی فلجیه كه ناشی از یك سم عصبی ( Neurotoxin ) بسیار كشنده تولید شده توسط یك باكتری بی هوازی اسپوردار به نام كلستریدیوم بوتولینومه ... این سم ابتدا وارد سیستم گردش خون میشه و در نهایت خودش رو به انتهای اعصاب كولینرژیك محیطی می رسونه و باعث مهار آزاد شدن میانجی عصبی استیل كولین میشه ... كلستریدیوم بوتولینوم كه این سم رو تولید می كنه در خاك و محیط های دریایی سراسر جهان وجود داره ...


آلودگی به این سم اشكال مختلفی داره ولی ما در اینجا تنها به جنبه آلودگی های عمدی تروریستی اشاره می كنیم . در حملات بیوتروریستی ، با پخش ریزقطره های تنفسی و یا آلوده كردن عمدی مواد خوراكی از این سلاح بیولوژیك استفاده میشه …

علایم مسمومیت :
• شدت مسمومیت متفاوته ولی ممكنه ظرف كمتر از 24 ساعت منجر به مرگ بشه ... با این حال معمولا 18 تا 36 ساعت پس از آلودگی با سم علایم اون بروز پیدا می كنه ... فلجی شل پایین رونده ( یعنی یك فلجی بدون اسپاسم عضلانی كه از گردن شروع شده و به پاها ختم میشه ) ، اختلال در بلع ، ادای كلمات و صحبت كردن ، دوبینی ، فلجی كامل و نهایتا نارسایی تنفسی و مرگ از علایم این مسمومیت هستند ... نكته مهم اینه كه معمولا اغلب قربانیان تا لحظات آخر هوشیاری خود رو حفظ می كنند ... ممكنه علایم گوارشی هم دیده بشه
• گزارش موارد همزمان و متعدد فلجی شل پایین رونده می تونه نشونه ای از یك حمله تروریستی با سم بوتولینوم باشه
• جهت تشخیص ،‌علاوه بر علایم می بایست سم بوتولینوم رو در نمونه های غذایی ، ‌بافتی یا سرم خون تشخیص بدیم و یا باكتری كلستریدیوم بوتولینوم رو در نمونه های بافتی یا غذایی مشاهده كنیم
• در صورت تشخیص می بایست درمان های حمایتی بدون تاخیر آغاز بشن ... آنتی توكسین بی والان اسبی كه علیه توكسین تیپ A ،B تهیه شده می تونه با سم آزاد موجود در گردش خون پیوند برقرار كنه و اون رو بی اثر كنه ولی اگه سم انتهای اعصاب رو درگیر كرده باشه متاسفانه آنتی توكسین كارایی نداره ... برای شیرخواران می بایستی از ایمنوگلوبولین بوتولیسم انسانی استفاده بشه ... استفاده از پنی سیلین برای ریشه كن كردن باكتری كلستریدیوم بوتولینوم ضروریه
• بوتولیسم انتقال فرد به فرد نداره
سیاه زخم ( Anthrax ) آنتراكس


باكتری باسیلوس آنتراسیس مولد سیاه زخم یكی از مهمترین باكتری هاییه كه در بیوتروریسم به عنوان اسلحه بیولوژیك ( Bioweapon ) استفاده میشه

به طور خلاصه میشه گفت سیاه زخم یا آنتراكس به سه شكل بالینی می تونه بروز پیدا كنه :
• استنشاقی
• گوارشی
• پوستی

در حملات بیوتروریستی ، ممكنه از ریزقطره های حاوی اسپور باكتری عامل آنتراكس استفاده بشه كه استنشاق این ریزقطره ها می تونه فرم استنشاقی آنتراكس رو ایجاد كنه ... در ابتدا ممكنه فرد سرفه ای نداشته باشه و یا برعكس ، دچار سرفه های خشك باشه ، همچنین خستگی و بی حالی هم در شروع عوارض بیماری دیده میشه ... پس از اون تب ،‌تهوع ، استفراغ و كاهش میزان تعریق رخ میده و در نهایت درد قفسه سینه و تنگی نفس بروز پیدا می كنه ... به طور معمول حدود 95 درصد مبتلایان به محض گسترش عوارض بیماری طی 3 روز جان خودشون رو از دست میدن ...

در فرم گوارشی كه مرگ و میر اون حدودا 50 درصده ، زخم های گوارشی ، تهوع ، استفراغ ، اسهال خونی ، بزرگ شدن غدد لنفاوی ناحیه دستگاه گوارش و سپتی سمی رخ میده ...

در فرم پوستی هم كه در غیر حملات میكروبی ، شایعترین فرم بیماریه و وجه تسمیه بیماری هم به همین فرم مربوط میشه ، برجستگی پوستی ( Papula ) خارش داری ایجاد میشه كه نهایتا به شكل زخم بدون دردی درمیاد ... در این فرم هم غدد لنفاوی ناحیه دچار زخم بزرگ میشن و ممكنه بعد از 1 تا 2 هفته سپتی سمی رخ بده كه بدون درمان می تونه باعث تلفات 20 درصدی بشه و در صورت درمان مناسب این میزان به 1 درصد می رسه ...
• بعضی بیماری های ریوی مثل سل ، ‌طاعون ، عفونت قارچی ریه ، ساركوئیدوز و انفوم با آدنوپاتی مدیاستن و همچنین عفونت های شدید گوارشی ، عفونت های پوستی استافیلوكوكی و استرپتوكوكی هم ممكنه بعضا علایم مشابهی با بعضی فرم های آنتراكس داشته باشن كه می بایست به سرعت تفریق داده بشن
• آنتراكس قابل انتقال از فرد به فرد نیست ...
• در صورتی كه گزارشاتی از ابتلای افراد جامعه ( به شكل گروهی ) به یه عفونت غیر تیپیك دستگاه تنفس فوقانی همراه با پهن شدن ناحیه مدیاستن ( كه در سی تی اسكن ریه قابل تشخیصه ) ارائه بشه ، این می تونه اولین نشونه حمله تروریستی با سلاح آنتراكس باشه ...
• تشخیص سریع عارضه علاوه بر علایم یاد شده می بایست با رنگ آمیزی گرم ( geram staining ) و مشاهده میكروسكوپیك باكتری تایید بشه ...






در صورت اثبات حمله بیوتروریستی با آنتراكس می بایست جمعیت در معرض خطر به صورت پیشگیرانه ( Prophylactic ) تحت درمان خوراكی با آنتی بیوتیك های سیپروفلوكساسین و داكسی سیكلین قرار بگیرن ... بیماران هم در ابتدا باید به شكل وریدی و در ادامه به شكل خوراكی با همین تركیبات تحت درمان قرار بگیرن كه بدون استفاده از واكسن طول درمان حدود 60 روز و در صورت استفاده از واكسن طول درمان 30 روز خواهد بود ...
گازهای عصبی
گازهای عصبی ( Nerve agents ) از سموم ارگانوفسفات محسوب میشن . این تركیبات معمولا به سرعت در اثر تماس پوستی یا استنشاق جذب میشن . خصوصا در صورت استنشاق اثرات با سرعت بیشتری ظاهر میشن ولی در تماس های پوستی ممكنه این حالت با سرعت كمتر و حتی حدود 18 ساعت بعد از تماس مشاهده بشه . از این گازها به عنوان سلاح بیوتروریستی استفاده میشه
• در صورت تماس با غلظت های پایین این تركیبات علایمی مثل میوز یا تنگ شدن مردمك ، آبریزش بینی و سفتی قفسه سینه مشاهده میشه
• در مسمومیت های شدید علایمی مثل ترشح بزاق ، تعریق ، كاهش ضربان قلب یا كاهش فشار خون ، بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع ، دپرسیون تنفسی ، تشنج و مرگ رخ میده ... معمولا مرگ در اثر نارسایی تنفسی اتفاق می افته
• آثار نیكوتینی محیطی مثل فاسیكولاسیون های عضلانی و ضعف كه ممكنه به سمت فلجی پیش بره هم رخ میده
در صورت تشخیص این مسمومیت خطرناك ، باید در هوای آزاد لباس های فرد مبتلا درآورده بشه و بدن اون به طور كامل و با استفاده از شلنگ آب شسته بشه تا آلودگی های احتمالی سطح پوست از بین برن . پرسنل مراكز درمانی هم در زمان تماس با بیمار باید از گان ، ماسك ، عینك و دستكش محافظ استفاده كنند
• خصوصا در صورتی كه دوزهای پایین داروی آتروپین برای رفع ترشح شدید بزاق و ... موثر نباشند و افراد زیادی از مردم درگیر این مسمومیت شده باشند ، ظن به یه حمله بیوتروریستی بیشتر میشه
• استفاده از داروی پرالیدوكسیم ( Pralidoxime ) خصوصا در صورتی كه به سرعت استفاده بشه ممكنه بتونه اثرات نیكوتینی مسمومیت رو كنترل كنه
• استفاده از بنزودیازپین ها مثل دیازپام و لورازپام ممكنه برای كنترل تشنج مفید باشه
• درمان های حمایتی و توجه ویژه به وضعیت تنفسی فرد مبتلا در بخش مراقبت های ویژه الزامیه

گاز خردل ( Sulfur Mustard )

گاز خردل یك گاز جنگی تاول زاست كه ممكنه به شكل بخار یا مایع تهیه بشه ... این ماده خطرناك كه بوی سیر یا خردل داره ، به سرعت حتی از طریق پوست سالم جذب میشه ...

معمولا تماس اولیه با این گاز علامتی نداره ...ولی بعد از یك دوره نهفته 2 تا 48 ساعته ، آثار سمی این گاز كه از یك جراحت پوستی خفیف تا مرگ سریع می تونه متغیر باشه ظاهر میشه ...


آثار گاز خردل در بخش های مختلف بدن :



• پوست : سوزش و قرمزی پوست ، تشكیل تاول هایی با مایع كاهی رنگ
• چشم ها : درد چشم ، اسپاسم پلك ها ( Blepharospasm ) ، التحاب ملتحمه ، ترس از نور ( Photophobia )
• دستگاه تنفس : سوزش ناحیه دهان و بینی ، ترشح بینی ، خونریزی از بینی (Epistaxis ) ، سرفه ، تنگی نفس ، نكروز غشاهای مخاطی ،‌ادم ریه و نارسایی تنفسی
• دستگاه گوارش : تهوع ، استفراغ ، اسهال ،‌یبوست
• دستگاه عصبی : ( در صورت تماس مداوم و یا شدید ) تغییر وضعیت هوشیاری و تشنج
تشخیص :

جهت تشخیص این عارضه علاوه بر توجه به علایم بالینی ، می تونیم در ادرار فرد مبتلا به دنبال متابولیتی به نام تیو دی گلیكول ( Thiodiglycol ) بگردیم ... ضمن اینكه در این افراد در ابتدا گلبول های سفید افزایش پیدا می كنن و در مرحله بعد كاهش همه رده های سلول های خونی رو شاهد هستیم ... ممكنه در این افراد سركوب مغز استخوان ( Supression ) هم رخ بده


درمان :

• اولین قدم درمانی ، رفع آلودگیه ( ( Decontamination كه با استفاده از محلول آب و صابون و یا آب ژاول نیم درصد صورت می گیره ... افراد امدادگر باید قبل از عملیات رفع آلودگی ، حتما از ماسك ، گان و عینك های محافظ استفاده كنن ... پس از این اقدام می بایست تاول های بزرگ احتمالی سطح پوست پاره بشن
• در قدم بعد استفاده از آنتی بیوتیك موضعی برای سطح پوست و چشم و تركیبات كورتونی و متسع كننده های برونش جهت رفع اسپاسم برونش ها استفاده میشن
• ممكنه برای برطرف كردن اسپاسم دستگاه گوارش از داروهای ضد اسپاسم استفاده بشه
• همچنین برای برقراری تنفس در افراد دارای علایم شدید ممكنه به تهویه مكانیكی نیاز باشه
• در صورت ساپرس مغز استخوان ممكنه پیوند مغز استخوان ضرورت داشته باشه


تب خونریزی دهنده

سندرم ویروسی تب خونریزی دهنده ( Hemorrhagic Fever ) مجموعه ای از علایم بالینیه كه به دلیل ناپایداری جداره رگ ها رخ میده . این بیماران دچار خونریزی های موضعی و كاهش فشار خون میشن و در موارد شدید شوك هم متعاقب این عوارض رخ میده . در واقع این سندرم ، گروهی از عفونت های ویروسی رو شامل میشن كه با علامت خونریزی مشخص میشن . ویروس های خطرناك آفریقایی Ebola و Marburg و همچنین ویروس تب لاسا ( Lassa Fever Virus ) و ... همگی از عوامل این سندرم خونریزی دهنده هستند كه به عنوان اسلحه بیولوژیك در بیوتروریسم استفاده میشن ...


علایم بالینی :
•پس از دوره كمون 3 تا 8 روزه ، تغییرات ایجاد شده در دیواره عروق باعث افزایش نفوذپذیری عروق و تب مشخص ، ترشحات چشمی ، كاهش نسبی فشار خون ، احساس خستگی شدید ، استفراغ ، اسهال و خونریزی محیطی میشن

•پس از علایم اولیه ذكر شده ، شوك ، خونریزی غشاهای مخاطی ، درگیری ریوی ، كبدی و عصبی بروز می كنه

تشخیص :
• •علاوه بر نشانه های بالینی ، در آزمایش های معمول خون شناسی ، كاهش گلبول های سفید و پلاكت ها مشاهده میشه . در آزمایش ادرار پروتئین و خون دیده میشه . آنزیم های كبدی ممكنه افزایش پیدا كنن . تشخیص سریع و قطعی با ایمونو اسی آنزیمی ( REI ) و یا كشت ویروسی انجام میشه
درمان :
• •این سندرم درمان اختصاصی نداره و اقدامات درمانی عمدتا حمایتی و علامتی هستن ...

• •داروی ضد ویروسی Ribavirin در برخی از موارد می تونه مرگ و میر ناشی از این سندرم رو كاهش بده

نكته مهم : این سندرم به شدت مسریه و افرادی كه در تماس با فرد بیمار هستن حتما می بایست از دستكش و ماسك های حاوی فیلترهای مخصوص استفاده كنن

طاعون ( Plague )

طاعون عفونت خطرناك و پرسابقه ایه كه در اثر نوعی باكتری گرم منفی به نام یرسینیا پستیس ( Yersinia Pestis ) ایجاد میشه . این باكتری عمدتا جوندگان وحشی مثل موش و سنجاب و همچنین حیواناتی مثل خرگوش رو مبتلا می كنه و در صورتی كه انواع خاصی از كك ها این حیوانات آلوده رو مورد گزش قرار بدن می تونن در صورت مواجهه با انسان ، این باكتری رو از طریق گزش به انسان هم منتقل كنند ...البته باكتری در ترشحات تنفسی افراد مبتلا هم به وفور وجود داره به همین خاطر راه دیگه ابتلای انسان از طریق مواجهه با ترشحات عطسه و سرفه فرد بیماره ...
سه پاندمی ( همه گیری جهانی ) در تاریخ پزشكی در خصوص بیماری طاعون به ثبت رسیده ... اولین مورد اون به حدود 670 سال پس از میلاد مسیح (ع) بر می گرده كه طی اون بیش از نیمی از جمعیت شمال آفریقا به كام مرگ رفتند ... دومین مورد به حدود 600 سال قبل برمی گرده كه حدودا یك سوم جمعیت اروپا قربانی این بیماری شدند و آخرین مورد به حدود 150 سال قبل برمی گرده كه تقریبا 12 میلیون نفر از مردم هند و چین رو از بین برد ...
مناطق غربی كشور ما به خصوص استان كردستان طی قرن اخیر موارد متعددی از این بیماری رو تجربه كرده ...

از باكتری یرسینیا پستیس ( عامل بیماری طاعون ) به عنوان اسلحه بیولوژیك در بیوتروریسم استفاده میشه ...
سالهاست كشورهای آمریكا و روسیه جنگ افزارهای بیولوژیكی حامل این باكتری رو در به حالت آماده باش نگه داشته اند ...

علایم بالینی طاعون :

طاعون به سه شكل ممكنه بروز پیدا كنه:
• طاعون خیاركی (Bubonic plague ) : در این فرم گزش كك آلوده باعث تب ، لرز ،‌ضعف و نهایتا تورم غدد لنفاوی ناحیه گزش به نام خیارك ( Bubo ) میشه
• طاعون پنومونیك ( Pneumonic Plague ) : عمدتا این فرم بیماری در حملات تروریستی ایجاد میشه كه راه ایجاد این بیماری از طریق انتقال ریزقطره های تنفسیه ... دوره نهفته این فرم حدود 1 تا 6 روزه و بعد از اون معمولا تب ، سرفه خلط دار با خلط دارای ته رنگ خونی ، تنگی نفس و حتی علایم گوارشی مشاهده میشه ...

نكته مهم اینه كه این فرم طاعون كه معمولا در حملات تروریستی مشاهده میشه ، با علایم تیپیك فرم خیاركی یعنی تورم غدد لنفاوی همراه نیست

• طاعون سپتی سمیك ( Septicemic plague ) : در این فرم بیماری معمولا تب ،‌تنگی نفس ،‌كاهش فشار خون ، ضایعات خارش دار پوست ،‌گانگرن بینی و سایر اندام ها مشاهده میشه ... به همین خاطر به این فرم طاعون مرگ سیاه هم گفته میشه




تشخیص های تفریقی :

بیماری طاعون باید از بیماری هایی مثل لنفوگرانولوم ونروم ( LGV ) ، آبسه ، سل ، تیفوس ، مننژیت ، انسفالیت ، انفلوانزا و پنومونی تفریق بشه

تشخیص طاعون :

علاوه بر علایم بالینی ، رنگ آمیزی گرم و همچنین رادیوگرافی از قفسه سینه می تونه به تشخیص بیماری كمك كنه

درمان :
• طاعون بیماری بسیار خطرناكیه و خصوصا فرم پنومونیك و سپتی سمیك اون حتی در صورت درمان هم با مرگ و میر بالایی همراهه ...
• از قدیم آنتی بیوتیك تزریقی استرپتومایسین حداقل به مدت 10 روز برای درمان طاعون استفاده می شده با این حال آنتی بیوتیك های دیگه ای مثل جنتامایسین ، تركیب جنتامایسن – كلرامفنیكل ، داكسی سیكلین و یا سیپروفلوكساسین هم در درمان طاعون موثرند ... خصوصا در صورت ایجاد مننژیت ، كلرامفنیكل كاربرد بیشتری داره
• درمان های حمایتی شدید می بایست در دستور كار قرار بگیره ؛ ضمن اینكه بیمار می بایست از نظر ترشحات تنفسی به صورت ایزوله نگهداری بشه
• در صورت تماس با فرد مبتلا به طاعون ، برای پیشگیری از ابتلا می بایست بلافاصله درمان آنتی بیوتیكی با استفاده از تتراسیكلین و یا داكسی سیكلین به مدت 6 روز انجام بشه

تب كیو ( Q Fever )

تب كیو یا انفولانزای بزی در اثر ارگانیسم ریكتزیایی به نام كوكسیلا بورنتی ( Coxiella Burnetii ) ایجاد میشه ... ابتلای انسان از طریق استنشاق قطرات آلوده و یا مصرف شیر خام آلوده رخ میده ... میزبان های اصلی این ریكتزیا گاو ، گوسفند و بز هستن ... این بیماری كه بعضا از عامل اون به عنوان اسلحه بیولوژیك هم استفاده میشه در سراسر دنیا دیده شده

علایم بیماری :

حدود 5 تا 30 روز بعد از ورود عامل بیماری به بدن ، علایم بیماری بروز پیدا می كنه ... علایمی غیر اختصاصی مثل تب و لرز ، سر درد ، بی اشتهایی ،‌كسالت ، تهوع ، استفراغ ، اسهال و راش های پوستی مشاهده میشه
در صورتی كه سرفه وجود داشته باشه معمولا بدون خلطه
همه بخش های بافت قلب ممكنه درگیر بشن ؛ بنابراین ممكنه اندوكاردیت ( التهاب لایه داخلی عضله قلب ) ، میوكاردیت ( التهاب بافت عضلانی قلب ) و پریكاردیت ( التهاب پرده آبشامه دور قلب ) مشاهده بشه
مرگ و میر این بیماری زیاد نیست و معمولا كمتر از 2/5 درصده
انتقال تب كیو از انسان به انسان خیلی بعیده
تشخیص :


• علاوه بر علایم بالینی باید توجه داشت كه تب كیو تنها عفونت ریكتزیاییه كه از طریق استنشاق منتقل میشه ( تا از طریق كنه های ناقل ) به همین دلیل پتانسیل بالایی در سواستفاده از اون در بیوتروریسم وجود داره


• معمولا سطح آنزیم های كبدی در خون افزایش پیدا می كنه


• رادیوگرافی جهت بررسی ضایعات ریوی در حدود 30 درصد موارد می تونه كمك كننده باشه


• اصلی ترین راه های تشخیص ، آزمایش تثبیت كمپلمان ( CF ) ، آزمایش پادتن درخشان غیر مستقیم ( IFA ) و ELISA هستند
درمان :


• هرچند اغلب بیماران بدون آنتی بیوتیك هم بهبود پیدا می كنن ولی معمولا یك هفته درمان با تتراسیكلین انجام میشه ... سایر آنتی بیوتیك های موثر عبارتند از : اریترومایسین ، كوتریموكسازول ، ریفامپین ، كلرامفنیكل و سیپروفلوكساسین ...



• در صورت تماس با فرد بیمار می بایست به منظور پیشگیری از ابتلا ، حدود 8 تا 12 روز بعد از تماس ، آنتی بیوتیك درمانی شروع بشه
آبله (Smallpox )
آبله بیماری عفونی حاد ، شدیدا مسری و غالبا كشنده ایه كه امروزه با واكسیناسیون گسترده در سراسر جهان ریشه كن شده ... این بیماری توسط ویروس واریولا (Variola ) ایجاد میشه ... ویروس عامل آبله یكی از خطرناك ترین سلاح های استفاده در بیوتروریسم محسوب میشه ... انتقال این ویروس از طریق تماس های مستقیم با فرد بیمار ،‌ استنشاق و تماس های غیر مستقیم یعنی از طریق لوازم و لباس های فرد بیمار صورت می گیره ...
علایم بالینی :
• ویروس عامل بیماری پس ورود به بدن در غدد لنفاوی ، طحال و مغز استخوان تكثیر پیدا می كنه و حدود 7 تا 17 روز بعد از ورود ،‌علایم عمومی كه ناشی از حضور ویروس در گردش خونه بروز پیدا می كنه . این علایم عبارتند از تب شدید ، احساس كسالت ، سر درد ، كمر درد و ... حدودا 2 روز بعد ، ضایعات خاص آبله ظاهر میشن كه ابتدا به شكل ماكول بوده و بعد تبدیل به پاپول ،‌پوستول و نهایتا دَلَمه ( Scab ) میشن ...
• این ضایعات ابتدا در دهان ،‌سپس بر روی دست ها و نهایتا بر روی تنه و ساق پاها تشكیل میشن ... تا زمانی كه همه دَلَمه های سطح بدن به مرحله ترمیمی خود نرسیده باشن بیماری به شدت مسریه ...
• فرم كشنده ای از آبله وجود داره كه با ضایعات خونریزی دهنده ای همراهه
• آبله میزبان طبیعی غیر از انسان نداره
• افراد بهبود یافته از بیماری حامل ویروس بیماری نیستن
• بیماری آبله باید از آبله مرغان تفریق بشه


تشخیص :

علاوه بر علایم بالینی مشخص بیماری ، آزمایش PCR ، تشخیص ذرات ویروسی در مایعات پوستولی با استفاده از میكروسكوپ الكترونی و ... روش های بسیار دقیقی در تشخیص آبله محسوب میشن

درمان :
• آبله درمان اختصاصی نداره و تنها درمان های حمایتی انجام میشه
• قرنطینه بیماران امری ضروریه
• در صورت تماس با فرد بیمار ، برای پیشگیری از ابتلا واكسن های مخصوصی وجود داره كه اگر تا 4 روز بعد از تماس استفاده بشن ممكنه شدت بیماری احتمالی رو كاهش بدن

شما می توانید از کتاب های درج شده استفاده نمائید و اطلاعات خود را بالا ببرید
( بیوتروریسم) سلاح خاموش
نویسنده : حمید حمزه زاده
موضوع: بیوتروریسم و کشتار جمعی
ناشر: انتشارات سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نشر آجا)
اپیدمیولوژی بالینی و كنترل بیماری های مرتبط با بیوتروریسم ،
از دکتر حسین حاتمی hatami@hbi.ir
ویرایش سال 1384
بیوتروریسم از نظر طب رزمی از دكتر محمد حسن شاه حسینی
مقابله با بیوتروریسم (مدیریت بحران) از دكتر سید رضا حسینی دوست
لطفا درخواست تصویر نکنید . تصاویر مربوط به هر بخش به خاطر اینکه بسیار ازار دهنده هستند نمی توانم برای شما قرار بده ام