پرسش

با سلام
آیا راهی است برای بلندتر شدن قد؟

پاسخ

با سلام
دوست گرامی، رشد قدی یک فرد:
مهمترین قسمت رشد قد مربوط به استخوانهای پا میباشد. این استخوانها دارای صفحات رشدی هستند که تحت تاثیر هورمونها باعث رشد قد یک فرد میشوند.
عوامل مختلف نظیر ژنتیک و تغذیه در رشد یک فرد موثرند. معمولا قد پسرها کمی بلند تر از قد دخترها است و رشد قدی دختران زودتر از پسران متوقف میشود.
انواع کوتاه قدی:
1- ژنتیکی: این افراد از نظر ژنتیکی هم قد پدر و مادر خود هستند به عبارت دیگر قد خود را از پدر و مادر خود به ارٍث برده اند!
درمان: برای این گروه راههای درمانی زیادی وجود ندارد. جراحی در بعضی موارد موثر بوده است.
2- بیماری: بیماریهای مختلف نظیر سوء تغذیه و بیماریهای ریوی، خونی، استخوانی و ...موجب کوتاهی قد میشوند.
درمان: درمان بیماری زمینه ای تا قبل از بسته شدن صفحات رشدی
3- اختلالات هورمونی: اختلال در ترشح هورمونهای موثر در رشد باعث کوتاهی قد میشود.
درمان: تجویز هورمون مربوطه
روشهایی برای بلند قدتر شدن:
1- ورزش ها مناسب: این ورزشها بخصوص در دوران بلوغ بسیار موثر بوده و نتایج خوبی میدهند.
2- تغذیه مناسب
3- تزریق هورمون رشد
4- جراحی
شانس افزایش قد:
شانس بسیار بالا: دختران تا زیر 12 سال و پسران زیر 14 سال
شانس متوسط: دختران زیر 18 سال و پسران زیر 20 سال
شانس کم: دختران بالای 20 و پسران بالای 23 سال
:شانس بسیارکم دختران بالای 25 و پسران بالای 28 سال
بهترین راه برای تعیین شانس افزایش قد مراجعه به یک متخصص ارتوپدی و متخصص غدد درون ریز است.
. بهترین روشهای افزایش قد حتی برای افراد با شانس بسیار بالا نیاز به زمان دارد. این راه را یک شبه نمیتوان طی کرد.
از ورزش غافل نشوید. ورزش علاوه بر اینکه هزینه زیادی ندارد، اگر هم به افزایش وزنتان کمک نکرد به سلامتی شما کمک زیادی میکند.و نهایتا اینکه منطقی باشید..
قد انسان، ارتفاع یک انسان است. قد بسیار متغیر است، اما عموما در یک محدوده خاص قرار دارد ( منحنی بل ). بیشتر بزرگسالان، تا پیش از بیست سالگی به حداکثر قد خود می رسند. اما بلند قد شدن به عوامل متعددی بستگی دارد. سایز بدن افراد نتیجه ای از تداخل عوامل داخلی و محیطی در طول دوران رشد است. عوامل داخلی تعیین کننده قد ، فاکتورهای ژنتیکی است که فرد از والدینش دریافت می کند و قابل تغییر نیست ، عوامل محیطی تاثیر گذار نیز عبارتند از : تغذیه ، آب و هوا ، اقلیم و بیماریها و .... مثلاً شواهد موجود نشان می دهد نزدیکی یا دوری به خط استوا در اندازه بدن افراد موثر است .اگر چه نمی توان عوامل محیطی و ژنتیکی را به راحتی جدا کرد ولی با بررسی ملل مختلف ، نژادها و سرزمینهای گوناگون این نتیجه به دست می آید که عوامل محیطی بسیار مهم اند . ضمنا افراد نیز می توانند رژیم غذایی مناسبی را انتخاب کنند تارشدی آرام و طولانی تر داشته باشند. از لحاظ فیزیولوژیک، یک مادر بلند قد ، نوزادی با وزن گیری بهتر خواهد داشت زیرا فضای لگن مادر بیشتر است و جنین رشد بهتری در رحم دارد . در میان مواد مغذی مورد نیاز برای رشد قدی ، مصرف به اندازه پروتئین ها و املاح از اهمیت ویژه ای برخوردار است .بیشتر رشد قدی با افزایش طول استخوانهای دراز بدن صورت می گیرد بدین ترتیب که در سنین کودکی در انتهای استخوانهای دراز بدن مثل استخوان ران و ساق پا ، منطقه ای بنام اپی فیز موجود است که هنوز استخوانی نشده و از جنس غضروف است. این بخش مولد با تکثیر سلولی موجب افزایش قد استخوانها می شود و در انتهای سنین بلوغ ، این بخش استخوانی شده و در این مرحله رشد قدی فرد متوقف می شود ، لذا قد فرد بلندتر نخواهد شد.
در بدن ، هورمونی به نام هورمون رشد موجود است که در سنین کودکی و نوجوانی تکثیر سلولی ، در این مناطق غضروفی را تحریک و موجب افزایش استخوان سازی می شود. استخوان سازی تا پایان سنین بلوغ ، ادامه دارد یعنی تا اوایل 20 سالگی هنوز امکان افزایش قد وجود دارد.یکی از عوامل تاثیرگذار بر رشد قدی تغذیه است . ژاپنی ها توانسته اند با تغذیه سالم ، متوسط قد جوانانشان را افزایش دهند. در میان مواد مغذی مصرف به اندازه ی پروتئین ها و املاح بسیار اهمیت دارد. یک نوجوان باید پروتئین مورد نیازش را هر روز و به خصوص چند مرحله در طول روز دریافت کند. بهتر است پروتئین مصرفی از منابع پروتئین حیوانی باشد مثل گوشت گوسفند و گاو ، مرغ و ماهی ، تخم مرغ و شیر. در میان املاحی که برای رشد قدی لازم اند کلسیم، فسفر ، منیزیم ، روی و فلوئور از اهمیت ویژه برخوردار هستند. منابع کلسیم: لبنیات مثل شیر ، ماست ، پنیر خامه و بستنی است . فسفر و منیزیم در گوشت و دیگر منابع پروتئین و حبوبات فراوان است. فلوئور نیز در آب موجود است و آب مصرفی بایستی محتوی ppm 1 فلوئور باشد.
مصرف " روی " به مقدار کافی موجب رشد قدی مناسب خواهد شد ، در خاورمیانه و خصوصاً ایران مصرف کم روی موجب کوتاه قدی می شود. به علاوه با کمبود روی سطح توانایی های مغزی و ایمنی بدن پائین آمده و ابتلا به بیماریهای مسری زیاد تر رخ می دهد.
توصیه متخصصان تغذیه برای نوجوانان ، مصرف روزانه 150 گرم گوشت ، نصف تا 1 لیوان حبوبات پخته ، 2 تا 3 لیوان شیر و لبنیات دیگر به همراه سبزیجات فراوان است. نوجوانانی که در سنین رشد هستند و افزایش قد خوبی ندارند می توانند با مصرف مکمل ویتامینها و املاح ، طبق دستور و مصرف هفتگی آهن ، رشد قدی شان را بهبود بخشند. پس توصیه می شد کسانی که می خواهند قد بلند تری داشته باشند هفته ای یکبار جگر و دو بار غذای دریایی میل کنند و هر روز چند عدد ، بادام ، بادام زمینی و گردو بخورند .غذاهای دریایی مثل ماهی ، میگو ، جگر و دانه های روغنی حاوی املاح زیادی هستند و فوائد بسیاری برای نوجوانان دارند.
یک نکته بسیارمهم در افزایش قد ، انجام فعالیت های ورزشی است . هر چه تحرک ما بیشتر باشد گردش املاح استخوانی بیشتر خواهد بود و این مساله به رشد قدی کمک خواهد کرد. ورزشهایی مثل بسکتبال ، والیبال ، شنا ، بدمینتون و تنیس برای کمک به افزایش قد بسیار مفید اند.
در دهه ی اخیر با انجام عملی بر روی افراد کوتاه قد ، به طور مصنوعی طول استخوانهای درازشان را افزایش می دهند ، بدین ترتیب که استخوانهای پا را شکسته و محل شکستگی را به پوششی از جنس استیل متصل می کنند .
عوامل اصلی رشد عبارتند از :
۱- عوامل وراثت
۲- تغذیه مناسب در دوران کودکی و پس از آن
۳- فعالیت و ورزش کافی
۴- خواب مناسب
عوامل وراثتی شامل ژنهائی است که شما از پدر و مادر به ارث برده و آنها از خانواده های قبلی یعنی نیاکان شما به ارث برده اند.
هیچگونه مدرک علمی دال بر اینکه اگر پدر و مادر شما کوتاه قد هستند آنگاه یقیناً شما نیز کوتاه قد خواهید شد ، وجود ندارد اما عموماً این مطلب صادق است که میانگین قد افراد خانواده شما حدود رشد طولی را تعیین میکند.باید بدانیم که عوامل وراثتی از آن دسته عواملی هستند که ما کنترل خاصی روی آنها نداریم ،پس ذهنمان را به خاطر آن مشغول نمیکنیم.اما سایر عوامل ارتباط مستقیم با عادات و رفتار ما دارند ، تغذیه مطلوب ، ورزش کافی و خواب مناسب می توانند با اراده ما تغییر نمایند و در حد مطلوب قرار گیرند.
●تغذیه مناسب:
الف : دوران کودکی ، اصلی ترین عامل رشد کودک یعنی IGF_۱ در شیر مادر به اندازه کافی یافت میگردد لذا استفاده از شیر مادر در دوران شیرخوارگی باعث رشد بهتر کودکان میشود.
شیر مادران حاوی قند و مواد غذایی کافی برای کودک است(به شرط آنکه خود مادر از تغذیه مناسب و رژیم غذایی مطلوب پیروی نماید )استفاده از مواد جانبی مانند آب قند و سایر مواد اضافی که ترشح هورمون رشد را مهار میکنند عمل درستی نیست،لذا مادامیکه مادر از شیر کافی برای تغذیه کودک برخوردار است بهتر است از مواد اضافی استفاده نشود.تغذیه در دوران کودکی و نوجوانی: که با توجه به فعال بودن کودکان و رشد سریع مغزی و اسکلتی آنان ،هیچگونه رژیم غذایی کم کالری یا لاغری برای آنها توصیه نمی شود ، به همین دلیل میباید کودکان را عادت داد تا از رژیم غذایی با کالری مناسب و پنج وعده در روز استفاده نمایند و از خوردن بیش از حد مواد شیرین یا تنقلات و مواد زائد خوداری نمایند.
تغذیه در دوران بلوغ: دوران بلوغ دوران تحول نوجوانان است،در این دوران افراد با سرعت بسیار زیادی تغییر می کنند.نقش تغذیه قبل از این دوران و ضمن آن بسیار حساس و تعیین کننده است لذا توصیه می شود تا برنامه غذایی این سنین را با کمک یک متخصص تغذیه تنظیم نموده و در صورت صلاحدید پزشک از مواد کمکی جهت تکمیل برنامه غذایی یاری جست.



●نکات مهم در تغذیه:
۱-برنامه اصلی تغذیه (شامل پنج وعده غذایی) با فاصله هر ۵/۲ الی ۳ ساعت باید تنظیم گردد، چرا که بدن در هر ۳ ساعت نیاز به پروتئین و اسیدهای آمینه ضروری و کربوهیدرات مناسب برای حفظ متابولیسم دارد.
۲-عموماً در طی یک روز فعالیت افراد بصورت زیر تقسیم میگردد.
۷ صبح شروع فعالیت
افزایش فعالیت تا ساعت ۱ ظهر
تثبیت فعالیت تا ساعت ۶ عصر
کاهش تدریجی فعالیت تا ساعت ۱۱ شب
۳- با دقت در جدول فعالیت روزانه متوجه می شویم که باید برنامه غذایی روزانه را نیز بر اساس آن تنظیم نمود :
شماره ـ وعده غذایی ـ پروتئین ـ کربوهیدرات
۱ ـ وعده اول ساعت ۷ صبح شامل ـ۴۰ %ـ ۶۰%
۲ ـ وعده دوم ساعت ۱۰صبح شامل ـ۴۰ %ـ۶۰%
۳ ـ وعده سوم ساعت ۱ ظهر شامل ـ۴۵ %ـ ۵۵%
۴ ـ وعده چهارم ساعت ۳۰/۳ شامل ـ۵۰ %ـ۵۰%
۵ـ وعده پنجم ساعت ۶ عصر شامل ـ ۶۵ %ـ ۳۵%
۶ ـ وعده ششم ساعت ۸ شب شامل ـ۷۰ %ـ ۳۰%
نکته مهم در رعایت رژیم غذایی حجم مناسب آن است به این معنی که بجز وعده های اصلی حجم سایر وعده ها از یک کف دست بیشتر نباشد.
تذکر : قاعده تغذیه فوق برای همه شرایط ثابت و مطلق نبوده و نظریات دیگری نیز در مورد جدول فوق وجود دارد.
۴- در رژیم غذایی خود از فیبرهای کربوهیدرات شامل:سبزیجات و مواد مشابه به اندازه کافی استفاده نمایید.
۵- استفاده بیش از اندازه از مواد قندی ، ترشح هورمون رشد را مهار کرده و احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می دهد
۶- از تجمع چربی اضافی با کنترل نمودن چربی مصرفی روزانه جلوگیری نمایید.
۷-استفاده از ویتامین ها تحت نظارت متخصص تغذیه برای بدن ضروری است.
●ورزش و فعالیت مناسب
کم تحرکی و یا عدم تحرک کافی باعث تغییر متبولیسم بدن می گردد ، همچنین تحریکات ترشح هورمونهای مطلوب را نیز با نقص مواجه کرده و مانع از حداکثر رشد میشود.
با توجه به نکته فوق ، تنظیم یک برنامه فعالیتی مناسب در طی روز علاوه بر فواید بیشمار آن باعث تنظیم و تسهیل ترشح هورمونهای مورد نیاز بدن میگردد و در رشد نیز بسیار موثر است، ورزش نیز مانند سایر عوامل رشد اگر از حد مطلوب کمتر یا بیشتر باشد تاثیر مناسب را نخواهد داشت .
●خواب مناسب
خواب کافی باعث ترشح هورمون رشد میگردد ، پس سعی نمائید در طی شبانه روز از خواب کافی بهره ببرید ف در خواب متابولیسم شما هم از ریتم مناسب برخوردار می گردد و عضلات سریعتر خود را بازسازی ( ریکاوری ) نموده ، خستگی حاصل از فعالیت روزانه رفع میشود.
همانطور که خواب کافی فواید بسیاری دارد ، بی خوابی نیز متابولیسم بدن را مختل نموده و مانع از رشد کافی میگردد.
با توجه به مطالب فوق به استثنای موارد ذکر شده ، هیچ ماده معجزه آسایی برای رشد وجود ندارد . تنها عامل رشد سوماتوتروپین و فاکتور رشد شبه انسولین است که آنهم در دوران قبل از بلوغ کامل و تحت نظارت پزشک متخصص شاید جوابگو باشد . فراموش نکنید هنگامیکه لایه های رشد استخوانی ( اپی فیز ) بسته شود دیگر رشد طولی رخ نخواهد داد.