پرسش

با عرض سلام وخسته نباشید.
من اطلاعات کاملی راجع به PCODمیخواستم.
با تشکر

پاسخ

با سلام
سندرم تخمدان پلی کیستیک pcos)) ، یک اختلال متابولیک وتولید مثلی است که با بالا بودن سطح اندروژن سرم و بی نظمی قاعدگی مشخص می شود . مقاومت به انسولین و چاقی ، از دیگر علائم شایع این سندرم هستند .عدم تخمک گذاری ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک ،علت شایعی برای ناباروری زنان است ، هرچند که تظاهرات آن ،فراتر از شکایت ناباروری می باشد . هرچه مدت ابتلابه pcos طولانی تر باشد خطر بروز هایپرپلازی و سرطان آنومتر ؛سندرم متابولیک ،دیابت نوع دو و ایست قلبی حین خواب ،افزایش می یابد .
علت اصلی ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک نامشخص است اما تظاهرات اصلی این بیماری عبارتند از اختلال در ترشح گونادوتروپین ها ؛افزایش سطح آندروژن ها ی خون و مقاومت نسبت به انسولین .
استانداردهای تشخیص
درسال 2003 میلادی ، استانداردهای تشخیصی سندرم تخمدانهای پلی کیستیک درباره بیمارانی تعریف شد که از میان سه علامت عدم تخمک گذاری (یا کم بودن تخمک گذاری )،هایپرآندروژنیسم بالینی یا آزمایشگاهی و مشاهده تخمدانهای پلی کیستیک درسونوگرافی لگن ،حداقل دو مورد را داشتند . اختلالات دیگر با علائم بالینی مشابه مانند سندرم کوشینگ ، تومورهای ترشح کننده آندروژن و هایپرپلازی مادرزادی آدرنال ،باید در هنگام تشخیص سندرم تخمدان پلی کیتیک در نظر گرفته شوند .
درمان های سندرم تخمدان پلی کیستیک
روش ها ی درمانی متعددی برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک مطرح شده اند مانندتغییر عادات زندگی ، جراحی ومصرف دارو . هدف از درمان ،برطرف نمودن علائم ،برگرداندن توان باروری و جلو گیری از عوارض بلندمدت است . در انتخاب روش درمانی باید توجه داشت که آیا بیمار قصد بارداری در آینده ای نزدیک دارد یا نه .
درمانهای اولیه
در قدم اول ،تغییر عادت زندگی ،برای پیشگیری یا به تعویق انداختن عوارض ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک ضروری است .
در تمام زنان چاق مبتلا به این سندرم ، رژیم غذایی وورزش برای کاهش وزن ، مهم ترین درمانهای اولیه برای برگرداندن توان تخمک گذاری مطرح هستند ،عبارتند از روش جراحی به شیوه دریل لاپاراسکوپیک تخمدان و دارو درمانی . البته از اواخر دهه 1990 ، کاربرد این روش جراحی با به ابزار آمدن روش های جدید و کارآمد دارویی ،به حداقل رسیده است .
در بیمارانی که قصد بچه دار شدن ندارند ،ترکیب داروهای ضد بارداری خوراکی ،اثرات مطلوبی هم در تنظیم سیکل قاعدگی و هم درکم کردن میزان آندروژن سرم دارد .ترکیبات استروژن موجود در قرص های ضدبارداری ،ترشح LH را مهار می کنند درنتیجه ،ساخت آندروژن در تخمدان کاهش می یابد .
همچنین استروژن ،ساخت SHBG را مهار می کند که نتیجه آن ،کاهش تستوسترون آزاد موجود در چرخه خون است .هردوی این آثار باعث برطرف شدن آکنه وهیرسوتیسم درمبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستیک می شوند .
ترکیبات ضد بارداری
پروژستین موجود در ترکیبات ضد بارداری ،مانع از اثر سوء استروژن بر آندومتر می شود .در دروزپیرنون ،پروژستین جدیدی است که آثار آنتی آندروژنیک و آنتی مینرالوکورتیکوئیدی دارد .
تحریک تخمک گذاری
قدم بعدی ،استفاده از کلومیفن برای تحریک تخمک گذاری است .دوز شروع کلومیفن 50میلی گرم روزانه در روزهای پنجم تا نهم سیکل قاعدگی است .دراین دوزاژ،نیمی از زنان تخمک گذاری خواهند داشت وبادوزهای بالاتر ،25 الی 30درصد دیگر به این جمعیت اضافه خواهد شد .
درزنانی که به دوزهای بالاتر کلومیفن پاسخ نمی دهند ،افزودن مت فورمین توصیه شده است .اگربیمار به درمان با کلومیفن به تنهایی یا ترکیب درمانی کلومیفن و مت فورمین یا دگزامتازون پاسخ ندهد ،می توان تخمک گذاری را باگنادوتروپین ها تحریک کرد .
دوز پایین FSH از طریق سونوگرافی کنترل می شود و وقتی که فولیکول به اندازه مطلوب رسید ،HCG برای بلوغ نهایی تخمک وتخمک گذاری تزریق می شود .
اسپیرونولاکتون ،یک آنتاگونیست آلدوسترون است که برای درمان هیرسوتیسم ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک تجویز می شود .فلوتاماید ،آنتی آندروژن دیگری است می تواند برای درمان هیرسوتیسم مطرح باشد .البته تجویز آن به دلیل عارضه مسمومیت کبدی محدود است .البته هیرسوتیسم به راحتی به وسیله متدهای جدید زدودن موهای زاید برطرف می شود .
پیوگلیتازون وروزیگیتازون در درمان هایپرانسولینمی ،عدم تخمک گذاری و ترشح زیاد آندروژن در PCOS ،مؤثر شناخته شده است .مکانیسم اثراولیه آنها ،افزایش حساسیت به انسولین در کبد ،بافت چربی و عضلات اسکلتی است .تیپوگلیتازون وروزیگلیتازون در گروه C تقسیم داروها در دوران بارداری قرار دارند ونباید برای زنانی که قصد بچه دار شدن دارند ،تجویز شوند .
تخمدان پلی کیستیک ( تنبلی تخمدانها )
این بیماری به صورت معمول با قاعدگی کاملاً نامنظم ، نازایی ، پرمویی بدن ، چاقی و بزرگی دو طرفه تخمدان پر از کیست است . حدود ۳٪ افراد در سنین باروری به این بیماری مبتلا بوده و علت بیماری به طور کامل شناخته نشده است ولی شاخص ترین اختلال مربوط به غدد درون ریز بوده که در آن افزایش هورمون های مردانه یا آندروژنها دیده می شود .
علائم ، نشانه ها و ارزیابی
نشانه های عدم تخمک گذاری
این حالت با خونریزی های نامنظم ( حدود ۱۵٪ بیماران ) ، عدم قاعدگی ( حدود ۵۰٪ بیماران ) و نازایی ( ۷۵٪ بیماران ) تظاهر می کند .
افزایش آندروژن
افزایش آندروژن های تخمدان و غده فوق کلیوی باعث بروز پرمویی ، چرب شدن پوست و آکنه به درجات مختلف می شود . شیوع پرمویی حدود ۹۰-۷۰ درصد موارد بوده و اغلب سرعت پیشرفت و شدت آن کم می باشد . افزایش آندروژن غالباً به قدری زیاد است که موجب عضلانی شدن اندام ، کلفت شدن صدا و ریزش موهای شقیقه می شود ، لذا در صورت پیشرفت سریع و شدید علائم فوق باید به فکر بیماری های دیگری مثل بدخیمی و مشکلات غده فوق کلیه بود .
چاقی
در حدود ۵۰ -۴۰ درصد مبتلایان به این بیماری چاق هستند . چاقی خود موجب افزایش هورمون تستوسترون آزاد و نیز تولید دائمی استروژن از آندروژن می شود .
همچنین ضایعات پررنگ پوستی که قهوه ای ، مایل به سبز و قرینه هستند و در لمس ظریف به صورت مخمل حس می شوند و بیشتر مناطق گردن ، زیربغل و کشاله ران را گرفتار می کنند و در حدود ۵۰-۳۰ درصد بیماران مبتلا و در افراد چاق دیده می شود .
تدابیر درمانی
درمان بیماران مبتلا به بیماری تنبلی تخمدان وابسته به نیاز و شکایت بیمار بوده و دارای ۳ جنبه اصلی است که هریک درمان خاص خود را می طلبد و شامل پرمویی ، آکنه ، عدم تخمک گذاری مزمن و در نتیجه وجود ممتد استروژن و ضخیم شدن لایه درونی رحم ( آندومتر ) است .
در درمان پرموئی باید نکات زیر را مد نظر قرار داد و به بیمار نیز انتقال داده شود :
موهایی در بدن وابسته به آندروژن هستند و اینها به درمان طبی پاسخ میدهند . این موها عبارتند از : موهای صورت ، سینه ، شکم و کشاله ران ، موهای سایر نقاط بدن نظیر اطراف سینه ، بازوها ، پشت و ساق پاها پاسخ مناسبی به درمان طبی نمی دهند .
به غیر از قرص ضدبارداری در استفاده از سایر داروها باید یک روش مطمئن جلوگیری از حاملگی در طول درمان بکار برده شود .
حداقل مدت زمان لازم برای مشاهده اثرات درمانی دارو حدود ۶ ماه است .
در بیش از نیمی از بیمارانی که معالجه شده اند ، پس از قطع دارو موها مجدداً رشد می کنند .
تا حصول نتیجه مطلوب ، بهتر است از روش مکانیکی ( بی رنگ کردن ، تراشیدن و کندن مو ) نیز استفاده شود .
آن گروه از موهایی که مدتهای مدیدی است رشد کرده و دارای ضخامت زیادی هستند ، به درمان طبی پاسخ مناسب نداده و باید به روش فیزیکی آنها را از بین برد .
در افراد چاق کاهش وزن می تواند در هر ۳ جنبه درمان کمک کننده باشد .