پرسش

تحقیق درباره زنون عنصر جدول تناوبی
- 15 ساله - دبیرستان

پاسخ

زنون عنصر شیمیایی است كه در جدول تناوبی با نشان Xe و عدد اتمی 54 وجود دارد. زنون گازی است بی رنگ ،بی بو، بسیار سنگین و جزو گازهای نجیب كه در جو زمین به مقدار بسیار كم وجود دارد و قسمتی از اولین تركیب گاز بی اثر سنتز شده می باشد.


خصوصیات قابل توجه:

زنون از اعضاء عناصر صفر ظرفیتی است كه گازهای نجیب یا بی اثر نامیده می شوند. كلمه" بی اثر " دیگر برای توصیف این گروههای شیمیایی بكار نمی رود چون برخی از عناصر صفر ظرفیتی تشكیل تركیب می دهند. در لامپ خلا هنگامیكه این گاز بوسیله تخلیه الكتریكی تحریك شود نور آبی رنگ زیبایی بوجود می آورد.با استفاده از چند صد كیلوبار فشار ، زنون فلزی ساخته شده است.



كاربردها:

از این گاز در سطحی وسیع در وسایل تولید نور از قبیل لامپهای باكتری كش ، لامپهای الكترونی ، لامپهای چرخان ، فلاشهای عكاسی و لامپهایی كه برای تحریك لیزرهای سرخ تولیدكننده نورهم نوسان بكار می روند استفاده می شود.

سایر كاربردها :


بعنوان بیهوش كننده عمومی

در مصارف انرژی هسته ای از آن در گنبد حبابی ، رد یاب و سایر موارد كه وزن مولكولی زیاد كیفیتی مطلوب محسوب می شود بهره می برند.

در شیمی تحلیلی ازپرزنات آن بعنوان یك عامل اكسید كننده استفاده می شود.
ایزوتوپ Xe-133 یك رادیوایزوتوپ مفیدی به حساب می آید.




تاریخچــــــــه:

William Ramsay و Morris Travers در سال 1898 زنون را ( واژه یونانی xenon به معنی غریب) در پس مانده های حاصل از تبخیر تركیبات هوای مایع كشف كردند.



پیدایــــــــش:

به مقدار بسیار كم یك بخش در 20 میلیون دراتمسفر زمین وجود دارد. این عنصر را بصورت تجاری از باقی مانده های هوای مایع استخراج می كنند. این گاز نجیب بطور طبیعی در گازهایی كه از چشمه های معدنی خارج می شوند دیده می شود. Xe-133 و Xe-135 با روش برتابش نوترون در رآكتورهای اتمی خنك شونده با هوا تولید می كنند.



تركیبــــــــات:

تا قبل از سال 1962 عموما" گاز زنون و سایر گازهای نجیب را از نظر شیمیایی بی اثربه حساب می آوردند كه قادر به تولید تركیب نیستند. از این تاریخ به بعد دلایلی بدست آمد كه نشان می داد زنون به همراه سایر گازهای نجیب به واقع تولید تركیب می كنند.برخی از تر كیبات زنون عبارتند از : دی فلورید ، هگزافلورید ، پرزنات سدیم ،تترافلورید ، دوترات زنون و هیدرات زنون. تری اكسید زنون كه بسیار انفجاری می باشد نیز ساخته شده است. حداقل 80 تركیب زنون وجود دارد كه در آنها فلوئور یااكسیژن به زنون چسبیده اند. برخی تركیبات زنون رنگی اما بیشتر آنها بی رنگ هستند.



ایزوتوپهـــــــــا:

زنون بطور طبیعی دارای 8 ایزوتوپ پایدار و یك ایزوتوپ تا حدی رادیواكتیو است . بجز این شكلهای پایدار 20 ایزوتوپ ناپایدارهم مورد بررسی قرار گرفته است . زنون 129 توسطفروپاشی بتایI-129 تولید می شود « نیمه عمر 16 میلیون سال)؛ زنون 131، زنون132، زنون 134و زنون 136 محصول شكافش اتمی ))U-238 و Pu-244 هستند. چون زنون یك ردیاب برای دو ایزوتوپ والد می باشد.
نسبتهای ایزوتوپ زنون در ««شهابسنگها ابزار مفیدی برای بررسی شكل گیری منظومه شمسی می باشد.روش تعیین قدمت Xe-I زمان سپری شده بین نوكلئوسنتز و تراكم یك ماده جامد از سحاب خورشیدی را مشخص می كند.همچنین ایزوتوپهای زنون ابزاری قوی برای فهم تمایزات زمینی هستند. گمان می رود منشاء زنون 129اضافی كه درگازهای چشمه دی اكسید كربن در ))New Mexico یافت شده حاصل فروپاشی گازهای جبه زمین اندكی پس از شكل گیری زمین باشند.



هشدارهــــــا:

این گاز را می توان با اطمینان در ظروف ««شیشه ای دربسته د فشار و دمای استاندارد نگهداری كرد. زنون سمی نیست اما بسیاری از تركیبات آن به علت خصوصیات اكسیداسیون قوی یشان بسیار سمی هستند.