پرسش

با سلام خدمت جناب آقای دکتر بمانی
من فارغ التحصیل یکی از زبان های خارجه در مقطع کارشناسی ارشد هستم. در طول دوران لیسانس جز دانشجویان ممتاز و در ارشد کمی افت تحصیلی داشتم. (رتبه ی ارشدم زیر پنج و رتبه ی دکترام زیر ده شد.)الان 2 سال است که پشت کنکور دکتری مانده ام (البته این دو سال یکسری مشکلات گریبانگیر من و خونوادم هم هست) . امسال همونطور که گفتم رتبه ی بسیار خوبی آوردم اما در مرحله ی مصاحبه چون فقط روزانه میخواستم قبول نشدم. با توجه به اینکه فقط یک ماه تا کنکور مانده و من یکسری از دروس ارشد را مرور کرده ام اما هیچوقت از ساعت مطالعه ام راضی نبوده ام.(گاهی روزها هیچی نمیخونم، گاهی دو تا چهار ساعت و نهایتاً میشه روزی 5 ساعت) اعصابم از این وضع بهم میریزه. نمیدونم ارادم ضعیف شده. وقتم رو پای تلویزیون یا توی تلگرام یا با حرف زدن هدر میدم. از طرفی میدونم که اگر بخونم حتی رتبم یک میشه. بگید چیکار کنم که این یه ماه روزی 9-12 ساعت بخونم.(ینی آرزومه یه هفته بتونم 70 تا 90 ساعت درس بخونم) کمکم کنید تا رتبم یک بشه. من باید امسال قبول شم. یک دنیا ممنون از راهنمایی هاتون. پایدار و سلامت باشید.

پاسخ

با نام و یاد خدا
و با سلام،
دوست گرامی، البته بنده دقیقاً متوجه خواسته شما نشدم ولی به هر حال، برای مطالعه مناسب باید قبل از آن استراحت مناسب داشته باشید و نکات زیر را برای افزایش راندمان رعایت کنید.
 
- ابتدا کمی از زمانتان را به یادداشت افکار مزاحم و تفکر در مورد آنها اختصاص دهید. علت اینکه خیلی از این افکار هنگام مطالعه به ذهن خطور می کند این است که فرصت تفکر بر روی آنها نداشته اید و این افکار در ذهن بصورت غیر طبقه بندی و نامنظم باقیمانده اند. یکبار برای همیشه به آنها فکر کنید و آنها را کنار بگذارید.
- برنامه مطالعه منظم داشته باشید و پیوسته برنامه درس خواندنتان را تغییر ندهید.
- یكی از كارهای بسیار مفید برای افزایش تمركز، نوشتن هنگام خواندن است، یعنی وقتی دارید موضوعی را می‌خوانید، كلمات مهم و بخش‌هایی كه احساس می‌كنید باید به خاطر بسپارید را بنویسید. این نوشته لازم نیست، تمیز و مرتب باشد و یا مثل یك خلاصه‌نویسی باشد؛ صرفاً نوشتن به خاطر درگیر كردن بخشی از نیمكره‌ی راست مغز، میزان تمركزتان را افزایش می‌دهد.
- همان‌طور كه می‌دانید، هر بخش از مغز انسان، مخصوص انجام فعالیتی خاص است، مثلاً بخشی مربوط به شنوایی، بخشی مربوط به بینایی‌، بخشی مربوط به لامسه و... از نظر مساحت، بخشی از مغز كه مربوط به شنوایی است، از بقیه‌ی بخش‌ها بیش‌تر است. از این رو، برای افزایش تمركز، به این صورت عمل كنید. چشم‌های‌تان را ببندید و فقط بشنوید؛ سعی كنید، 3 صدای متفاوت را در اطراف‌تان تشخیص دهید. گاهی باید چند دقیقه صبر كنید. هیچ ایرادی ندارد، صبور باشید و با این كار، الكتریسیته‌ی ساكن موجود در اعصاب شنوایی، تخلیه می‌شوند و وقتی چشم‌های‌تان را باز می‌كنید و مطالعه را ادامه می‌دهید، متوجه خواهید شد كه میزان تمركزتان چندین برابر شده است. اگر میزان حواس‌پرتی‌تان زیاد است، هیچ اشكالی ندارد كه هنگام مطالعه، چندین بار این كار را انجام دهید یعنی به محض احساس حواس‌پرتی، این تمرین را انجام دهید. (از این تمرین در ورزش یوگا، بسیار استفاده می‌شود).
- اگر هنگام خواندن درس خاصی تمرکز ندارید سعی کنید آن درس را هر روز و در بازه های زمانی کوتاه 30 الی 45 دقیقه ای مطالعه نمائید.
- در هنگام مطالعه یا در زمانهای استراحت میان دو تایم مطالعه تلویزیون تماشا نکنید.
- یک مداد، یک سیب و یا هر شی دیگر را انتخاب کنید و به آن خیره شوید، سعی کنید فکر خود را روی آن متمرکز کنید، فکر شما مانند یک حیوان گریز پا فرار می کند و پس از چند ثانیه متوجه می شوید که ذهنتان متمرکز نیست. دوباره سعی کنید که فکرتان را بر روی آن جسم متمرکز کنید. این تمرین را هر روز به مدت 2 الی 5 دقیقه انجام دهید. مطمئن باشید پس از مدتی پرش ذهن شما کمتر خواهد شد.
- حواست را جمع کن: شیوه ای ساده ولی بسیار موثر است. وقتی حواستان پرت و ذهنتان سرگردان است مرتب به خودتان هشدار دهید که «حواست را جمع کن». ممکن است در ابتدا این عمل را صدها بار در هفته انجام دهید ولی مطمئن باشید که در روزهای آینده قدرت تمرکزتان بیشتر خواهد شد.
- در رختخواب مطالعه نکنید. بعبارت دیگر در محلی غیر از مکان استراحتتان مطالعه نمائید.
- غذای سنگین و پرحجم میل نکنید.
- در محیطی با نور کافی و هوای تازه مطالعه نمائید.
- پس از هر 45 دقیقه مطالعه از جای خود بلند شده و کمی استراحت کنید.
- مطالعه روزانه را از مباحثی که کمتر به آنها علاقه دارید آغاز کنید.
(قسمتی از این توصیه ها از سایت گزینه دو برداشت شده است).
موفق و پیروز باشید