پرسش

علت تیک كودكان چیست و راهكار عملی برای درمان آن چیست؟

پاسخ

«تیک» یك نوع حركت سریع،‌ ناگهانی، تكرار شونده، ناموزون و قالبی در یک قسمت از بدن است. تیك‌ها به طور معمول در دوران كودكی اغلب بین 3 تا 8 سالگی با تیکهای ساده حركتی شروع می‌ شوند و شروع این اختلالات بعد از 16 سالگی نادر است. اختلالات تیک در پسران شایع‌تر از دختران است و نسبت پسران به دختران دارای تیک سه به یک می‌باشد.

تیک ها عموما از بین می روند و هیچگونه خطر یا آسیبی برای فرد ایجاد نمی کنند . اختلالات تیک می توانند تاثیر مهمی بر عزت نفس كودک، پذیرش اجتماعی وی،‌ چگونگی روابط خانوادگی كودک و عملكرد تحصیلی وی بگذارند.

مهم‌ترین علت اختلالات تیک مقاوم و مزمن عوامل ژنتیكی و وراثتی است. تحقیقات نشان داده كه وابستگان درجه اول افراد مبتلا به این نوع اختلال، احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند اما در کل عوامل غیر ژنتیكی از قبیل استرس نیز نقش بسیار مهم و موثری در بروز این اختلال دارد.

اغلب كودكانی كه تیک دارند بدون درمان كاملا بهبود می‌یابند. بقیه هم تا حدودی بهبود یافته و فقط درصد كوچكی تغییر نمی‌كنند یا تیک آنها بدتر می‌شود. ارجاع جهت ارزیابی بالینی و درمان تیک معمولا به این معناست كه آن رفتار بیش از حد طول كشیده و آنقدر شدید و مزمن شده كه ممكن است صدمه فیزیكی ایجاد كند یا شخص مبتلا آنقدر آن رفتار را انجام داده كه در روند رشد جسمی ـ شناختی او ایجاد مشكل كرده است.

واكنش همسالان و معلمان به تیکها تاثیر مهمی در دیدگاه فرد مبتلا دارد. بدترین کار این است که مرتب به کودک خود بگویید "نکن" و حتی بدتر از آن وی را تنبیه یا سرزنش کنید. البته می توانید با کمتر شدن تیک ها وی را تشویق کنید و اصولا بهترین کار این است که وجود تیک ها را به رویش نیاورید و منتظر شوید تا خود بخود کاهش یابند و صد البته استرس و نگرانی های وی را کاهش دهید.

هر وقت تیک ها مستمر و طول کشیده شدند (بیش از یک سال) به روان پزشک اطفال مراجعه کنید تا اولا از تشخیص اختلال تیک اطمینان حاصل شود (برای تشخیص اختلال بهتراست حتی زودتر هم مراجعه شود زبرا برخی حرکات دیگر به اشتباه از نظر والدین تیک تصور میشوند در حالیکه تیک نیستند و من چنین مواردی زیاد دیده ام.)

در مورد استفاده از دارو می‌‌توان گفت با توجه به عوارض داروها دارو درمانی زمانی استفاده می‌شود كه شدت یا فركانس تیك‌ها زیاد و ناتوان‌كننده باشد،‌ منجر به مشكلات جسمی مانند درد عضلات و مفاصل شود و باعث اختلال در عملكرد فرد شده یا برای او ایجاد استرس كند.