تبیان، دستیار زندگی
تكرار گناه صغیره، آن را تبدیل به گناه كبیره مى‌كند، و اگر انسان حتى یك گناه كند، ولى استغفار نكند، و در فكر توبه هم نباشد، اصرار به حساب مى‌آید. گناه صغیره همچون نخ نازك و باریكى است كه اگر تكرار شود، طناب و ریسمان ضخیم و كلفتى مى‌گردد كه پاره كردنش مشكل
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

موارد تبدیل گناه صغیره به كبیره

دعا و مناجات

از آیات و روایات استفاده مى‌شود كه در چند مورد، گناه صغیره، تبدیل به كبیره مى‌شود و حكم گناهان كبیره را پیدا مى‌كند از جمله:

اصرار بر گناه صغیره

تكرار گناه صغیره، آن را تبدیل به گناه كبیره مى‌كند، و اگر انسان حتى یك گناه كند، ولى استغفار نكند، و در فكر توبه هم نباشد، اصرار به حساب مى‌آید.

گناه صغیره همچون نخ نازك و باریكى است كه اگر تكرار شود، طناب و ریسمان ضخیم و كلفتى مى‌گردد كه پاره كردنش مشكل است.

قرآن درباره پرهیزكاران مى‌فرماید:

"و لم یصروا على ما فعلوا و هم یعلمون (1)؛ آنان آگاهانه بر گناهانشان، اصرار نورزند."

امام باقر علیه السلام در شرح آیه فوق فرمود:(2)

«اصرار، عبارت از این است كه كسى گناهى كند و از خدا آمرزش نخواهد و در فكر توبه نباشد.»(3)

امیرمؤمنان على علیه السلام فرمود:

«ایاك و الاصرار فانه من اكبر الكبائر و اعظم الجرائم (4)؛ از اصرار بر گناه بپرهیز، چرا كه از بزرگترین جرایم است.»

غفلت از گناهان كوچك

امام صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا (صلّى الله علیه وآله) همراه یاران (در سفرى) در سرزمین بى آب و علفى فرود آمد، به یارانش فرمود: ائتوا بحطب؛ «هیزم بیاورید» كه از آن آتش روشن كنیم تا غذا بپزیم.

امام باقر علیه السلام در شرح آیه فوق فرمود: «اصرار، عبارت از این است كه كسى گناهى كند و از خدا آمرزش نخواهد و در فكر توبه نباشد.»

یاران عرض كردند: اینجا سرزمین خشكى است و هیچگونه هیزمی در آن نیست!

رسول خدا (صلّى الله علیه وآله) فرمود: «بروید هر كدام هر مقدار مى‌توانید جمع كنید.» آنها رفتند و هر یك مختصرى هیزم یا چوب خشكیده‌اى با خود آورد و همه را در پیش روى پیامبر (صلّى الله علیه وآله) روى هم ریختند، پیامبر اكرم فرمود:

هكذا تجتمع الذنوب؛ « گناهان، اینگونه روى هم انباشته مى‌شوند»، سپس فرمود:

ایّاكم و الُمحقّرات من الذّنوب...(5)؛ از گناهان كوچك بپرهیزید كه همه آنها جمع و ثبت مى‌گردد.

امام صادق علیه السلام فرمود:

لا صَغیرة مع الاِصرار(6)؛ در صورت اصرار، گناه دیگر صغیره‌ نیست.

كوچك شمردن گناه

كوچك شمردن گناه، آن را به گناه بزرگ تبدیل مى‌كند، براى روشن شدن موضوع، به این مثال توجه كنید:

اگر كسى سنگى به سوى ما پرتاب كند، ولى بعداً پشیمان شده و عذرخواهى كند، ممكن است او را ببخشیم، ولى اگر سنگ ریزه‌اى به ما بزند، و در مقابلِ اعتراض بگوید: این كه چیزى نیست، بى خیالش. او را نمى‌بخشیم، زیرا این كار، از روح استكبارى او پرده برمى‌دارد و بیانگر آن است كه او گناهش را كوچك مى‌شمرد. به این روایات توجه كنید:

- امام حسن عسكرى علیه السلام فرمود:

من الذّنوب التّى لا یغفر لیتنى لا اءُؤاخَذُ الاّ بهذا(7)؛ از گناهان نابخشودنى این است كه انسان بگوید: كاش مرا به غیر از این گناه مجازات نكنند. (یعنى آن گناهِ مورد اشاره را كوچك بشمرد.)

- امیرمؤمنان على علیه السلام مى‌فرماید:

اشدّ الذّنوب ما استَهان به صاحبه (8)؛ بدترین گناهان، آن است كه صاحبش آن را كوچك بشمرد.

- امام صادق علیه السلام فرمود:

از گناه حقیر و ریز، بپرهیز (سبك مشمار) كه آمرزیده نشود.

عرض كردم: گناهان حقیر چیست!؟ فرمود آن است كه:

الرّجل یَذنب فیَقول طُوبى لى لو لم یَكن لى غیر ذلك (9)؛ كسى گناه كند و بگوید خوشا به حال من اگر غیر از این گناه نداشتم.

- حضرت سجاد علیه السلام در ضمن دعا، به خدا عرض مى‌كند:

الّلهم اَعُوذُ بِكَ مِن ... الاِصرارِ عَلى المَاءثَم و استِصغار المَعصیَة (10)؛ پروردگارا! به تو پناه مى‌برم از اصرار بر گناهان، و كوچك شمردن گناه.

اظهار خوشحالى هنگام گناه

لذت بردن از گناه و شادمانى هنگام انجام گناه، از امورى است كه گناه را بزرگ مى‌كند و موجب كیفر بیشتر مى‌شود. در اینجا به چند روایت توجه كنید:

حضرت سجاد علیه السلام در ضمن دعا، به خدا عرض مى‌كند: پروردگارا! به تو پناه مى‌برم از اصرار بر گناهان، و كوچك شمردن گناه.

امیر مؤمنان على علیه السلام فرمود:

شر الاشرار من تبهّج بالشر(11)؛ بدترین بدها كسى است كه به انجام بدى خوشحال گردد.

و نیز فرمود:

مَن تَلذّذ بمعاصِى الله ذُلّ(12)؛ كسى كه از انجام گناه، لذت ببرد خداوند ذلّت را به جاى آن لذّت به او مى‌رساند.

امام سجاد علیه السلام فرمود:

إیّاك و ابتهاج الذّنب فانّه اعظم من ركوبه (13)؛ از شاد شدن هنگام گناه بپرهیز، كه این شادى بزرگتر(بدتر) از انجام خود گناه است.

دعا و مناجات

و نیز فرمود:

حلاوة المعصیة یفسدها الیم العقوبة (14)؛ عذاب دردناك گناه، شیرینى آن را تباه مى‌سازد.

و از سخنان امام سجاد علیه السلام است:

لا خیر فى لذّة من بعدها النّار(15)؛ در لذتى كه بعد از آن آتش دوزخ است خیرى نیست.

رسول اكرم صلّى الله علیه وآله فرمود:

من اذنب ذنبا و هو ضاحك دخل النار و هو باك (16)؛ كسى كه گناه كند و در آن حال خندان باشد وارد آتش دوزخ مى‌شود در حالى كه گریان است.

گناه از روى طغیان

یكى دیگر از امورى كه موجب تبدیل گناه كوچك به گناه بزرگ مى‌شود، طغیان و سركشى در انجام گناه است.

امّا مَن طَغى وَ اثَر الحَیاة الدّنیا فَاِنّ الجَحِیمَ هِىَ المَاءوى (17)؛ و اما آنها كه طغیان كردند و زندگى دنیا را مقدم شمردند، بى گمان جایگاهشان دوزخ است.

مغرور شدن به مهلت الهى

دیگر از امورى كه گناه كوچك را به گناه بزرگ تبدیل مى‌كند، آن است كه گنهكار مهلت خدا و مجازات نكردن سریع او را دلیل رضایت خدا بداند و یا خود را محبوب خدا بداند.

و یقولون فى انفسهم لولا یعذّبنا الله بما نقول حسبهم جهنّم یصلونها فَبِئسَ المَصیر(18)؛ گناهكاران در دل مى‌گویند: چرا خدواند ما را به خاطر گناهانمان عذاب نمى‌كند؟ جهنم براى آنها كافى است، وارد آن مى‌شوند و بد جایگاهى است.

وعده عذاب جهنم براى چنین افرادى، دلیل آن است كه گناه افرادى كه مغرور به عدم مجازات سریع خداوند هستند، گناه كبیره است.

تجاهر به گناه

آشكار نمودن گناه نیز، گناه صغیره را تبدیل به گناه كبیره مى‌كند، شاید از این نظر كه آشكار نمودن گناه حاكى از تجرّى و بى باكى بیشتر گنهكار است، و موجب آلوده كردن جامعه، و عادى نمودن گناه مى‌گردد.

رسول اكرم صلّى الله علیه وآله فرمود: كسى كه گناه كند و در آن حال خندان باشد وارد آتش دوزخ مى‌شود در حالى كه گریان است.

امیرمؤمنان على علیه السلام فرمود:

ایّاك و المجاهرة بالفُجور فانّه من اشدّ المآثم (19)؛ از آشكار نمودن گناهان بپرهیز، كه آن از سخت‌ترین گناهان است.

و حضرت رضا علیه السلام فرمود:

المستتر بالحسنة یعدل سبعین حسنة و المذیع بالسیّئة مخذول (20)؛ پاداش پنهان كننده كردار نیك، معادل هفتاد كار نیك است، و آشكار كننده گناه، خوار مى‌باشد.

گناه شخصیت‌ها

گناه آنان كه در جامعه، داراى موقعیت خاص هستند، با گناه دیگران یكسان نیست، و چه بسا گناه صغیره آنها، حكم گناه كبیره را داشته باشد، زیرا گناه آنها داراى دو بعد است: بعد فردى و بعد اجتماعى.

گناه شخصیت‌ها و بزرگان از نظر بعد اجتماعى مى‌تواند زمینه اغوا و انحراف جامعه را فراهم كرده و موجب سستى دین مردم شود.

بر همین اساس، حساب خداوند با بزرگان و شخصیت‌ها، غیر از حساب او با دیگران است.

پی‌نوشت‌ها:

1- آل عمران / 135

2- كافى، ج 2 ص 288.

3- بر همین اساس بعضى از فقهاء گفته اند: عزم بر تكرار گناه همچون اصرار بر گناه است.

4- غررالحكم، ج 1 ص 151.

5- كافى، ج 2 ص 288.

6- بحارالانوار، ج 8 ص 351.

7- تحف العقول، ص 487.

8- نهج البلاغه، حكمت 348، غرر الحكم، ج 1 ص 193.

9- كافى، ج 2 ص 287.

10- صحیفه سجادیه، دعاى هشتم.

11- غرر الحكم، ج 1 ص 446.

12- فهرست غرر، ص 130.

13- بحارالانوار، ج 78 ص 159.

14- بحارالانوار، ج 78 ص 159.

15- بحارالانوار، ج 78 ص 159.

16- مشكاة الانوار، ص 394، وسائل الشیعه، ج 11 ص 168.

17- نازعات / 37 39.

18- مجادله / 8.

19- غررالحكم، ج 1 ص 151.

20- مشكاة الانوار، ص 394، كافى، ج 2 ص 428.

منبع:

گناه شناسى، محسن قرائتى، تنظیم و نگارش: محمدى اشتهاردى .

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.