شهادت امام حسن عسكرى (ع) - سال 260 هجرى قمرى
امام حسن عسكرى)ع(، امام يازدهم شيعيان، در هشتم ربيع الاوّل سال 260 هجرى قمرى در شهر سامرا به شهادت رسيد.
نام مباركش حسن بن على، لقبش عسكرى و كنيهاش ابو محمد بود.
مادرش، بانويى پاكيزه و عبادت پيشه و در سرزمين خويش پيش از اسارت، پادشاه زاده بود و پس از اسارت و انتقال به مدينه، به همسرى امام دهم شيعيان حضرت امام على النقى )ع( افتخار يافت. نامش " حُديث " و در روايات و عبارات ديگر، نام هايى چون جدّه، سليل و سوسن نيز براى وى گفته شد.
اين بانوى پاكدامن و پاكيزه سرشت، در ربيع الثانى سال 232 هجرى قمرى، فرزند گرامىاش حضرت امام حسن عسكرى )ع( را به دنيا آورد و سراسر جهان هستى را با نور رخسارش جلوه گر ساخت.
امام حسن عسكري (ع) پس از پدر بزرگوارش، از جهت دانش و معارف دينى، فقيهترين و داناترين مردم و از جهت اخلاق و رفتار، برترين انسانهاى روى زمين بود و از تمام جهات، داراى كمالات عاليه و ويژگىهاى منحصر به فرد بود.
وجود مبارك آثار وى در ميان مسلمانان، استوانه محكم و پايدارى بود كه اسلام عزيز و مكتب حيات بخش اهل بيت)ع( را بر پا نگه مىداشت و از گزند دشمنان خارجى و كينه توزان و بدخواهان داخلى، محفوظ و مصون نگه مىداشت.
امام حسن عسكري (ع) در چهار سالگى، بنا به درخواست متوكل عباسى )دهمين خليفه عباسيان(، به همراه پدر بزرگوارش امام هادى)ع( و ساير خانوادهاش راهى سامرا ( مركز خلافت عباسيان، در شمال غربى عراق) گرديد (1) و پس از شهادت پدرش در سال 254 هجرى قمرى به امامت شيعيان نايل آمد. آن حضرت و خانواده و خاندان پدرش، در ظاهر به دعوت متوكل عباسى در سامرا سكونت داشتند ولى در حقيقت حضورشان در سامرا اجبارى و تبعيد گونه بود، تا آن حضرت را از نزديك در مراقبت و نظارت خويش داشته باشند.
زمامداران معاصر آن حضرت عبارت بودند از:
1- متوكل عباسى (247 - 232 ق(
2- منتصر عباسى (248 - 247 ق(
3- مستعين عباسى (252 - 248 ق(
4- معتز عباسى (255 - 252 ق(
5- مهتدى عباسى (256 - 255 ق(
6- معتمد عباسى (279 - 256 ق(
از ميان خلفاى مذكور، تنها از سوى منتصر عباسى، فرزند متوكل، نسبت به امام هادى)ع(، امام حسن عسكري (ع) و علويان و شيعيان آزارى نرسيد و در ايام خلافت كوتاه مدت وى، احسان و خدمات شايانى به آنان شد، كه در مقايسه با نامهربانىها و ستم كارىهاى ساير خلفاى عباسى چيز مهمى به شمار نمىآمد.
امام حسن عسكري (ع) از آنان، فشارها و سختىهاى زيادى متحمل گرديد و سرانجام به وسيله زهرى كه معتمد عباسى به آن حضرت خورانيد، مسموم و پس از چند روز تحمل بيمارى، روح ملكوتىاش به لقاءالله پيوست.
1- منتهى الآمال، ج 2، ص 393
