تبیان، دستیار زندگی
رشد و توسعه اقتصادی نیازمند توجه ویژه به همه ظرفیت های آن از جمله صنایع خرد و کلان است در نتیجه به منظور توسعه پایدار باید اقصاد را از وضعیت تک محصولی به سمت چند محصولی ببریم.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مجید سعیدی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

کلید قفل "اقتصاد مقاومتی"

رشد و توسعه اقتصادی نیازمند توجه ویژه به همه ظرفیت های آن از جمله صنایع خرد و کلان است در نتیجه به منظور توسعه پایدار باید اقصاد را از وضعیت تک محصولی به سمت چند محصولی ببریم.

سعیدی -بخش اقتصاد تبیان
کلید قفل اقتصاد مقاومتی

سال هاست که متخصصان دنیای اقتصادی هر وقت با واژه تک محصولی روبرو می شود یاد نفت و ذخایر انرژی می افتند و همواره به دنبال راهکاری برای برون رفت از این نوع اقتصاد و توسعه سایر ظرفیت های صنعتی هستند. این دیدگاه زمانی شکل گرفت که همگان متوجه شدند که با این سطح برداشت از منابع زیر زمینی ، انرژی روزی به پایان خواهد رسید و دیگر از آن نمی توان به عنوان ابزار دیپلماسی، رفاه اجتماعی و ...  بهره جست و کشورهایی که وابستگی کامل به یک محصول دارند طبیعتأ پس از اتمام ذخایرشان در آینده نزدیک با بحران های ملی و فرا ملی روبرو خواهند شد، پس باید به دنبال چاره ای باشیم. حدود 110 سال پیش بود که بوی نفت به مشام اقتصاد ایران رسید و اولین چاه نفت خاورمیانه در منطقه مسجد سلیمان خوزستان در مدار بهره برداری قرار گرفت.

شاید آن روزها کمتر کسی باور داشت که این ماده بدبو  روزی به عنوان طلای سیاه عنوان شود و آنطور اهمیت یابد که در سال های طولانی یکی از پشتوانه های اصلی اقتصاد کشور گردد. باید توجه داشت که این امر بعد از سال ها تلاش به حقیقت پیوست و تبدیل به ابزاری شد برای رشد و توسعه اقتصادی ایران. اگرچه  این حامل انرژی بخش جدا نشدنی از اقتصاد کشور ما در سال های متمادی بوده اما بسیاری از کارشناسان این حوزه به دلیل اتمام پذیری آن برای گذر از جامعه سنتی و تبدیل آن به صنعتی تلاش های فراوانی را انجام داده اند اما هنوز بطور کامل نمی توان گفت که اقتصاد ما تک محصولی و وابسته به نفت نیست.

اقتصاد وقتی متکی به یک محصول باشد این امر بدان منظور است  که فروش این محصول آنقدر بالا خواهد بود و درآمد حاصل از آن برای خزانه کافی است که دیگر نیازی به توجه به سایر صنایع حس نمی شود.

به هر حال رسیدن به این باور که نگاه اقتصادی امروز به دنبال توسعه همه جانبه ظرفیت های صنعتی و ایجاد اشتغال است نیازمند تلاش های بیشتری خواهد بود و در نتیجه باید سختی خروج این حوزه را از تک محصولی به جان خرید و با استفاده از قابلیت های نفت ، حامل های انرژی و حتی معادن موجود ، صنعتی مولد با اتکا به فناوری های بومی ایجاد کرد لذا این مسئله می طلبد تا پای اقتصاد صنعتی خرد و کلان به عرصه باز شود تا بتوان در اقتصاد مقاومتی و اهداف کلان آن یعنی ایجاد صنعت مولد ملی بدون اتکا به خارج ، توسعه پایدار و در نهایت رسیدن به اشتغال افراد مستعد ، به درستی قرار گرفت.

اقتصاد تک محصولی و بحران های پیش رو

کشور ما با وجود معادن گسترده و مختلف از جمله نفت (با ظرفیت حدود 150 میلیار بشکه قابل استحصال) و حامل های انرژی دارای اهمیت استراتژیک در سطح بین المللی است از این رو علی رقم توسعه سرمایه گذاری در این بخش ها مخصوصأ حوزه ها و میادین مشترک نفت و گاز با کشورهای همسایه به منظور جلوگیری از برداشت بی رویه این کشورها باید فکری هم به حال سایر صنایع نمود. ایجاد اشتغال در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی برای اقصاد کشور آنقدرها هم آسان و کم هزینه نیست و نیازمند ساختاری گسترده و سرمایه گذاری های کلان است، تازه وقتی هم این صنایع توسعه می یابد بخش های مختلف اقتصادی صدایشان بلند می شود و می گویند چرا برای اقتصاد تک محصولی این مقدار هزینه می شود و سایر صنایع مورد توجه قرار نمی گیرند. پس خروج از این مدل اقتصاد مسیر پر پیچ و خمی دارد. بخش های مختلف اقتصادی همانند مسکن، خودرو سازی، کشاورزی، صنایع بزرگ و کوچک اگر توسعه یابند قطعأ منفعت بیشتری را برای کشور در بر خواهند داشت و زمینه را ایجاد می کنند که معادن، نفت و حامل های انرژی به کمک توسعه زیر ساخت ها بیایند و به جای خام فروشی، تشکیل دهند مواد اولیه صنایع به منظور ایجاد همه ظرفیت های لازم همانند اشتغال، رسیدن به سود منطقی، تحقق اقتصاد مقاومتی و ... شوند.

بحران پیش روی اقتصاد تک محصولی به غیر از اتمام آن مسائل دیگری هم مثل تحریم های بین المللی ظالمانه علیه کشور ما را در بر می گیری که در چند سال اخیر با آن روبرو بوده ایم و حتی در اوخر دولت دهم و اوایل دولت یازدهم نیز خرید نفت از ایران برای همه کشورها ممنوع بوده، اینجا بود که اقتصاد کشورمان با مشکل مواجه شد و برای دور زدن تحریم ها به دنبال واسطه هایی رفت که هنوز هم برخی از آن پول ها به خزانه بازنگشته و سرنوشت نامعلومی دارد.

پیش به سوی توسعه پایدار اقصاد مقاوتی

تا زمانی که اقتصاد با یک محصول شناخته شود قطعأ سایر محصولات را تحت الشاع خود قرار می دهد و دیگر راهی برای توسعه آن ها باقی نمی گذارد. اقتصاد وقتی متکی به یک محصول باشد این امر بدان منظور است  که فروش این محصول آنقدر بالا خواهد بود و درآمد حاصل از آن برای خزانه کافی است که دیگر نیازی به توجه به سایر صنایع حس نمی شود.

حالا که اقتصاد و رهبر انقلاب ما به فکر خروج از وضعیت تک محصولی، توجه ویژه به همه بخش های تولیدی برای رسیدن به توسعه پایدار و بومی سازی محصولات هستند پس باید چاره ای اندیشید تا اهداف اقتصاد مقاومتی بیش از پیش به وقوع بپیوندد و در نتیجه خام فروشی دیگر سودی نخواهد داشت و اگر صنایع توسعه یابند از محل مالیات های حاصل از آن درآمد دولت نیز بالا می رود و آن وقت می توان گفت که نگاه به نفت و حامل های انرژی صرفأ توسعه ای خواهد بود تا صادرات منابع به صورت خام. اقتصاد مقاوتی برنامه ای کلان برای توسعه خواهد بود که باید از تمام توان خود به منظور حرکت به سمت آن استفاده نمود و باید از درآمد حاصل از حوزه حامل های انرژی، معادن و ...  در بخش های خصوصی و صنعتی هزینه کرد تا به توسعه پایدار مد نظر نظام برسیم.