تـوحید از نظر قرآن شگفتی های جهان هوا
جهان هستی مانند کتابی است کـه کـلیه ی سـطور و فصول آن با هم ارتباط اساسی دارند، این ارتباط دامنه دار و هم آهنگی کامل از حقایق بسیار مهمی است کـه عقل بشری به آن پی برده، و به هر نسبت که تحقیق و کنجکاوی در اسرار و قوانین طبیعت بـسط و وسعت یافته، این حـقیقت روشـن تر گردیده است.
همانطور که هم آهنگی و ارتباط میان دستگاه های متعدد بدن موجود، به همان اندازه یا بیشتر میان مجموع موجودات جهان این موضوع حکم فرما است: مثلا انواع خوراکی های روی زمین با دستگاه های هـاضمه ی حیوانات، غریزه ی جنسی نر و ماده، دستگاه بینائی با نور، سازمان شنوائی با صوت های متنوع، دستگاه شامه با بوی ها، اقسام امراض با دواها و بالاخره دستگاه هاضمه ی نوزاد با پستان مملو از شیر و دل سـرشار از مـحبت مادر، متناسب و مربوط است!.
ستارگان؛ کهکشان ها؛ سحابی ها، «ابر و باد و مه و خورشید» زمین و زمان خلاصه کلیه موجودات از صفحه پهناور آسمان تا سطح زمین، با هم بستگی و هم آهنگی کامل دارند و از همین حقیقت بـارز روشـن می گردد که جهان را صانعی است بزرگ که دامنه ی این ارتباط را با نظام دقیق در قلمرو جهان وجود بسط داده است.
در گذشته قسمت های مختلفی از ارتباط و هم آهنگی جهان آفرینش را مورد بحث قـرار دادیـم و اینک به شرح قسمت دیگری می پردازیم.
بعضی از دانشمندان ضخامت هوا را تا صد کیلو متر تخمین می زنند و آن در ابتدا گـرچه بـه نظر بـی وزن می آید ولی پس از سنجش و آزمایش معلوم شده که دارای وزن زیادی می باشد؛ و وزن مجموع آن یـک مـیلونیم وزن کره زمین است یعنی درای پنج هزار و نهصد میلیارد تن وزن می باشد!
باید دانست که ارتباط شگفتی میان دستگاه تنفس جانداران و هوا موجود است و هوا نیازمندی های اولیه موجودات زنده به شمار می رود، ما از نظر هدف مقاله، قـوانین حـکیمانه ای کـه در هوا جلب توجه می نماید خـاطر نشان مـی سازیم!
اجـزاء تشکیل دهنده ی هوا
قرنها بر بشر گذشته که هوا را یکی از عناصر اصلی و بسیط به حساب می آورد، ولی اخیراً پیشرفت روز افزون علم اساس ایـن عـقیده را در هـم شکست و بیان کرد که هوا مخلوطی است از دو عـنصر «ازت و اکـسیژن» به نسبیت تقریبی هفتاد و نه درصد از اولی و بیست و یک درصد از دومی (و مقدار خیلی کم هم از سایر گازها از قبیل بخار آب و غـیره).
در هـمین نـسبت از اختلاط نیز حکمتی است زیرا چنانکه می دانیم اکسیژن برای تـنفس و ادامه ی حیات ضرورت دارد ولی اگر بیش از این مقدار بود تنفس آن خطرناک و کشنده بود به جهت این که اکسیژن زیاد باعث سـوختن شـدید گـردیده بافت های بدن را می سوزاند پس عمل مهم «ازت» کاستن از تندی اکسیژن و کند کـردن سـوختن اجسام است.
ضخامت و وزن هوا
بعضی از دانشمندان ضخامت هوا را تا صد کیلو متر تخمین می زنند و آن در ابتدا گـرچه بـه نظر بـی وزن می آید ولی پس از سنجش و آزمایش معلوم شده که دارای وزن زیادی می باشد؛ و وزن مجموع آن یـک مـیلونیم وزن کره زمین است یعنی درای پنج هزار و نهصد میلیارد تن وزن می باشد!
فوائد هوا
1-تنفس که عـامل اصـلی حـیات حیوانات و گیاهان است از هوا تأمین می شود و نیازمندی موجودات زنده به این مایه ی زندگی، آن اندازه شـدید اسـت که اگر چند لحظه تنفس متوقف شود زندگی پایان می یابد به طوری که انـسان در هـر سـاعتی پانصد و ده لیتر از آن را به شش ها وارد کرده و بیرون می فرستد.
2- وسیله ی نقل امواج صوتی است و بـدون هـوا نقل صوت (ارتعاشات اجسام) و شنیدن با اشکالات زیاد مواجه می گردد.
3- آتش که یـکی از مـهم ترین لوازم حـیات است به وسیله هوا وجود می یابد.
4- فشار مخصوصی به بدن وارد می سازد؛ یعنی بر هر سانتیمتر مربع بـدن مـا تقریباً یک کیلوگرم فشار وارد می کند، و اگر این فشار مختصری کم شود رگ های بـدن پاره شـده خون از آنها جاری می شود،لذا برای جلوگیری از این پیش آمد هواپیماهائی که در ارتفاعات زیاد پرواز می کنند به وسیله تـلمبه های مـخصوص هـوای بیرون هواپیما را که فشار کمی دارد (هرچه از سطح زمین بالاتر رویم فشار هـوا کـمتر می شود) می گیرند و متراکم کرده داخل هواپیما می نمایند.
5- انتقال بوی ها به دستگاه شامه به کمک هوا صورت می گیرد
6- هـوا مـوجب انتشار نور است و اگر هوا نبود فقط نقاطی که مقابل یک مـبدأ نـورانی قرار می گرفت روشن می شد و سایر قسمت ها در تـاریکی بـاقی مـی ماند و به همین جهت لازم می آمد که شفقی وجود نـداشته بـاشد و آسمان هم جز نقطه ای که خورشید در آن است تاریک به نظر برسد.
تولید بادها
تـغییر درجـه حرارت سبب انبساط هوا مـی گردد و در نـتیجه هوا سـبک شـده بـه طرف بالا صعود می کند و هوای نقاط مـجاور بـا فشار برای پر کردن نقطه ی خالی حرکت می کند و موجب جریان باد می شود، نـزدیکی و دوری نـقاط مختلف زمین به خط استوا، دوری و نزدیک دریـا، پستی و بلندی زمین در تـغییر درجـه حرارت دخالت دارد و با هر اخـتلاف درجـه ی حرارتی اختلاف فشار و وزش باد توأم است، لذا باد اقسامی پیدا می کند که سـه قـسم از آن ها بادهای منظم نامیده مـی شوند:
1-بـادهای قـطبی و استوائی بر اثـر اخـتلاف دما و فشار هوای نـواحی قـطبی و استوائی بین این دو ناحیه این باد تولید می شود به طوری که بادهای قطبی منظم از قـطب بـه جانب خط استوا و بادهای استوائی در طبقات بـالای از اسـتوا به طرف قـطب مـی وزند.
2-بـادهای شبانه روزی که در سواحل دریـاها وجود دارد -این ها بادهای ملایمی هستند که روز از طرف دریا به طرف ساحل و در شب از ساحل به طرف دریا مـی وزند. عـلت این امر آن است که خشکی ها زودتـر از دریـا گـرم و سـرد مـی شوند، در روز به واسطه تابش آفـتاب زمـین های ساحل گرم شده هوای مجاور آنها به طرف بالا حرکت می کند، در نتیجه بادهای مرطوب دریا که دارای بـخار آب زیـادی اسـت از سمت دریا به طرف ساحل حرکت می کند، هـنگام شـب چـون دریـا دیـرتر سـرد می شود و هنوز اثر حرارت آفتاب در آن باقی است لذا هوای مجاور دریا صعود می کند و در نتیجه از خشکی به طرف دریا باد می وزد نسیم های ملایم شبانه روزی که در نقاط مرتفع کوهستان دیده مـی شود بر روی همین اصل است.
3-بادهای موسمی بادهائی هستند که در فصول معین در جهت مشخص می وزند مثل بادهائی که مدت شش ماه از اقیانوس هند به طرف هندوستان و دامنه ی هیمالیا می وزند و چون بخار آب زیـادی هـمراه دارند تولید بارندگی فراوانی می نمایند.
سرعت سیر باد
سرعت وزش بادها متفاوت است و در بادهای ضعیف؛ سرعت از یک تا چهار متر در ثانیه و در بادهای قوی از دوازده تا شانزده متر و در طوفان ها سرعت سیر از بـیست و چـهار تا سی متر در ثانیه بالغ می گردد.
فوائد باد
1-مهمترین کار باد حرکت دادن ابرها است، ابرهای متراکم را که از دریا سرچشمه گرفته است به نقاطی کـه خـدا خواسته است حمل می کنند در ایـن زمـینه در قرآن مجید آیات زیاد است برای نمونه توجه شما را به آیه ی پنجاه و هفتم از سوره ی اعراف جلب می نمائیم: «و هو الذی یرسل الریاح بشرا بین یدی رحمته حـتی اذا اقـلت سحابا ثقالا سقناه لبـلند مـیت فانزلنا به الماء فاخرجنا به من کل الثمرات» «او خدائیست که بادها را به بشارت باران رحمت می فرستد تا چون بار ابرهای سنگین را بردارند آنها را به شهر و دیاری که از (بی آبی) مرده اسـت بـرانیم و بدان سبب باران فرو فرستادیم تا هرگونه ثمر و حاصل از آن پدید آوریم.»
یکی از قوانین حکمت آمیز این جهان این است که از یک موجود چندین نتیجه و فایده گرفته می شود؛ و همین مـوضوع بـه سهم خود ما را به جهان غیب راهنمائی می‌کند و با قدرتی که از ماورای طبیعت سرچشمه گرفته و بر همه ی موجودات این جهان از اوج آسمان تا صفحه خاک حکومت می کند آشنا می سازد قدرتی که موجودات را آن چنان هـم آهنگی و ارتـباط بخشیده و در رشته نظم کشیده کـه ایـن هـمه آثار حکیمانه در بردارند. آری این حقایق است که خردمندان را به خداوند معتقد و معترف می سازد.
آری- دریای لطف اوست وگرنه سحاب کیست * تا بر زمین مشرق و مغرب کند سخا
ز بحر لطف او ابر بهاری *کند خار و سمن را آبـیاری ز کـان جود او بـاد خرانی *کند فرش چمن را زر فشانی
2-گل ها و شکوفه درختان دارای دو نوع میله است که بعضی عضو نر و برخی عـضو ماده می باشد، در میله های نر کیسه هائی است پر از گرده های ریز که به منزله ی نـطفه ی حـیوانات نـر است؛ و میله های ماده درونشان خالی و قسمت پائین آنها به تخمدان می رسد؛ که مثل تخمدان حیوانات ماده می باشد.
یـکی از فـوائد باد آن است که در نتیجه وزش آن گرده‌های نر روی میله های ماده رسیده با اعمال شگفت انگیزی کـه حـکایت از حـکمت کامل الهی می کند درخت و گیاه آبستن می شود.
این حقیقت را که اخیراً دانشمندان متوجه شده و پی برده اند که «نر و ماده بودن اختصاص به جهان حیوانات ندارد و در کلیه نباتات نیز اینی وضـوع موجود و باید به وسیله انـتقال مـاده ای از عضو نر به عضو ماده لقاح صورت بگیرد و یکی از عوامل انتقال باد است» قرآن مجید در هزار و چندین سال قبل در طی عبارت کوتاهی یادآور شده است:«و ن کل شی خلقنا زوجین» یعنی از هر چـیز جفت آفریدیم. (آیه 49 سوره ی ذاریات): «و ارسلنا الریاح لواقح»
یعنی بادهائی را فرستادیم که بارورکننده است آیه 22 سوره حجر (تفسیر المنار) 3-نسیم ملایم سحرگاهان که این اندازه فرح انگیر است و بادهای دیگر مأمورینی هـستند کـه هوای تازه سوقات می برند؛ و هوای آلوده نقاط محصور که ممکن است پناهگاه میکروب های موذی شده باشند بیرون کرده به فضای وسیع و آفتابگیر جو میرانند این مأمور فعال هم به قصر پادشاهان می رود هـم بـه کلبه پیره زنان و خانه تنگ، مستمندان و سوقات روح بخش نامبرده را به همه می رساند.
خواننده ی محترم یکی از قوانین حکمت آمیز این جهان این است که از یک موجود چندین نتیجه و فایده گرفته می شود؛ و همین مـوضوع بـه سهم خود ما را به جهان غیب راهنمائی می‌کند و با قدرتی که از ماورای طبیعت سرچشمه گرفته و بر همه ی موجودات این جهان از اوج آسمان تا صفحه خاک حکومت می کند آشنا می سازد قدرتی که موجودات را آن چنان هـم آهنگی و ارتـباط بخشیده و در رشته نظم کشیده کـه ایـن هـمه آثار حکیمانه در بردارند. آری این حقایق است که خردمندان را به خداوند معتقد و معترف می سازد.
گرچه بسیار بگفتیم درین باب سخن *اندکی بیش نـگفتیم هـنوز از بـسیار
دوره کامل سال اول مکتب اسلام
همانطور که در شماره گـذشته اشـاره شد چون جمعی از خوانندگان محترم فعلی کراراً دوره کامل سال گذشته را از ما خواسته بودند و موجود نداشتیم تصمیم گرفتیم کـه اقـدام بـه تجدید طبع آن کنیم.
اینک به اطلاع عموم خوانندگان عزیز می رسانیم که دوره کـامل سال اول مجله که در کاغذهای گراف مخصوصی بسته بندی شده آماده انتشار است. علاقمندان می توانند به نمایندگان مکتب اسلام در شهرستان ها مـراجعه کـنند یـا مستقیماً به آدرس (قم خیابان ارم دفتر مکتب اسلام)مکاتبه نمایند.منبع:
توحید از نظر قرآن/ شگفتیهای جهان: هوا؛ نویسنده : نوری،حسین، مجله «درسهایی از مکتب اسلام » اردیبهشت 1339، سال دوم - شماره 4
