تبیان، دستیار زندگی
چاپ دستی یکی از بسترهای مناسب برای تولید آثار هنری است که در ایران نیز طرفداران خاص خود را دارد. دوسالانه چاپ دستی یکی از برنامه هایی است که در جهت بهبود و گسترش این هنر برگزار می شود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چاپ دستی، هنری رو به گسترش

چاپ دستی یکی از بسترهای مناسب برای تولید آثار هنری است که در ایران نیز طرفداران خاص خود را دارد.  دوسالانه چاپ دستی یکی از برنامه هایی است که در جهت بهبود و گسترش این هنر برگزار می شود.

فراوری- بخش هنری تبیان
چاپ دستی

چاپ دستی (به انگلیسی: Printmaking)، که با نام‌های چاپ هنری و گراورسازی نیز شناخته می‌شود، شاخه‌ای از هنرهای تجسمی است که در آن اثر هنری از طریق چاپ تصویر بر روی یک سطح، عموماً کاغذ یا گاهی پارچه، چرم، پلاستیک و سطوح دیگر، توسط هنرمند خلق می‌گردد.

چاپ آثار هنری می‌تواند به روش‌های مختلفی از جمله چاپ فلزی، چاپ سنگی، چاپ چوب، چاپ دیجیتال و فرایندهای هنری مبتنی بر انواع حکاکی صورت پذیرد.  چاپ‌های هنری امکانات فنی صوری و بیانی بسیار متنوعی را در اختیار هنرمند می‌گذارند و علاوه بر این هنرمند به مدد چاپ و تکثیر اثر خود می‌تواند نمونه‌های ارزان‌تری را در دسترس مخاطبان قرار دهد. به همین سبب در قرن‌های اخیر اغلب هنرمندان برخی روش‌های حکاکی و چاپ را آزموده و در آن‌ها به استادی رسیده‌اند.چاپ از طریق انتقال مرکب از یک کلیشه یا صفحه مسطح آماده شده بر روی سطح کاغذ یا مواد دیگر پدید می‌آید.

انواع متداول کلیشه عبارتد از: صفحه‌های فلزی که معمولا از جنس مس یا زینک یا صفحه‌های پولیمری که برای حکاکی یا خوردگی با اسید استفاده می‌شوند. از سنگ، آلومینیم یا پلیمر برای چاپ سنگی و از قالب‌های چوبی برای چوب‌تراش و چوب‌کند و از لینولیوم برای لینوتراش استفاده می‌شود. پرده‌های پارچه‌ای از جنس ابریشم یا مواد مصنوعی برای چاپ سیلک اسکرین به کار می‌رود.

چاپ دستی در ایران نیز از دوران قاجار به طور بی وقفه در حال انجام است. در روزگار اخیر نیز توجه خاصی به این هنر و راه های گسترش آن صورت گرفته است. از جمله این برنامه ها برگزاری دوسالانه چاپ دستی است.

چاپ دستی

مهرداد خطایی دبیر دوسالانه چاپ دستی درباره آخرین خبرها از این دوسالانه با توجه به پایان مهلت ارسال آثار گفت: ما یکبار فراخوان را تمدید کردیم و در روزهای پایانی آثار بیشتری به دستمان رسید. این را هم بگویم که من اصراری ندارم اسم بی ینال روی این فراخوان گذاشته شود فقط این یک فراخوانی است که قرار است هر دو سال یکبار اعلام شود.

دبیر دوسالانه چاپ دستی کمبود امکانات و ناآشنایی هنرمندان ایرانی با هنر چاپ دستی را باعث کم رونقی آن دانست و در عین حال ابراز کرد در سال های اخیر توجه به این هنر رشد کرده است.

وی ادامه داد: ما بهترین داوران ایران در چاپ دستی را در این دوسالانه کنار خود داریم و به عنوان دبیر خودم قضاوتی در آثار ندارم. رایزنی هایی هم با کشورهای آلمان، چین و ژاپن انجام دادیم تا از دوره های بعد بتوانیم مبادلاتی در این عرصه با یکدیگر داشته باشیم و آثار ایرانی به آن کشورها برود و منتخب آثار آنها به این دوسالانه بیاید.

این هنرمند نقاش و طراح در پاسخ به اینکه چرا در اکثر کشورهای دنیا هنرمندان نقاش کار چاپ دستی هم انجام می دهند اما در ایران هنرمندان به ندرت کار چاپ دستی انجام می دهند، بیان کرد: بیشترین دلیلی که باعث این اتفاق شده این است که هنرمندان ما با این هنر آشنایی زیادی ندارند ضمن اینکه ما کمبود شدید امکانات داریم. کار چاپ دستی کارگاه و دستگاه پرس و حوضچه های اسید و... می خواهد که ما امکانات کافی در این زمینه ها نداریم.

خطایی با اشاره به اینکه ما در سال‌های دور چاپ سنگی داشتیم، هنر چاپ در دوره معاصر را مدیون دو نفر دانست و گفت: مینا نوری که تحصیلکرده رم است کتابی درباره چاپ دستی منتشر کرده که مرجع بسیار مهمی برای کسانی که می خواستند در این وادی مشغول شوند، شد. در کنار او احمد وکیلی هنرمندی است که با تدریس این رشته و برپایی نمایشگاه های انفرادی و حتی ساخت برخی دستگاه ها کمک بسیار زیادی به رشد این هنر داشته است. من هم سعی کردم به عنوان نسل بعدی با حضور در بی ینال ها، هنر چاپ دستی ایران را به دنیا معرفی کنم.

دبیر دوسالانه چاپ دستی ادامه داد: سال ۸۲ تعداد چاپگرهای ما ۱۰ نفر بود اما الان نزدیک به ۳۰۰ هنرمند فعال در این زمینه داریم که نشانه رشد آن است.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد این دوسالانه بتواند توجه ها را به سمت این هنر بیشتر جلب کند و گفت: من معتقدم همه بی ینال ها را دولت نباید برگزار کند و در دنیا هم همینگونه است. برای همین به سمت برگزاری این بی ینال در بخش خصوصی رفتیم.

حمید پازوکی، احمد وکیلی، همایون سلیمی، رضا هدایت و شهروز داوران این دوسالانه هستند.


منابع: مهر/ آیویزیت