تبیان، دستیار زندگی
چشم شب روشن، سینما دو، شهر فرنگ و هفت برنامه هایی هستند که درحال حاضر از شبکه های سیما، سینما را از قاب تلویزیون روایت می کنند. هر کدام از این برنامه ها چه مسیری دارند و چه اندازه می توانند در پیشبرد اهداف سینما اثرگذار باشند؟
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ماراتن سینمایی در تلویزیون

چشم شب روشن، سینما دو، شهر فرنگ و هفت برنامه هایی هستند که درحال حاضر از شبکه های سیما، سینما را از قاب تلویزیون روایت می کنند. هر کدام از این برنامه ها چه مسیری دارند و چه اندازه می توانند در پیشبرد اهداف سینما اثرگذار باشند؟

زهرا فرآورده_ بخش سینما تلویزیون تبیان
هفت

کمی قبل تر که ابزار رسانه ای محدودیت بیشتری داشتند این تبلیغات تلویزیونی بودند که برای معرفی فیلم ها به کمک سینما می آمدند و تبلیغات سهم زیادی در ترغیب مخاطب برای رفتن به سینما داشت. اما به مرور در دوره های مختلف این تبلیغات شکل های دیگری هم به خودش گرفت و دیگر محدود به پخش تیزرهای تبلیغاتی نبود. تغییر رویه ای که برنامه های سینمایی نقش زیادی در آن داشتند. (البته بیان این نکته که فیلم ها همچنان نیازمند به پخش تیزرهای تلویزیونی هستند و برنامه های سینمایی رویکردی متفاوت از این تبلیغات دارند بحث جداگانه ای است که فرصت دیگری می طلبد).
در سال های اخیر تلویزیون تولید برنامه های سینمایی مختلف را تجربه کرده؛ برنامه هایی که از لحاظ ساختار و محتوا سعی در نزدیکی بیشتر مخاطب و سینما داشته است و با جدی تر شدن محتوای برنامه ها موضوعات فرهنگی و ساختاری که هنر- صنعت سینما را به چالش می کشد هم مطرح شده است.

بالا رفتن تعداد برنامه های سینمایی از طرفی می تواند نوید بخش اهمیت به رسانه سینما باشد اما از طرفی هم اگر محتوای غنی و کاربردی نداشته باشد به مرور تبدیل می شود به تریبونی یک طرفه برای بیان بحث ها و گفت گوهایی که هیچ سودی به حال سینما و اهالی آن ندارد و فقط ابزاری است برای پرداختن به حواشی و تسویه حساب های شخصی

به طور مثال برنامه هایی مثل «سینما یک» یا «سینما چهار» که سالها از شبکه های سیما پخش می شد و قبل و یا بعد از پخش فیلم سینمایی نقد و بررسی فیلم را داشت. و یا در برنامه های روتین مختلف، آیتم های مجزایی به سینما اختصاص پیدا می کرد.
در تمام دوره ها متناسب با فضای موجود در سینما تلویزیون و مسئولینی که در رأس این دو رسانه قرار داشتند، فضای این برنامه ها کم و بیش تحت تاثیر قرار گرفت و همچنان هم این اثرپذیری خودش را تحمیل می کند.
علاوه بر این مناسبت های مختلف فرصتی بود تا برنامه های سینمایی با رویکردی تخصصی به سراغ سینما بروند؛ نمونه اش برنامه هایی که در هفته دفاع مقدس به سینما ی جنگ می پردازد و در سالهال اخیر به شکل های مختلف اجرا شده است.
اما در چند سال گذشته مسیر برنامه سازی با موضوع سینما کمی متفاوت از قبل شد و برنامه های جدید با ساختاری متفاوت ورود کردند که «هفت» از اولین برنامه هایی بود که در قالب یک مجله تصویری سینما را واکاوی می کرد. فریدون جیرانی با برنامه «هفت» تجربه ساخت یک برنامه سینمایی مستقل را شروع کرد که تا قبل از آن نیازش احساس می شد؛ برنامه ای که به مرور توانست جای خوبی در بین اهالی سینما و طرفداران آن پیدا کند. بعد از برنامه «هفت» به مرور برنامه سازان دیگری هم به این شکل از برنامه سازی ورود کردند اما موفق نشدند. «سینما اکران» نمونه ای از این برنامه های ناموفق است که دوره ای اجرای آن را محمد حسین لطیفی برعهده داشت اما حضور او هم چندان مفید فایده نبود و «سینما اکران» خیلی زود از جمع برنامه های سینمایی کنار زده شد و بسیاری برنامه های دیگر که هیچ اثرگذاری نداشتند.
در حال حاضر چهار برنامه سینمایی به شکل تخصصی از شبکه های سیما پخش می شود که دو برنامه «هفت» و «سینما دو» به شکل مفصل و «شهر فرنگ» و گفت و گوی سینمایی برنامه «چشم شب روشن» در یک آیتم را شامل می شود. در ادامه مروری داریم بر رویکرد این چهار برنامه و مسیری که طی می کنند:

ماراتن سینمایی

سینمادو/ شبکه دو

زمان پخش: پنجشنبه هر هفته، ساعت 23:30/ مجری: محمد خزاعی
«سینما دو» به گفته روابط عمومی برنامه با رویکرد «بررسی سینمای اجتماعی ایران با نگاهی جامعه شناسانه» قصد دارد هر هفته تازه های سینمای ایران را مورد بررسی قرار می دهد.
جواد طوسی به عنوان منتقد، همراه یک کارشناس و صاحب نظر که جامعه شناس است پیرامون یکی از آثار اجتماعی کارگردان مدعو بحث و تبادل نظر می کنند و تعدادی مهمان هم از علاقمندان و دانشجویان سینما و تئاتر کشور در برنامه حضور دارند. «سینما دو» برخلاف برنامه های دیگر که در حال حاضر پخش می شود با فضای شلوغ تری(از نظر تعداد مهمانان) روی آنتن می رود.
تا اینجا پراکندگی موضوع در برنامه باعث شده هنوز برنامه سروشکل مشخصی به خود نگرفته باشد و در چند برنامه پخش شده چندان موفق نبوده است. پرداختن به موضوعات اجتماعی به بهانه سینمای اجتماعی باعث شده تا نه سینما و نه موضوعات اجتماعی هیچ کدام به درستی پرداخت نشود و برنامه را از مسیر اصلی خود دور کند.

شهر فرنگ

هفت/ شبکه سه

زمان پخش: جمعه هر هفته، ساعت22:30/ مجری: بهروز افخمی
سابقه برنامه بهروز افخمی کمی طولانی تر از سایر برنامه هاست. «هفت» حدود دوسال با فریدون جیرانی روی آنتن رفت، بعد از جیرانی محمود گبرلو اجرای برنامه را حدود سه سال به عهده گرفت و نهایت اجرای برنامه به بهروز افخمی رسید که بیش از یک سال است که این برنامه را اجرا می کند. بهروز افخمی در ماه های گذشته بارها بخاطر لحن و ادبیاتی که در برنامه استفاده می کند نقد شده و همین باعث شده برنامه از مسیر اصلی دور شود؛ همچنین حضور مسعود فراستی به عنوان منتقد ثابت برنامه و نقدهای تند و تیزی که به فیلم ها دارد معمولا حواشی و بحث های زیادی را به دنبال می آورد. با توجه به سابقه ای که از برنامه «هفت» با اجرای فریدون جیرانی باقی مانده توقع بیشتری از این برنامه می رود.

ماراتن سینمایی

چشم شب روشن/ شبکه چهار

زمان پخش: چهارشنبه هر هفته ساعت 23/ مجری: اکبر نبوی
گفت و گوی اکبر نبوی درباره سینما یک آیتم از برنامه چشم شب روشن را به خود اختصاص داده که بیشتر رویکردی تحلیلی نسبت به اتفاقات و موضوعات سینمای ایران دارد. با توجه به خلاصه شدن موضوع در یک آیتم این برنامه سرو شکل جمع و جورتری نسبت به سایر برنامه های دارد؛ اما در چند قسمت ابتدایی که تا الان پخش شده در همین زمان محدود توانسته بحث های خوبی را مطرح کند.
اکبر نبوی همزمان با شروع برنامه ضمن اینکه گفته بود قصد رقابت با «هفت» را ندارد رویکرد برنامه را اینطور تعریف کرد: «در این برنامه نقد به شکل جدی در دستور کار من قرار داد. اما نکته ای که در مورد نقد و انتقاد وجود دارد این است که نقد با انتقاد تفاوت های بسیاری دارد. در نقد در کنار بیان ضعف ها، نقاط مثبت هم گفته می شود، اما متاسفانه برخی فکر می کنند که در انتقاد تنها باید نقاط منفی یک ماجرا نشان داده شود و دائما در حال ایراد گرفتن باشد، پس به همین دلیل باید بگویم که من در این برنامه صرفا قرار نیست ایراد بگیرم.»

ماراتن سینمایی

شهر فرنگ/ شبکه خبر

زمان پخش: پنجشنبه هر هفته ساعت 9/ مجری: حمیدرضا مدقق
گفت و گوها در برنامه حمیدرضا مدقق معمولا شکل مناظره دارد و بررسی مسائل روز سینما را به فراخور اتفاقات سینمایی مطرح می کند.
این برنامه که چندسالی است پنجشنبه شب ها از شبکه خبر پخش می شود با وجود مطرح کردن موضوعات متنوع اما معمولا در بحث ها نتیجه مشخصی نداشته و اغلب بحث در میان راه می ماند و در شرایطی که برنامه شکل مناظره دارد معمولا مسیر درست توسط مجری طی نمی شود.

کدام برنامه برنده ماراتن سینمایی است؟

بالا رفتن تعداد برنامه های سینمایی از طرفی می تواند نوید بخش اهمیت به رسانه سینما باشد اما از طرفی هم اگر محتوای غنی و کاربردی نداشته باشد به مرور تبدیل می شود به تریبونی یک طرفه برای بیان بحث ها و گفت گوهایی که هیچ سودی به حال سینما و اهالی آن ندارد و فقط ابزاری است برای پرداختن به حواشی و تسویه حساب های شخصی.
با نزدیک شدن به ایام جشنواره فیلم فجر دو برنامه سینمایی تازه نفس که یکی در حد پخش آیتم و دیگری مفصل تر سینما را رصد می کنند به جمع برنامه های سینمایی اضافه شده. سال پیش همزمان با پخش برنامه «هفت»، علیرضا شجاع نوری در شبکه چهار اجرای برنامه سینمای ایران را برعهده داشت که در بخش های زیادی «هفت» را تحت الشعاع خود قرار داده بود؛ برنامه ای که در نیمه راه متوقف شد و کمتر از یک سال از پخش برنامه شجاع نوری از برنامه خداحافظی کرد.
در چند هفته گذشته علیرغم بحث های طولانی و طرح موضوعات مختلف در این برنامه ها، گفت و گوهای اکبر نبوی با مهمانانش به مراتب سرو شکل موجه تری داشته حالا با نزدیک شدن به ایام جشنواره فیلم فجر باید دید هرکدام از این برنامه ها در ماراتن سینمای کشور چه مسیری را در پیش دارد و کدام موفق تر عمل می کند؟