تبیان، دستیار زندگی
سال آینده، سال تغییر چهره شوراهای شهر است و شهروندان پس از چهار سال باید نمایندگان جدیدی را به این پارلمان های شهری بفرستند. اما با مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی چالشی جدید پیش روی شهروندان شهرها و به خصوص پایتخت نشینان قرار گرفته است، به طوری که بنا به گف
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

از نمره قبولی بیادی به قالیباف تا انتقاد از مجلس

سال آینده، سال تغییر چهره شوراهای شهر است و شهروندان پس از چهار سال باید نمایندگان جدیدی را به این پارلمان های شهری بفرستند. اما با مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی چالشی جدید پیش روی شهروندان شهرها و به خصوص پایتخت نشینان قرار گرفته است، به طوری که بنا به گفته حسن بیادی در حالی که تعداد اعضای شورای شهر تهران باید به حداقل 70 نفر افزایش می یافت، این تعداد به 21 نفر رسیده است.

مصاحبه: مهدیه بحری- بخش اجتماعی تبیان

مهندس حسن بیادی


از آنجا که عملکرد شهرداری ها که از سال های دور عهده دار بسیاری از امور شهری بودند، برخلاف بسیاری از سازمان ها و ارگان ها که تاثیر مستقیمی بر زندگی روزمره مردم ندارد، در زندگی هر روز و هر ساعت شهروندان تاثیرگذار است، لذا به سرعت نقاط ضعف و قوت تصمیمات و اقدامات مدیران شهری در شهرها نمود پیدا می کند. این امر باعث شده که این دستگاه عریض و طویل اجرایی همیشه در بوته نقد کارشناسان، مسئولان و شهروندان عادی باشد.
در چند سال گذشته با رشد جمعیت شهری کشور و گسترش طولی و عرضی شهرها، مشکلات مدیران شهری چند برابر شده و مشکلات نوظهوری گریبان تصمیم گیران شهری را گرفته است. کمبود منابع مالی، نبود درآمدهای پایدار و ضعف قوانین شهری باعث شده که مدیریت شهرها برای حل چالش های شهری، دست خود را جلوی دولت دراز کنند و این کمک خواهی نیز در اکثر اوقات به تقابل دولت ها و مدیریت های شهری ختم شده است در این میان نیز شهروندان بزرگترین بازندگان دعوای بین شهرداری و دولت هستند.
در این راستا حسن بیادی، عضو شورای شهر تهران در دوره های دوم و سوم با حضور در تبیان درباره موضوعاتی همچون عملکرد شورای شهر فعلی، نحوه تعامل دولت و مدیریت شهری و ترکیب آینده شورای شهر تهران اظهارنظر و از عملکرد مجلس برای کاهش تعداد اعضای شورای شهر تهران انتقاد کرد و آن را اجحاف در حق مردم دانست.
دبیرکل جمعیت آبادگران جوان همچنین معضلات ساختاری در سیستم اداری و اجرایی کشور را چالش اصلی برای تحقق مدیریت یکپارچه شهری دانست، اما با این حال معتقد است که قالیباف با وجود این چالش ها، توانسته به 70 درصد اهداف برنامه های مصوب شورای اسلامی شهر تهران برسد و مدیریتی موفق در زمینه امور شهری را به اجرا بگذارد.
در ادامه گفت وگوی تفصیلی  با مهندس حسن بیادی را می خوانید:
تبیان: به نظر شما در حال حاضر اصلی ترین عامل ایجاد چالش میان دولت و مدیریت شهری چیست؟
بیادی:
ما با معضلی در ساختار اجرایی کشور مواجه هستیم که تا وقتی این معضل حل نشود، هیچ یک از مشکلات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و شهری حل نخواهد شد و کماکان مشكلات را خواهیم داشت. کشور نیازمند مدیریت یکپارچه است که اگرچه این موضوع با بحث مدیریت واحد فرق می کند، اما این در حالی است که سیستم مدیریت در ایران به صورت مدیریت جزیره ای اداره می شود، یعنی هر سازمانی برای خودش تصمیم می گیرد و برای خودش عمل می کند و اكثراً برای رسیدن و تحقق اهداف، متفاوت فكر می كنند.
تبیان: این چالش در حوزه مدیریت شهری به چه صورت است؟
بیادی:
در حال حاضر حداكثر25 و حداقل ١٥ ارگان و سازمان و نهاد به صورت مستقیم در امور شهری دخالت دارند، در حالی که شهروندان فقط شهرداری را می شناسند و دیگران هم در امور مربوط به شهر تصمیم می گیرند و هیچ هماهنگی و ارتباطی  بین آن ها وجود ندارد که نتیجه این مدیریت های جزیره ای باعث خسارت و خسران سایر بخش ها و مردم می شوند و بعد همه این ارگان ها دنبال مقصر می گردند و یکدیگر را متهم می کنند.

همه دستگاه ها و ارگان های مرتبط بر اساس مطالعه و برنامه ریزی بنشینند و یک تصمیم واحد و قابل اجرا بگیرند و همه نیز همان یک تصمیم را اجرا کنند که این کار شدنی است


تبیان: چاره کار چیست؟
بیادی:
همان طور که گفتم ایجاد مدیریت یکپارچه است. یعنی همه دستگاه ها و ارگان های مرتبط بر اساس مطالعه و برنامه ریزی بنشینند و یک تصمیم واحد و قابل اجرا بگیرند و همه نیز همان یک تصمیم را اجرا کنند که این کار شدنی است، چراکه این سیستم مدیریت در کشورهای پیشرفته اجرا شده و بسیاری از کشورهای عربی و حتی آفریقایی نیز به این سمت رفته اند. اگر این سیستم و ساختار اصلاح نشود، همه چیز خراب می شود. مثالی که می توان زد این است که سیستم اجرایی مانند یخچال خرابی است كه اگر هرگونه مواد و یا غذائی را داخلش قرار دهید، خراب می شود.
تبیان: با تمام این مشکلات و چالش های ساختاری، عملکرد شورای شهر فعلی را چگونه ارزیابی می کنید؟
بیادی:
به اعتقاد من، تا وقتی سیستم حزبی در کشور وجود نداشته باشد، به طور طبیعی باندهای تمامیت خواه حرف اول و آخر را خواهند زد و همین باندها هستند که نمایندگان خود را به شورای شهر، مجلس و سایر ارگان ها می فرستند که در این شرایط نیز هر باندی تنها به دنبال کسب منافع خویش است و به مصلحت شهر و شهروندان و مسائل و منافع ملی اهمیتی نمی دهد.

اعضای شوراهای شهر خصوصا تهران و بعضی از كلانشهرها، از طریق یک یا دو باند با نام های گوناگون مثل ائتلاف و یا جبهه مشخص و معرفی می شوند و افراد با روش های مختلف تبلیغی  وارد شورای شهر می شوند


تبیان: یعنی به نظر شما در حال حاضر در شوراهای شهر باندبازی صورت می گیرد؟
بیادی:
با تجاربی كه از انتخابات سالیان گذشته مشاهده شده، قاعدتاً اعضای شوراهای شهر خصوصا تهران و بعضی از كلانشهرها، از طریق یک یا دو باند با نام های گوناگون مثل ائتلاف و یا جبهه مشخص و معرفی می شوند و افراد با روش های مختلف تبلیغی  وارد شورای شهر می شوند، البته نمی توان به این موضوع اعتراض کرد، چراکه روند و ساختار معیوب انتخابات کشور همین است. در حالی که شورای شهر نهادی است، اجتماعی و نه سیاسی و متخصصان دارای تجارب مختلف مخصوصاً امور مدیریتی و شهری باید به این شورا ورود پیدا کنند.
تبیان: روش صحیح انتخاب اعضای شوراهای شهر چیست؟
بیادی:
سیستم انتخاب اعضای شورای شهر در مرحله اول باید در سطح محلات صورت گیرد. در انتخابات شورایاری ها، افرادی انتخاب می شوند که مورد شناخت و وثوق مردم محله هستند و به دلیل این که این افراد را می شناسند، موظف به نظارت و به تبع آن پاسخگویی به افراد محل هستند و می توانند از طریق انتخابات داخلی، شورای منطقه را شكل دهند. اگر می خواهیم شوراهایی کارامد داشته باشیم، اعضای شورای شهر باید از طریق همین شورایاری های مناطق انتخاب و به شورای شهر بروند و در این روش است که پارلمان شهری و سپس دولت محلی شکل می گیرد و می تواند تاثیرگذار باشد. در این صورت اعضای شورای شهر می دانند که هر تصمیمی نمی توانند بگیرند و در ازای عملکردشان باید پاسخگو باشند و از طرف دیگر توانایی و قدرت آن ها در نظارت بر عملکرد شهرداران افزایش بسزایی خواهد یافت و شهرداران هم نمی توانند از پاسخگویی به اعضای شورا شانه خالی کنند. از طرف دیگر هم اعضای شورای شهر نیز این اجازه را نخواهند داشت که با شهردار و شهرداری سلیقه ای و جناحی برخورد کنند.

در شرایط فعلی هر باندی که قوی تر باشد، مصوبات و قوانین را به سمت خودش می کشاند و اگر سیستم را تغییر ندهیم، در آینده ای نه چندان دور از برخی کشورها همچون عراق و افغانستان هم عقب خواهیم ماند


تبیان: آسیب های روش فعلی چیست؟
بیادی:
در شرایط فعلی هر باندی که قوی تر باشد، مصوبات و قوانین را به سمت خودش می کشاند. در حالی که در بسیاری از کشورها همچون بنگلادش سیستم دولت محلی شکل گرفته است و اگر سیستم را تغییر ندهیم، در آینده ای نه چندان دور از برخی کشورها همچون عراق و افغانستان هم عقب خواهیم ماند. لذا اگر به دنبال برقراری و تحقق عدالت اجتماعی هستیم باید این ساختار پیاده شود تا نقش و مشاركت مردم در تصمیم گیری ها پررنگ تر شود. در حال حاضر مصوبات و قوانین شهری ما به درد یک روستا هم نمی خورد و چندین سال است که قوانین بازنگری نشده و همین امر باعث شده که قوانین موجود محل اختلاف و معضلات شده است .
تبیان: شما به عنوان عضوی از اعضای شورای شهر دوم و سوم چه اقداماتی در راستای یکپارچه سازی مدیریت شهری داشتید؟
بیادی:
شورای دوم و سوم به دنبال تحقق این موضوع بود و تا حدی نیز موفق عمل کرد که نمونه آن را می توان در اجرای سیستم فاضلاب شهری و نمایشگاه كتاب و مطبوعات و توسعه فرهنگ استفاده بهینه از حاملان انرژی مشاهده کرد. اعضای شورای شهر و شهردار برای اجرای این پروژه های مهم، با هماهنگ کردن ارگان ها و سازمان های ذی ربط توانستند تصمیم درست اتخاذ كنند و همه یك تصمیم را اجرا کنند و نتیجه این شد که پروژه فاضلاب شهری تهران طی 10 تا 15 سال اجرا شود، در حالی اگر این هماهنگی ها صورت نمی گرفت، اجرای این پروژه بیش از 50 سال زمان می برد.

میزان پاسخگویی مدیریت شهری نسبت به مسائل شهر و حقوق مردم و رضایتمندی آنان افزایش یافته كه خود دستاوردی بزرگی برای شورای شهر تلقی می شود


تبیان: اگر بخواهیم دستاوردی برای شورای شهر فعلی متصور شویم، این دستاورد چیست؟
بیادی:
قطعا فعالیت و كاركرد شوراها با وجود ساختار غلط و قوانین و آئین نامه های نامتناسب و موانع و چالش های فعلی، نوعی دستاورد محسوب می شود. با این حال این نکته مهم است كه میزان پاسخگویی مدیریت شهری نسبت به مسائل شهر و حقوق مردم و رضایتمندی آنان افزایش یافته كه خود دستاوردی بزرگی برای شورای شهر تلقی می شود. در گذشته مدیران شهری خود را مکلف به پاسخگویی نمی دانستند، اما به یاری خداوند، شوراهای شهر در حال حاضر این گونه نیستند. همچنین در سه دوره، شهرداری تهران رتبه اول را در کاهش آسیب های مالی و اداری کسب کرده که این خود نشان از افزایش نظارت شورای شهر و بهبود عملکرد شهرداری تهران دارد. به همین دلیل و با اعتماد مردم تعدادی از اعضای فعلی مجلس شورای اسلامی را اعضای سابق شوراهای شهر و مدیران شهرداری ها تشکیل می دهند که این خود نشان دهنده آن است که مدیریت شهری دستاوردهای شوراها قابل توجه بوده است.
تبیان: چندی پیش مجلس شورای اسلامی طی مصوبه ای تعداد اعضای شوراهای شهر را کاهش داد. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟

در حال حاضر دولت و حتی مجلس شورای اسلامی خود را رقیب شوراهای شهر می دانند و شاید دلیل این که مجلس تعداد اعضای شوراهای شهر را کاهش داد، همین باشد


بیادی: در حالی که دولت ها باید کمترین دخالت را در امور شهری داشته باشند، بیشترین دخالت ها را اعمال می کنند. در حال حاضر دولت و حتی مجلس شورای اسلامی خود را رقیب شوراهای شهر می دانند و شاید دلیل این که مجلس تعداد اعضای شوراهای شهر را کاهش داد، همین باشد. باید توجه داشت كه نمایندگان مجلس بیشتر به جای این که به امور ملی بپردازند، به مسائل و مشکلات محلی می پردازند، یعنی همان کاری که وظیفه اصلی شوراهای شهر است. به همین خاطر با کاهش تعداد اعضای شوراهای شهر، به دنبال کاهش اختیارات و مشارکت مردم هستند که این ظلم بزرگی به شوراهاست. اساسا ً دیدگاه دولت ها بر این است که فقط برای مردم تصمیم بگیرند و به دنبال این هستند که شوراها با تفکر هیات مدیره ای اداره شوند، تا تفکر شورایی. به همین دلیل است که شورایاری ها در بسیاری از شهرهای کشور هنوز به طور جدی و قانونی شكل نگرفته است.
تبیان: انتقادات زیادی نسبت به حضور ورزشکاران و هنرمندان در شورای هر صورت می گیرد، به نظر شما این انتقادات به جاست؟
بیادی:
شوراهای شهر نباید سیاسی باشند، بلکه باید صنفی و تخصصی باشند و صنوف مختلف نمایندگان خود را برای عضویت در شورا معرفی کنند. با این موضوع که حضور ورزشکاران و هنرمندان به عملکرد شوراها لطمه وارد می کند، به شدت مخالفم. زیرا تعدادی از ورزشکاران و هنرمندان بسیار تاثیرگذارتر از کسانی هستند که ادعای گوناگون دارند، که نمونه آن در دور دوم و سوم محمود خسروی وفا و رسول خادم و علیرضا دبیر و هادی ساعی است.
تبیان: به نظر شما تفاوت شورای شهر فعلی تهران با دوره های قبل چیست؟
بیادی:
در شورای دوم و سوم بیشتر مسائل برنامه های راهبردی مشخص و دو برنامه پنج ساله تهیه و تصویب شد و منابع درآمد پایدار شهرداری تهران تعریف و طرح های جامع و تفضیلی شهر تهران تهیه گردید و خوشبختانه شورای فعلی با توجه به این که از قبل برنامه هایی وجود داشته، توانسته اند اجرای این برنامه ها را ادامه و از طرف دیگر بعد نظارتی خود بر مدیریت شهری را افزایش دهند که کاهش فساد و مشکلات در سیستم مالی شهرداری، دال بر نظارت خوب شورای شهر است اگرچه مشكلات و اختلافاتی سیاسی و اجتماعی در میان آنان وجود دارد كه بسیاری از این اختلاف نظرها قابل تامل است.
تبیان: انتقاداتی به عملکرد شورای شهر در زمان مدیریت آقای احمدی نژاد وارد است. مثلا آقای کرباسچی عنوان کرده که در زمان احمدی نژاد 300 میلیارد تومان در شهرداری تهران مفقود شده و هیچ نظارتی نیز بر این مسئله نبوده است. نظر شما چیست؟
بیادی:
مقدمه مدیریت فعلی شهری را آقای کرباسچی بنا نهاد و ساختارشکنی های بی نظیری در مدیریت سنتی و پوسیده شهرداری برای جا انداختن مدیریت شهری انجام داد، به همین دلیل احترام خاصی برای ایشان قائل هستم. اما از ایشان که به موضوعات مالی شهرداری اشراف دارند، بعید است که از گم شدن پول سخن بگویند. 350 میلیارد تومان در زمان آقای احمدی نژاد با اصطلاح «هزینه های فاقد» بود که معنی فاقد در سیستم شهرداری، نه به معنای نداشتن سند، بلکه به معنای بی برنامگی است. یعنی بودجه برای جای دیگر تعریف شده و اختصاص یافته، اما در محل دیگر هزینه می شود که در زمان قالیباف، برای 200 میلیارد از آن مبلغ برنامه تعریف و قابل توجیه بود كه مورد قبول اكثریت اعضای شورا قرار گرفت و به تصویب رسید.
تبیان: به نظر شما ترکیب آینده شورای شهر تهران چگونه خواهد بود؟

بیادی: هر چند که مجلس شورای اسلامی در دوره قبل کم لطفی کرد و تعداد اعضای شورای شهر را کاهش داد که نتیجه ای جز کاهش مشاركت مردم و نظارت و همچنین افزایش تخلفات ندارد، اما با این حال به شورای آینده امیدوارم، چراکه هرچه جلوتر می رویم و به قدمت خدمات شوراها افزوده می شود، آینده بهتری را می توان برای شهرها و روستاها مشاهده کرد. اما اگر بخواهیم یک پارلمان قوی شهری داشته باشیم  باید حداقل 70 نفر عضو این پارلمان باشند و همان طور که قبلا گفتم این اعضا باید از دل محلات و شورایاری ها بیرون آمده و انتخاب شوند.
تبیان: و سوال آخر. عملکرد شهرداری تهران در زمان مدیریت آقای قالیباف چگونه بوده است؟ می توان نمره قبولی به وی داد؟
بیادی:
به اعتقاد من مدیریت شهری مجموعاً تاكنون توانسته اند به بیش از 70 درصد از اهداف و برنامه های از پیش تعیین شده برسند. اجرای پروژه هایی همچون اتوبان شهید صدر، نیایش، امام علی (ع)، شهید ستاری، شهید باکری، ادامه شهید همت و شهید زین الدین، شهید خلبان یاسینی و شهید كاظمی و تونل توحید کار کمی نیست. حتی با وجود محدودیت های مالی، نوسازی اتوبوسرانی، تاکسیرانی، راه اندازی BRT و رسیدگی به معضلات اجتماعی، رسیدگی به امور زنان، سلامت و ورزش و نگهداری از زیرساخت های شهری، کارهای بزرگی است که در زمان مدیریت آقای قالیباف انجام شد. همان طور که فساد در بخش های دیگر جامعه نیز وجود دارد، در بدنه شهرداری تهران هم نیز محتمل و قابل مشاهده است، اما با توجه به حجم خدماتی که شهرداری ارائه می دهد و می توان تصور كرد كه شهرداری در یك سال با بیش از پنج هزار قرارداد مواجه باشد، این حد از آسیب های مالی و اداری در مقابل آسیب های برخی از نهادها و سازمان های دیگر هیچ است.