ده تن از افراد خانواده تان را شفاعت کنید!

بی تردید وقتی دانشمندان و حافظان قرآن كاری شبیه فرشتگان و حاملان وحی انجام می دهند، با آن ها در یك جایگاه و رتبه قرار می گیرند.

فرآوری: آمنه اسفندیاری - بخش قرآن تبیان

قرآن همان قانون خدایی و ناموس آسمانی است كه اصلاح دین و دنیای مردم را به عهده گرفته و سعادت جاودانی آنان را تضمین كرده است آیات آن سرچشمه ی هدایت، راهنمایی و كلماتش معدن ارشاد و رحمت است. كسی كه به سعادت همیشگی علاقمند است و سعادت و خوشبختی هر دو جهان را می خواهد داشته باشد، بر وی لازم است كه روز و شب با قرآن تجدید عهد كرده و ارتباطش را با آن محكم و استوارتر سازد، و آیاتش را به حافظه ی خود سپرده و با مغز و فكر خویش در آمیزد تا در پرتو آن كتاب آسمانی، به سوی رستگاری و سعادت جاودانی رهنمون شود.
ویژگی های قرآن و سفارش های پیوسته ی پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله) درباره ی آن سبب شد تا این كتاب در سراسر زندگی مردم زمان پیامبر راه یابد و همه چیز مسلمانان گردد؛ به ویژه آن كه مؤمنان آن روزگار جز قرآن كتابی نداشتند و تلاوت، حفظ، تعلیم و تعلم به آن اختصاص داشت. حفظ قرآن همواره، به عنوان یك سنت و عبادت بزرگ، در میان مسلمانان مطرح بود و حتی پس از پدید آمدن صنعت چاپ نیز موقعیت خود را حفظ كرد. این امر در پرتو جایگاه والای قرآن و حفظ آن تحقق یافت؛ جایگاهی كه می توان آن را در ابعاد مختلف زیر مورد بررسی قرار داد.

تاکید قرآن بر حفظ آیاتش

قرآن درباره ی به خاطر سپاری كتاب خدا تنها در یك جا سخن به میان آورده است. آنجا كه می فرماید: «وَ اذْكُرْنَ ما یُتْلى فِی بُیُوتِكُنَّ مِنْ آیاتِ اللَّهِ وَ الْحِكْمَةِ إِنَّ اللَّهَ كانَ لَطِیفاً خَبِیراً» (احزاب 33: 34) حكمت و آیات الهی را كه در خانه های شما تلاوت می شود، به خاطر بسپارید. (بدانید كه) همانا خداوند مهربان و از همه آگاه است. این آیه در واقع ارزش حفظ قرآن را برای مسلمانان گوشزد می نماید.

مخاطبان آیه، زنان رسول خدایند اما از آن جا كه اساس شریعت بر حفظ قرآن و سنت پیامبر گرامی صلی اللّه علیه و آله است، می توان گفت: در واقع مخاطب آیه گروهی خاص نیست و همه ی مسلمانان در تمسك به قرآن و سنت و حفظ آن شریكند.

اهمیت حفظ قرآن در روایات

معصومان علیهم السلام در این باره سخنان بسیار دارند و در موارد مختلف به فراخور آگاهی و ایمان مخاطبان شان به آن اشاره كرده اند. گفتار پیشوایان دین نشان می دهد حفظ قرآن چنان اهمیت دارد كه بسیاری از مقام های معنوی جز به یاری آن به دست نمی آید. بخشی از این مقام ها عبارت است از:

1- امام صادق علیه السلام می فرماید: حافظ قرآنی كه به آن عمل كند، با فرشتگان پیغامبر و نیك رفتار هم نشین خواهد شد. (اصول كافی، ج 4، ص 405)
سخن امام صادق علیه السلام بر همراهی و هم نشینی حافظان و مفسران با سفیران گواهی می دهد. بی تردید وقتی دانشمندان و حافظان قرآن كاری شبیه فرشتگان و حاملان وحی انجام می دهند، با آن ها در یك جایگاه و رتبه قرار می گیرند.

2- امیر مؤمنان علیه السلام می فرماید: قرآن تلاوت كنید و آن را به خاطر بسپارید؛ زیرا خداوند متعال دلی كه قرآن در آن باشد عذاب نمی كند. (بحارالانوار، ج 92، ص 19)

حفظ قرآن مجید و انس با آن، انسان را در مسیر عمل به وحی و بهره جستن از معارف آن قرار می دهد و در نتیجه از آتش دوزخ مصون می دارد.

3- امام صادق علیه السلام فرمود: هركس در فراگیری قرآن بكوشد و به سبب كمی حافظه آن را به سختی حفظ كند دو پاداش دارد. (پاداشی برای حفظ آن و پاداشی برای تحمل سختی آن) (اصول كافی، ج 4، ص 409)

4- رسول خدا صلی اللّه علیه و آله فرمود: هركه (آن قدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد كرد و شفاعتش را درباره ی ده تن از خانواده اش كه آتش بر آن ها واجب شده، می پذیرد. (مجمع البیان، ج 1، ص 45)

آری، قرآن در حق مؤمنان شفاعت می كند و آنان را به بهشت رهنمون می شود؛ (بحار الانوار، ج 92، ص 20) حافظ و حامل قرآن نیز چون قرآن توان شفاعت دارد. البته شفاعت حافظان با قرآن تفاوت دارد. شفاعت قرآن فراگیر است؛ ولی شفاعت حافظ قرآن محدود بوده، تنها درباره ی خانواده اش و آن هم به تعداد انگشتان دست پذیرفته می شود.

بخشش مجازات حافظان در سیره اهل بیت علیهم السلام

در روزگار پیامبر صلی اللّه علیه و آله و علی علیه السلام، دانستن فنون قرائت و حفظ قرآن به تخفیف مجازات یا بخشش آن می انجامید؛ برای مثال مردی نزد علی علیه السلام آمد و به دزدی اعتراف كرد. حضرت پرسید: آیا چیزی از قرآن می دانی؟ پاسخ داد: آری، سوره ی بقره را به خاطر سپرده ام. حضرت فرمود: در مقابل این سوره دستت را به خودت بخشیدم و قطع نمی كنم.
اشعث (در زمان علی علیه السلام از گروه خوارج به شمار می آمد) گفت: ای امیرمؤمنان، آیا حد الهی را تعطیل می كنی؟! حضرت فرمود: تو چه می دانی، اگر شاهدان بر جرم گواهی دهند، امام حق بخشش و تعطیل حدود الهی ندارد؛ اما این فرد به زیان خویش اعتراف كرده است. وقتی شاهدی بر گناهی گواهی نداد، امام حق دارد حد الهی را ببخشد و جاری نسازد. (استبصار، ج 4، ص 252)

منابع:
سایت اندیشه قم
بحارالانوار ج 92
کافی ج 4