کروم(1)
کروم یکی از عناصر جدول تناوبی است که دارای نشان Cr و عدد اتمی 24 می باشد.
ویژگی های قابل توجهکروم فلزی سخت، براق وبه رنگ خاکستری فلزی است که به شدت جلا می گیرد، به سختی قابل جوش خوردن است ودر برابر زنگ زدگی و سیاه شدن مقاوم می باشد.
معمولی ترین حالت های اکسیداسیون کروم 2+ ،3+ و 6+ است که 3+ پایدارترین آن ها وحالت های 4+ و 5+ نسبتاً کمیاب می باشند. ترکیبات کروم در حالت اکسیداسیون 6، اکسیدکننده هایی قوی هستند.
کاربردها
موارد استفاده کروم:
در متارلوژی برای مقاوم کردن در مقابل پوسیدگی و در براقی نهائی:
- به عنوان یک جزء در آلیاژها، مثلاً در فولاد ضدزنگ
- در آب کاری با کروم
- در آلومینیوم آنادایز
- به عنوان یک کاتالیزور
- از کرومیت برای ساخت قالب های پخت آجر استفاده می شود.
- نمک های کروم باعث سبز شدن رنگ شیشه می شود.
- کرومات ها واکسیدها در رنگ مو و رنگ های معمولی به کار می روند.
- دی کرومات پتاسیم یک معرف؟ شیمیایی است که درتمیز کردن ظروف شیشه ای آزمایشگاهی و به عنوان یک عامل تیترات مورد استفاده قرار می گیرد. این عنصر همچنین به صورت دندانه (مثلاً، عامل ثابت نگه دارنده ) در رنگرزی به کار می رود.
- دی اکسید کروم(CrO2) در تولید نوارهای مغناطیسی مصرف می شود این نوارها نسبت به نوارهای اکسید آهن دارای مقاومت در برابر میدان های مغناطیسی بیشتری، بوده لذا موجب کارآئی بهتر می شوند.
تاریخچه
Johann Gottlob Lehmann در سال در سال 1761 در کوه های اورال ماده معدنی نارنجی-قرمز رنگی پیدا کرد که نام آن را سرب قرمز سیبریایی نهاد. گرچه او به اشتباه آن را ترکیب سرب با آهن و سلنیم انگاشت، آن ماده معدنی در حقیقت کرومات سرب بود PbCrO4) Peter Simon Pallas ) در سال این1770 ماده معدنی سربی قرمز رنگ(سرب قرمز سیبریایی) را در همان مکانی که Lehmann قبلاً دیده بود مشاهده کرد که خصوصیات مفید زیادی داشت از جمله این خصوصیات کاربرد آن به عنوان رنگدانه در تولید رنگ بود که استفاده از این ویژگی به سرعت توسعه یافت.
رنگ زرد درخشانی که از کروکوئیت ساخته شد به یک رنگ بسیار رایج تبدیل گشت. سال 1797 Nicolas-Louis Vauquelin نمونه هایی از سنگ معدن کروکوئیت را پیدا کرد. او با مخلوط کردن کروکوئیت و اسید هیدرو کلریک موفق به تهیه اکسید کروم( CrO3) گشت.
سال 1798 Vauquelin متوجه شد که با حرارت دادن این اکسید در کوره های ذغالی می توان کروم فلزی به دست آورد. او موفق به شناسایی مقدار کمی کروم در سنگ های قیمتی از جمله یاقوت و زمرد شد.
در طول دهه اول قرن نوزدهم از کروم بیشتر به عنوان سازه ای در رنگ ها استفاده می شد اما امروزه عمده کاربرد آن (85%) در آلیاژهای فلزی است و مابقی موارد استفاده آن در صنایع شیمیایی، موادنسوز و صنایع پایه می باشد.
نقش بیولوژیکی
کروم سه ظرفیتی فلزی است که مقدار کم آن بسیار ضروری است و برای سوخت و ساز کامل قند در بدن انسان مورد نیاز است. کمبودهای کروم می تواند بر توانایی انسولین در ثابت نگه داشتن میزان قند خون تاثیر بگذارد. برخلاف سایر فلزاتی که مقدار کم آن ها ضروری است برای کروم عملکرد بیولوژیکی در متالوپروتئین دیده نشده است. بنابراین پروسه عملی کروم مورد نیاز در رژیم غذایی تشریح نشده.
مرکز یادگیری سایت تبیان - منبع: پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور
تنظیم: مریم فروزان کیا
