نگاه دین به زیبایی

یکی از دغدغه های  مدیران محترم آموزشی و مربیان پرورشی  توجیه دانش آموزان در عدم استفاده از زینت  در مدرسه می باشد، با توجه به رشد سریع تکنولوژی و آگاهی دانش آموزان برای مباحثه، شایسته است که مسئولین مدرسه با داشتن آگاهی لازم به جلسات پرسش و پاسخ در مدرسه بپردازند و در این مباحثه ها،‌ به نتایج مطلوب برسند.

مقاله زیر می تواند آگاهی های لازم را به مربیان و مسئولین مدرسه برای مبحث نگاه دین به زیبایی ارائه دهد.

« یا بنی آدم خذوا زینتکم عند کل مسجد » ( اعراف/ 31)
 « ای فرزندان آدم! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود بردارید »

در مورد استفاده از انواع زینت ها، اسلام مانند تمام موارد، حد اعتدال را انتخاب کرده است، نه مانند بعضی که می پندارند استفاده از زینت ها و تجملات، هرچند به صورت معتدل بوده باشد، مخالف زهد و پارسایی است و نه مانند تجمل پرستانی که غرق در زینت و تجمل می شوند، و برای رسیدن به آن تن به هرگونه عمل نادرستی می دهند.

اگر ساختمان روح و جسم انسان را در نظر بگیریم، می بینیم که تعلیمات اسلام در این زمینه، درست هماهنگ با ویژگی های روح انسان و ساختمان جسم اوست.
بنا بر گفته ی روانشناسان، حس زیبایی یکی از چهار بعد روح انسانی است که همراه با حس نیکی و حس دانایی و حس مذهبی، ابعاد اصلی روان آدمی را تشکیل می دهند و معتقدند تمام زیبایی های ادبی، شعری و هنر، همه مولود این حس است.
لذا در اسلام استفاده کردن از زیبایی های طبیعت، لباس های زیبا و متناسب، به کار بردن انواع عطرها و امثال آن، نه تنها مجاز شمرده شده، بلکه به آن توصیه و سفارش نیز شده است.
قال امیرالمومنین(ع): «لیتزین احدکم لأخیه المسلم کما یتزین للغریب الذی یحب أن یراه فی أحسن الهیئة»( وسائل الشیعه، ج3، ص 344)
امیرالمومنین(ع) فرمود: «باید هریک از شما خود را برای برادر مسلمانش بیاراید، همان طوری که برای ناآشنایی که دوست دارد او را در بهترین قیافه ببیند، می آراید».

« عن النبی (ص) انه کان ینظر فی المرآة و یرجل جمته و یمتشط، و ربما نظر فی الماء و سوَی جمته فیه و لقد کان یتجمل لاصحابه فضلاً علی تجمله لاهله، و قال: ان الله یحب من عبده اذا خرج الی اخوانه ان یتهیا لهم و یتجمل » ( وسائل الشیعه، ص 344)

« پیامبر اکرم (ص) همیشه در آینه نگاه می کرد موهای سر خود را شانه می کرد و می آراست، گاهی اتفاق می افتاد ( به علت نبود آینه )، در آب ( زلال ) نگاه می کرد و موی سر خود را می آراست، نه تنها برای خانواده اش خود را آرایش می کرد بلکه برای یاران خود نیز چنین عمل می کرد و می فرمود: خداوند دوست دارد وقتی بنده اش نزد برادرانش می رود، خود را آماده کند و بیاراید ».
قال الصادق(ع): « ان الله یحب الجمال و التجمل، و یبغض البوس و التباوس، فان الله اذا انعم علی عبده بنعمة احب ان یری علیه اثرها،ف قال: قیل: کیف ذلک؟ قال: ینظف ثوبه، و یطیب ریحه و یجصص داره و یکنس افنیته حتی ان السراج قبل مغیب الشمس ینفی الفقر و یزید فی الرزق » ( وسائل الشیعه، ص 341)
امام صادق (ع) فرمود : « خداوند زیبایی و آراستگی را دوست دارد و فقر و تظاهر به فقر را ناپسند می شمارد، چون که وقتی خداوند به بنده اش نعمتی را ارزانی داشت، دوست دارد اثر نعمتش را در او ببیند، سوال شد چنین چیزی چگونه ممکن است؟ فرمود: لباسش را پاکیزه کند، خوش بو باشد، خانه اش را سفید کاری کند، حیات خانه اش را جارو کند، حتی قبل از غروب خورشید، چراغ را روشن کند که موجب برطرف شدن فقر و زیادی روزی است.»

«من حرم زینة الله التی أخرج لعباده و الطیبات من الرزق» (أعراف، آیه 31)
خداوند می فرماید: «چه کسی حرام کرده است زینت هایی را که خداوند برای بندگانش آفریده و روزی های پاکیزه را».
و تعبیر دیگری که در روایات آمده:
«إن الله جمیل یحب الجمال» (وسائل، ج3، ص340)
«خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد.»
و یا تعبیر به این که خداوند زیبایی ها را آفریده، همگی اشاره به این حقیقت است که اگر استفاده از هرگونه زیبایی، ممنوع بود، خداوند هرگز این ها را نمی آفرید، آفرینش زیبایی ها در جهان هستی، خود دلیل بر این است که خالق زیبایی ها، آن را دوست دارد.

تذکر

ولی مهم این جاست که غالباً در این گونه موضوعات، مردم راه افراط را می پویند و با بهانه های مختلف رو به تجمل پرستی می آورند، و به همین دلیل قرآن مجید بلافاصله انسان ها را از اسراف و زیاده روی بر حذر می دارد.
به هرحال روش قرآن و اسلام در این مورد، روش موزون و معتدلی است که نه جمود دارد و تمایلات زیباپسندی روح انسان را در هم می کوبد، و نه بر اعمال مسرفان و تجمل پرستان صحه می گذارد، مخصوصا در جوامعی که افراد محروم و بینوا وجود داشته باشد، حتی از زینت های معتدل نیز نهی می کند، و لذا می بینیم در بعضی از روایات هنگامی که از بعضی امامان(ع) سوال می کردند: چرا لباس فاخر پوشیده اید، در حالی که جد شما علی(ع) چنین لباسی در تن نمی کرد؟ در پاسخ می فرمودند: مردم آن زمان در شدت و فشار بودند، و می بایست چنین شود، اما مردم زمان ما زندگی مرفه تری داردند و در چنین شرایطی استفاده از این زینت ها (در حد معقول) مانعی ندارد.

اسلام عزیز نه تنها خواسته است که افراد در خانه و زندگی شخصی خدو زینت و نظافت را رعایت کنند، بلکه تأکید زیادتری در رابطه با اجتماع و برخورد با مردم و محل های عمومی نموده است، که در آن محل ها که محل تجمع افراد است، کاملا رعایت نظافت و ادب را بنمایند.

لذا مسجد که محل تجمع انسان ها است، و پایگاه بزرگ عبادی و حتی سیاسی و اقتصادی و محل رفع همه مشکلات می باشد می فرماید: «هنگامی که می خواهید وارد مسجد شوید، لباس های زینتی خود را بر تن کنید و عطر و بوهای خوش استعمال کنید و حتی قبل از ورود به مسجد کف پاهای خود را بررسی کنید، نباشد یک وقت پای شما بوی تعفن بدهد که اگر موجب اذیت دیگران شود، مسلم حرام و خلاف شرع است، چون مسلمان نباید به وسیله او، دیگران اذیت شوند، بلکه دستور داریم مسجد را نظیف و پاکیزه نگه دارید،تا افراد رغبت بیشترییدا کنند برای آمدن به مسجد.»
قال رسول الله(ص): «من قم مسجداً کتب الله له عتق رقبة و من أخرج منه ما یقذی عیناً، کتب الله عزوجل له کفلین من رحمته»
پیامبر(ص) فرمود: «کسی که مسجدی را جارو و تمیز کند، خداوند برای او ثواب آزاد کزدن بنده ای را نویسد، و کسی که به این مقدار، آشغال ریزه ای را بیرون برد که چشمی را می آزارد، خدای عزوجل دو بهره از رحمت خود برای او بنویسد.» (بحار، ج83، ص383)
قال رسول الله(ص): «من کنس مسجداً یوم الخمیس لیلة الجمعة فأخرج منه التراب ما یذر فی العین غفر له»
«کسی که روز پنجشنبه، شب جمعه  مسجد را تمیز و تنظیف کند و به مقدار دارویی که در چشم می ریزند، خاکروبه بیرون برد خداوند او را بیامرزد.» (امالی صدوق، ص300)
قال رسول الله (ص): من أسرج فی مسجدٍ من مساجد الله سراجاً من تزل الملائکة و حملة العرش یستغفرون له مادام فی ذلک المسجد ضوءٌ من السراج»
پیامبر(ص) فرمود: «کسی که چراغی در مسجدی از مسجد های خدا بیفروزد، تا وقتی نور آن چراغ در آن مسجد باقی است، فرشتگان الهی و حاملان عرش خدا برای او آمرزش خواهی و استغفار کنند.» (بحار،ج 84، ص15)

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: فاطمه شیرزاده