داروهای بدنسازی با واسکولیت ارتباطی دارند؟
این روزها خبر فوت قهرمان پرورشاندام کشورمان در 36 سالگی بهانهای شده تا دوباره بحث تاثیرات سوء مکملهای ورزشی و داروهای بدنسازی سر زبانها بیفتد و همه جا صحبت از عوارض این داروها باشد.
فرآوری: نیره ولدخانی - بخش سلامت تبیان
هرچند ابتلا به بیماری واسکولیت علت مرگ بیت الله عباسپور اعلام شده، اما کم نیستند افرادی که مقصر اصلی این اتفاق غم انگیز را مکمل های ورزشی می دانند و براین باورند اگر مرد عضله ایران به دنبال ورزش حرفه ای سراغ مکمل ها نمی رفت، این سرنوشت تلخ برای او رقم نمی خورد. حالا این پرسش مطرح می شود که اصلا واسکولیت چیست؟ آیا رابطه ای بین این بیماری و مصرف مکمل ها و داروهای بدنسازی وجود دارد؟
بر اساس تعریف، التهاب جدار رگ های خونی، واسکولیت نام دارد که می تواند عروق بزرگ، متوسط و حتی کوچک را درگیر کند. به عبارتی، التهاب رگ ها می تواند به کاهش جریان خون و حتی انسداد رگ ها و توقف خون رسانی به بافت ها و اندام های مختلف بدن منجر شود و با علائم مختلفی بروز کند.
دکتر حمیدرضا قاسمی، متخصص قلب و عروق می گوید: علامت اصلی واسکولیت، التهاب و درد است. حتی با توجه به این که در بیشتر مواقع این التهابات در اعضای داخلی بدن رخ می دهد، شما نمی توانید آنها را ببینید. از طرفی بیشتر افرادی که دچار این بیماری هستند علائمی مثل احساس ناخوشی، تب، تعرق، خستگی مفرط و کاهش وزن را تجربه می کنند. اینها علائم اولیه بیماری است که فرد در صورت مواجه شدن با آنها، حتما باید به پزشک مراجعه کند.
علائم متفاوت واسکولیت
به گفته دکتر قاسمی علاوه بر علائم گفته شده، واسکولیت می تواند با نشانه های دیگری در نقاط مختلف بدن بروز کند.
به عنوان مثال، ایجاد لکه های قرمز روی پوست که برجسته هستند، خونریزی سطحی پوست یا باز شدن زخم های سطح پوست، خشک شدن داخل بینی و خونریزی بینی، قرمزی و دردناک شدن چشم ها، درد عضلات و همچنین ضعیف شدن آنها، سرفه و تنگی نفس، سوزن سوزن شدن یا احساس ضعف در بازوها و پاها، سردرد، درد فک ها، مشکلات بینایی (دوبینی یا تاری دید)، مشکل در دفع ادرار یا ادرار خونی، سفید یا آبی شدن رنگ انگشتان و احساس سوزش شدید آنها در سرما و... از جمله علائم انواع مختلف واسکولیت هستند که ممکن است به تنهایی یا با هم در بیمار ایجاد شوند.
چند نوع واسکولیت داریم؟
دکتر قاسمی با بیان این که شیوع واسکولیت میان بیماری های التهابی کمتر از یک درصد است و معمولا در کنار سایر بیماری های التهابی دیده می شود، می افزاید: این بیماری می تواند رگ های ریز، درشت و شریان های اصلی و حتی مویرگ های بدن را درگیر کند، طوری که دیواره رگ ها بر اثر این بیماری ورم می کند و در برخی مواقع امکان پاره شدن رگ ها و خونریزی داخلی نیز وجود دارد.
همچنین غیر از آسیبی که این بیماری به رگ ها وارد می کند، می تواند باعث آسیب به اندام و بافت هایی شود که نیازمند تامین خون به وسیله این رگ ها ست.
باید بدانید واسکولیت به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شود؛ واسکولیت اولیه که هیچ زمینه ای برای آن پیدا نشده است و واسکولیت ثانویه که بر اثر بیماری های روماتیسمی مثل لوپوس ایجاد می شود و شیوع بالاتری نسبت به نوع اولیه دارد.
بنابراین پس از تشخیص واسکولیت باید نوع آن مشخص شود، چون درمان این بیماری به نوع آن بستگی دارد.
درمانی برای واسکولیت
به گفته دکتر قاسمی، واسکولیت هم مثل بسیاری از بیماری ها در صورت تشخیص زودهنگام، درمان موفقیت آمیزتری خواهد داشت، اما در موارد حاد و پیشرفته ممکن است به نارسایی کلیوی، کبدی، ریوی و... منجر شود و زندگی بیمار را تهدید کند.
درست مشابه اتفاقی که برای مرحوم بیت الله عباسپور افتاد. پس اگر احساس می کنید دچار علائم واسکولیت شده اید، باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید و مورد بررسی قرار بگیرید.
بد نیست بدانید آزمایش خون، نوار قلب، عکسبرداری با اشعه X، سی تی اسکن و MRI، بیوپسی یا نمونه برداری از بافت بدن، آزمایش ادرار، آزمایشات مربوط به عملکرد کبد و... مهم ترین روش های تشخیص بیماری هستند که بنابه صلاحدید متخصص برای بیمار تجویز می شوند.
پس از تشخیص هم درمان های متفاوتی برای بیمار وجود دارد که از جمله آنها می توان به استفاده از قرص های استروئیدی، تزریق داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، تزریق ایمونوگلوبولین برای بیماران مبتلا به بیماری کاوازاکی، معالجات ضد ویروسی برای افراد مبتلا به عفونت هایی مثل هپاتیت، تعویض پلاسما یا همان شست و شوی خون، دیالیز و تصفیه خون (در مواردی که کلیه ها دچار آسیب جدی شده باشند) و... اشاره کرد.
رابطه داروهای بدنسازی و واسکولیت
برخی از افراد علت مرگ قهرمان پرورش اندام کشورمان را مصرف مکمل های ورزشی عنوان می کنند. دکتر قاسمی در این باره می گوید: عوارض متعدد داروهای بدنسازی و مکمل های ورزشی بر کسی پوشیده نیست؛ اما در هیچ پژوهش علمی رابطه آنها بررسی نشده است که بر اساس نتایج آن بتوان نظر قطعی و کارشناسانه صادر کرد.
به عبارتی در بیشتر موارد، علت اصلی واسکولیت ناشناخته است، اما سیستم ایمنی نقش مهمی در بروز بیماری دارد. البته شاید در آینده استدلال قانع کننده ای در ارتباط با مکمل های ورزشی و داروهای پرورش اندام با واسکولیت مطرح شود.
دکتر حسن آهنگر، متخصص قلب و عروق نیز درباره بیماری واسکولیت گفت:
«بیماری واسکولیت به معنای التهاب و ورم رگهای خونی است.
این بیماری میتواند در هر قسمتی از بدن، رگهای خونی را تحت تأثیر قرار دهد و علائم گوناگونی را به وجود بیاورد و دارای عوارض بالقوهای نیز میباشد. البته این بیماری علل خاصی دارد.
علت بعضی از واسکولیتها ناشی از عفونتهاست. این فرضیه وجود دارد که اکثر انواع بیماری واسکولیت، گونهای از بیماریهای خودایمنی میباشند.
در بیماری خودایمنی، مکانیسم دفاعی بدن کار عادی خود را که مقابله با عفونتها میباشد انجام نمیدهد و به جای آن، به قسمتهای سالم بدن حمله کرده و باعث التهاب میشود.
این بیماری دارای علایم گوناگونی میباشد که در افراد مختلف متفاوت است، این علایم در نقاط مختلف بدن شامل ایجاد لکههای قرمز بر روی پوست که برجسته هستند، خشک شدن داخل بینی و خونریزی بینی، سرفه و تنگی نفس و مشکل دفع ادرار و یا ادرار خونی هستند.
این علایم بسته به این است که کدام رگ را درگیر کرده باشد، یعنی وقتی التهاب در جداره رگ اتفاق میافتد سلولهای ایمنی در آنجا تجمع میکنند و جداره رگ ضخیم شود، قطر رگ کم شده و خونرسانی به آن اندام قبلا مختل میشود.
آسیبی که این بیماری میتواند به وجود بیاورد بستگی به این دارد که در چه عضوی از بدن باعث التهاب شده باشد. هرچه قدر رگها و عروقی که تحت تأثیر این بیماری قرار گرفته باشند بزرگتر باشد، آسیب بیشتری را وارد میکند و هر چقدر این رگها در نقاط حساس و مهم بدن و یا در بافتهای حیاتی بدن باشند، آسیب به وجود آمده جدیتر خواهد بود.
در صورت بروز هر یک از علایم گفته شده به پزشک متخصص مراجعه کرده و پزشک انجام آزمایشهایی نظیر آزمایش خون، آزمایش ادرار، سیتیاسکن و ام آرآی تجویز خواهد کرد.
همچنین درمان در این بیماری بیشتر به صورت دارویی است که از یک سری داروهای ضدالتهابی استفاده میشود و گاهی نیز نیاز به جراحی است که بیشتر باید بیماری زمینهای شناسایی شود.»
منابع:
جام جم - پریسا اصولی
ایسنا
هشدار درباره مکملهای ورزشی
خطرات داروهای انرژیزا را میدانید؟
علت خونمردگی و کبودی پوست چیست؟
بیماری عروق محیطی خطرناک است