طب اسلامی و جایگاه طب در روایات معصومین – علیهم السلام - (۴)
گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین تبریزیان نویسنده کتاب «طب الرسول» - بخش پایانی
بخش قبلی را اینجا ببینید
* روایات طبی تا چه اندازه تخصصی هستند؟ آیا فهم آنها نیاز به داشتن تخصص طبی است؟
بله، مطمئناً کمک خواهد کرد. پیشرفت علم طب در فهم روایت کمک می‌کند. البته قصور آن به ما بر می‌گردد و این که ما در این زمینه کار نکردیم. یعنی اگر هم کار می‌کردیم، نیاز به این همه پیشرفت نداشتیم و ما قانون خودمان را داشتیم و اعتنایی به دیگران نداشتیم. مثلاً درباره ژنتیک باید گفت ما در روایات، این روش و نگاه علمی را با نام دیگری می‌شناسیم، یعنی به جای «ژن» از کلمه «عِرق» استفاده می‌کردیم. برای اینکه ما از معارف غافل بودیم و چون آنها به ژن تعبیر می‌کنند، ما هم استفاده می‌کنیم. اما روایات می‌گویند «عرق» و این پایه و اساس بوده که در حال حاضر تعبیر آن تغییر یافته است. حتی درباره میکروب و ویروس هم در روایات آمده، یعنی در روایات به جای میکروب و ویروس از شیطان استفاده شده که این مبنا باید در دنیا مطرح شود و سایر مبانی و اصولی که در طب اسلامی وجود دارد و در طب جدید نمی‌توان برای آن مبنایی قرار داد و پایه و اساس، به همان طب اسلامی بر می‌گردد.
* آیا روایاتی هست که از نظر شما میان متخصصین و عامه مردم بد فهمیده شده باشد؟
بله، وجود دارد. کسی که نسبت به روایات کار فقهی انجام نداده، از آنها فهم درستی نخواهد داشت. بالاخره باید روی لغات و اصطلاحاتِ روایات کار شود و در فهم و به دست آوردن معانی آنها تلاش صورت گیرد، به عنوان مثال، روایات مشهور پیامبر – صلی الله علیه و آله - که می‌فرماید: بیماری سه دسته است و اما دواء الدم فالحجامة و دواء المرة المشی و داوء البلغم الحمام. درباره کلمه مشی، همه فکر می‌کنند که باید راه بروند در حالی که مشی یعنی استفاده از ملین و مسهل است. بنابراین روایات را باید در کنار هم قرار داد.
یکی از خصوصیات طب اسلامی این است که پیچیده نیست. در همین زمینه، ائمه - علیهم السلام – می‌فرمایند: نباید طب اسلامی را پیچیده کرده و طبق آن چه که ما گفته‌ایم، عمل کنید.
در زمان امام کاظم - علیه السلام – شخصی بیمار شده بود. طبیب‌های آن زمان آمدند و نسخه‌های عجیب و غریبی برای ایشان ارائه دادند و هرکدام دارویی را تجویز کردند. امام - علیه السلام – فرمودند: به شرق و غرب نروید، بلکه چیزهایی که می‌گویم انجام دهید و این داروها را انتخاب کنید.
پیامبر – صلی الله علیه و آله - هم می‌فرمایند: بیماری پیچیده نیست. حتی امام صادق - علیه السلام – نیز هرگاه کسی بیمار می‌شد، نگاهی به صورت او می‌انداخت؛ اگر قرمز بود، می‌فرمودند حجامتش کنید، اگر زرد بود، می‌فرمودند او را آب دهید. (آب‌درمانی و حجامت).
* به صورت کلی آیا می‌توان روش‌های درمان طب اسلامی را دسته‌بندی کرد؟
بله. در طب جدید شیمیایی، بیشتر درمان‌ها عوارض دارند و درمان بیماران به‌طور ریشه‌ای صورت نمی‌گیرد، بلکه فقط تسکین‌دهنده می‌باشد. به همین جهت، بیماری به طور مرتب عود می‌کند، چون ریشه‌ای درمان نشده و برای همین، نیازِ انسان به دارو زیاد می‌شود. یادم می‌آید که 35 سال قبل در مشهد دو داروخانه بود و کمتر دارویی در آنها یافت می‌شد ولی امروزه هزاران داروخانه در شهرهای ایران هست و همه از داروهای شیمیایی پر شده که عوارض فراوانی برای بیماران دارند و علاوه بر این، فرد در مراحل بعدی، به داروهای بیشتری نیازمند می‌شود.
الآن در ایران حدود 20 میلیون نازا وجود دارد. چرا؟ به خاطر همین داروهای شیمیایی است. غربی‌ها داروهایی را به ما می‌دهند که نازایی به همراه خود می‌آورد و افراد برای رفع نازایی هزینه‌های میلیونی پرداخت می‌کنند. این مسائل، عادی نیست بلکه یک سیاست است تا فردا محتاج داروهای دیگر شویم. مثلاً داروی آسپرین که در آلمان تولید می‌شود به قیمت 500 تومان به دست مریض می‌رسد که مبلغ ناچیزی است و برای آنها ارزش آنچنانی ندارد. اما آنها در قرص آسپرین موادی قرار داده‌اند که سرطان‌زاست و اگر این مواد، انسان را دچار سرطان کند، وی ناچار است است تا به میلیونی برای درمان خود هزینه کند، لذا در اینجا به نتیجه مورد نظر خود می‌رسند.
سایر داروهای غربی نیز که وارد ایران می‌شود، به خاطر عوارض و هزینه‌های درمان بعد از آن، تأثیر فراوانی بر زندگی افراد دارند؛ یعنی با داروهای به ظاهر ارزان‌قیمت، عوارض با هزینه‌های بالا را به ما تحمیل کرده تا مجبور شویم برای درمان عوارض داروهای مصرفی خود، هزینه‌های زیادی را پرداخت کنیم.
منبع: خبرگزاری حوزه
