چراغ "خانه احزاب" روشن می‌شود؟
زمزمه های بازگشایی خانه احزاب به گوش می رسد اما این بازگشایی زمینه ساز تعامل و بازدهی بهتر گروه های سیاسی خواهد بود یا با خود جنگ احزاب را به دنبال دارد؟!
این روزها زمزمه‌هایی مبنی بر بازگشایی خانه احزاب به گوش می‌رسد و بارقه‌های امید برای از سرگیری فعالیت احزاب در دل کسانی که جای خالی تحزب در کشور را خالی می‌دانند، ایجاد شده است. خانه احزاب که به‌عنوان محلی برای جمع شدن احزاب و اتحاد میان آن‌ها با هدف گسترش فرهنگ حزبی و فعالیت گروهی تشکیل شده بود، از سال 90 با دلیلی که آن را "عدم تمدید پروانه" خوانند، به حالت تعطیل درآمد. بعد از برگزاری پنجمین انتخابات این تشکل، رییس جمهوری وقت اجازه برگزاری انتخابات ششم را نداد و این درحالی بود که انتخابات مذکور بدون حضور نماینده وزارت کشور برگزار شد و این وزارتخانه نیز نتایج را مخدوش خواند و این بلاتکلیفی و به نوعی تعطیلی تا به امروز نیز ادامه داشته است.
البته با تغییر دولت و براساس اظهارنظر مقامات وزارت کشور از بازگشایی این نهاد مدنی خبر داده شده است و این یعنی شاید در آستانه برگزاری انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، احزاب بتوانند به جایگاه اصلی خود نزدیکتر شوند چراکه آن‌ها در ایجاد نشاط سیاسی در جامعه نقش بسیار موثری خواهند داشت.
رویکرد دولت جدید جهت عزم برای بازگشایی خانه احزاب را می‌توان در سخنان رئیس جمهوری در جمع استانداران دریافت که اینگونه اشاره کرد: « شما باید از فعالیت احزاب حمایت کرده و فعالیت آن‌ها را تسهیل کنید. این دولت در پی تقویت احزاب قانونی در چارچوب قانون و مقررات است، دولت هم باید حامی احزاب باشد و هم باید تسهیل‌کننده فعالیت آن‌ها باشد بدون آن‌که بخواهد بین این جناح و آن جناح تفاوتی قائل باشد.»
البته دولت یازدهم با نمایندگان بیش از 35 حزب جلساتی نیز برگزار کرده و با رویکرد این تشکل‌ها برای نهادینه کردن فرهنگ تحزب در کشور و نحوه فعالیتشان آشنا شده است.
نباید از نظر دور داشت که درگذشته برخی صاحب‌نظران حوزه سیاست، خانه احزاب را تنها متعلق به یک جناح می‌دانستند و این از جدی‌ترین انتقادات مطروحه علیه این نهاد بود. امروز نیز بر این مساله تاکید می‌شود که بهتر است خانه احزاب همانند نامش، نهادی برای رهبری کردن و گردهم آوردن تمامی احزاب موجود در کشور با گرایش‌های مختلف باشد تا بتواند فعالیتش را از سر گیرد و شاید بر همین اساس باشد که حجت‌الاسلام سیدحسین موسوی تبریزی و حسن غفوریفرد به عنوان نمایندگان تشکلهای اصلاحطلب و اصولگرا برای بازگشایی مجدد خانه احزاب با وزارت کشور در ارتباط و در حال رایزنی هستند تا شاید بتوانند این نهاد مدنی را با مشارکت تمام گرایشات سیاسی موجود در کشور بازگشایی کنند و در انتخابات پیش رو بتوانیم شاهد فعالیت بیشتر احزاب جهت مشارکت حداکثری مردم در انتخابات باشیم.
البته بر اساس جلساتی که تشکیل شده، بنا بر این بوده است که این دو نفر به عنوان متولی برگزاری مجمع فوق العاده خانه احزاب برای 60 حزب و تشکل سیاسی دعوتنامه ارسال کنند و گویا تا به امروز بالای 50 تشکل رضایت و امضای خود را برای برگزاری مجمع عمومی اعلام کرده‌اند و این یعنی گامهای پایانی برای برگزاری مجمع عمومی در حال برداشتن است و در آینده نه چندان دور نمایندگان احزاب مختلف گردهم جمع خواهند شد.
بدون تردید تشکیل خانه احزاب و گسترش و تعمیق تحزب‌گرایی برای پویایی کنش‌های سیاسی جامعه امری ضروری است و شاید نحوه ارتقاء فعالیت‌ها برای رسیدگی بیش از پیش به امور صنفی مربوط به احزاب و توجه کمتر به امور سیاسی بتواند این نهاد مدنی را زنده و تاثیرگذار کند.
لازم به یادآوری است که اولین جلسه شورای مرکزی خانه احزاب ایران در سال1379 به ریاست حجت‌الاسلام موسوی تبریزی برگزار شد و وی سه دوره رییس خانه احزاب بود. حسین کاشفی نیز یکی دیگر از روسای خانه احزاب بوده است. خانه احزاب به عنوان محلی برای جمع شدن احزاب و اتحاد میان آن ها با هدف گسترش فرهنگ حزبی و فعالیت گروهی تشکیل شده و شورای مرکزی آن هر دو سال یک بار به وسیله مجمع عمومی انتخاب و از 15 عضو اصلی و 6 عضو علی‌البدل تشکیل می‌شود. تا پیش از قطع فعالیت این تشکل، حدود 230 حزب قانونی کشور در آن عضویت داشتند.
آنچه در پایان باید مورد تاکید قرار گیرد این است که بی‌تردید تشکیل خانه احزاب و گسترش و تعمیق تحزب‌گرایی برای پویایی کنش‌های سیاسی جامعه امری ضروری است، اما آنچه که ضروری‌تر می‌نماید آن است که پیش از تاسیس مجدد خانه احزاب، سازوکار مشخصی برای این نهاد صنفی تدوین شود تا پیگیری مطالبات صنفی اعضای احزاب مختلف بر اغراض سیاسی و جناحی اولویت پیدا کند و تحزب‌گرایی در ایران اسلامی مانند سایر کشور‌ها بتواند شکل گرفته و تحرک اجتماعی ایجاد کند.
حال باتوجه به رویکرد فعلی مسوولان دولتی و همچنین احزاب موجود در کشور که ضرورت وجود خانه احزاب را مورد تاکید و مداقه قرار می‌دهند باید دید آیا این نهاد مدنی به شکلی قابل قبول فعالیتش را مجدد از سر خواهد گرفت یا خیر؟
معصومه نصیری
بخش سیاست تبیان
مطالب مرتبط:
برخی گروه ها در مسیر احزاب شیطانی هستند
انحلال و انشعاب در احزاب ایران
