جشن رنگ ها در لباس...

مثل سرزمینشان است، لباس محلی گیلکی، رنگ به رنگ، چشم نواز، انگار که در طبیعت قدم می زنی، تازه جزو چهار لباس منتخب دنیا در المپیک جهانی هم شناخته شده، اما امروز فقط در عکس های قدیمی یا جشنواره های محلی یادی ازش می شود و باقی روزگار را در بقچه های قدیمی می گذراند.
ویژگی لباس های سنتی ایرانی، پوشیدگی و حجاب کامل در عین زیبایی و چشم نوازی است، لباس های محلی زنان گیلان را می‌توان به سه بخش شرق، غرب و مرکز تقسیم بندی کرد که لباس زن شرق گیلان به لباس "قاسم آبادی" ، زن غرب گیلان "تالشی" و از لباس مرکزی گیلان با عنوان "رسوخی" معروف است.

به طور کلی لباس زنان گیلکی شامل تکه های زیر است:

تن پوش زنان

شلیته یا چرخی شلوار، یا کوتاه تومان (تـنبـان): دامن پرچین و كوتاهی است از جنس پارچه ابریشمی و كتان های ظریف یك رنگ كه معولا" دورادور لبه پایین آن را با نوار سیاه رنگی تزیین می كردند و به آن سیاهیك می گویند.در تندیس های به دست آمده از دور اشكانیان مجسمه زنی با شلیته ای بلند و پیراهنی نیمه كوتاه وجود دارد. در حال حاضر از شلیته ای هنگام جشن ها و برای رقص ها ی محلی استفاده می شود.

تمبان تنگه تمبان یا پشمبال:  نوعی شلوار با الگوی ساده به رنگ تیره معمولا" از جنس پارچه ای سنتی كرباس و یا از جنس پارچه های تهیه شده از بازار به نام دبیت حاج اكبری است.در چین كمر تمبان به جای كش، نوار بلند كتانی یا كج استفاده می شود.

نیم ساق: نیم ساق هم نوعی شلوار تنگ به رنگ های سبز ، سفید یا سرخ از جنس ابریشم یا مخمل است كه آن را معمولا" دختران و زنان جوان در زیر پیراهن می پوشند..

جومه: پیراهن و دامن یك سره از شانه تا زیر زانو است جنس این پیراهن معمولا" كتان یا چیت است. نیم تنه:این جلیقه به شكل جلیقه های مردانه با یقه هفت یا گرد و جلو باز است و چند دكمه می خورد . قسمت جلویی آن از پارچه پشمی و پشت آن آستری است .گاه جلیقه را از جنس مخمل سرخ یا زرد و آراسته به سكه و پول های قدیمی تزیین می كنند در محل هزار جریب به این جلیقه سیمپوش می گویند.

كلیجه: كتی بلند و معمولا" از جنس مخمل رنگی همراه با یراق دوزی وسكه های عراقی و رضاشاهی است كه در زمستان استفاده می شود. این كت آستین ساده بلند دارد. نوع دیگر آن با آستینی كه تا روی آرنج می رسید به نام چكبن شناخته می شد.

چادر شو: چادر شب مربع شكلی را سه گوش كرده دور كمر در پشت گره می زنند.هنگام عروسی سر و چهره عروس را با آن می پوشانند. جنس چادر شب د رخانواده های اعیان از ابریشم است و مردم عادی چادر شب هایی ازجنس كج ( ابریشم درجه 3 ) و یا مخلوطی از ابریشم و كج استفاده می كنند.
بانوان چادر را هنگام کـار کشـاورزی مثـل چیدن برگ سبز چـای نشـاء و جیـن وچیـدن مرکبات در هوای سرد و هنگامی که مجبورنـد ساعتها به شکل خمیده کار کنند به دور کمـر می‌بـننـد زیـرا بـستـن آن هـم از کمـردرد جلوگیری می‌کند و هم موجب گرم نگـه داشتـن آنان می‌شود همچنین از آن برای بستن کودک به پشت هنگام کار کردن استفاده می‌شود.

سرپوش زنان
چارقد: روسری چهارگوش با رنگ روشن و گل دار از جنس وال، ململ، چیت و یا ابریشم است. از رنگ روشن چارقد همراه با آرایه های نقره ای به نام سرچنگك در محل شقیقه ها ، در جشن ها استفاده می شود.

مندل: سربندی است از جنس كتان كه آن را سه گوشه و روی چارقد استفاده می كنند مندل بیشتر هنگام كشاورزی و كارهای روزمره استفاده می شود.

سراقوچ: نوعی كلاه زنانه است از پارچه نخی و یا الگویی مشابه كلاه نوزاد كه برای نگهداری گیسوان بافته شده به كار می رود. لبه این كلاه را چین كش می كنند.

گیس بند یا موباف: بند نازكی است كه آن را با رشته های تابیده شده از نخ برن كه معمولا" سفید رنگ است تهیه می كنند. از گیس بند برای بستن گیسوان بافته شده استفاده می شود.

پاپوش زنان
جوراب: جنس آن از پشم است و در رنگ های تیره بافته می شود. كوش : در گویش محلی به كفش میگویند جنس آن از چرم دباغی شده و به رنگ های قهوه ای و مشكی بود.

گالش: بیشتر در رفت و آمدهای روزانه استفاده می شود و از جنس لاستیك سیاه و كف آن قرمز رنگ است . چاروق : كفش مشترك مردان وزنان است جنس این كفش از چرم گاو و گاومیش و یا نمد است كه كمی بزرگ تر از پا و لبه آن چین كش است .

پاتوئه: شال بلند ابریشمی است كه دور پا پیچیده می شود و با كمك ریسمان های بلندی آن می بندند پاتوئه پاپوش گرمی است و در ورزهای سرد بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

کاش می شد این لباس چشم نواز دوباره زنده شود، با اندک تغییر و حذف بخش هایی از لباس که برای پوشش امروز ضروری نیست، می توان با این لباس زیبا دوباره آشتی کرد، شاید اگر مردم شمال از خودشان شروع کنند و در کوی و برزن، در مراسم های عروسی و مهمانی خودشان این لباس را بپوشند،(مثل مردمان کردستان) جذابیت این لباس به دیگر استان ها هم کشیده شود و این لباس اصیل جایگزین مدل های غربی و وارداتی شود.  از خودمان شروع کنیم و سعی کنیم به اصلمان برگردیم، شاید اولین قدم، پوشیدن لباسهای سنتی اجدادمان باشد.

بخش زیبایی تبیان

منابع: تیشینه و مازندرونی

مطالب مرتبط:
رنگ عنابی را چگونه ست کنیم؟ 
چه رنگ لباسی به پوست شما می آید 
رنگ رخساره ندا می دهد از رنگ لباس 
مهمترین عامل زیبا به نظر رسیدن