خانه‌تکانی کنید، ولی خودکشی نه
کمردرد، گردن درد، مسمومیت، تنگی نفس، حساسیت پوستی و درد دست و پا از رایج‌ترین عوارض خانه‌تکانی‌های نادرست و غیرایمن است؛ عوارضی که با رعایت برخی اصول ساده ایمنی می‌توان احتمال بروز آنها را به حداقل رساند. در این مقاله می خواهیم در مورد مشکلات عضلانی و استخوانی ناشی از خانه تکانی غلط با شما صحبت کنیم.
انجام کارهایی مانند بلندکردن اجسام سنگین، قرارگرفتن طولانی مدت در یک وضعیت بدنی ثابت مانند ایستادن طولانی و یا ماندن طولانی در وضعیت خمیده، بالا نگه داشتن طولانی دست‌ها و وجود مشکلات قبلی اسکلتی و عضلانی در حین خانه‌تکانی می‌تواند موجب بروز دردهای عضلانی و مفصلی شود.
دکتر ایرج عبداللهی، متخصص فیزیوتراپی در این باره می گوید:
«نداشتن آمادگی جسمانی مناسب و رعایت نکردن اصول ارگونومی و ابزار نامناسب، امکان بروز مشکلات اسکلتی عضلانی را حین خانه‌تکانی بیشتر می‌کند. البته امکان سقوط از نردبان یا پیچ خوردگی مفصلی نیز از دیگر خطرات بالقوه در حین خانه‌تکانی است.
انجام حرکات مکرر و طولانی طی خانه‌تکانی ممکن است موجب آسیب‌های بافت نرم از جمله کشیدگی عضلانی و تاندونی و تجمع اسید لاکتیک در عضلات شود، بویژه اگر فرد از آمادگی جسمانی خوبی برخوردار نباشد. البته این موارد بیشتر در ستون فقرات و کتف، شانه و دست‌ها بیشتر خود را نشان می‌دهد.
خانه‌تکانی غیر اصولی یعنی چه؟
منظور از خانه‌تکانی غیراصولی، برداشتن اجسام سنگین و استفاده از وسایل نامناسب مانند چهارپایه یا نردبان با ارتفاع نامناسب و نیز نداشتن استراحت کافی و عجله در اتمام کار است.
یکی از نکات مهمی که شخص باید در حین خانه‌تکانی برای پیشگیری از بروز آسیب‌های مفصلی به آن توجه داشته باشد آن است که نباید به مدت طولانی روی چهارپایه در حالی که دست‌ها بالا قرار دارد، بماند.
ارتفاع چهارپایه نیز باید مناسب باشد تا فشار زیادی روی شانه‌ها و ستون فقرات وارد نشود.
البته کسانی که عادت به ورزش منظم ندارند، بیشتر در معرض این آسیب‌ها هستند و افراد فعال و ورزشکار کمتر دچار این‌گونه مشکلات می‌شوند.
به طور کلی انجام خانه‌تکانی به تنهایی و بدون کمک توصیه نمی‌شود، چرا که احتمال ایجاد مشکلات عضلانی و مفصلی را بالا می‌برد.
البته در مورد کسانی که سابقه مشکلات قبلی مفاصل و ستون فقرات مانند آرتروز و مشکلات دیسک کمر دارند انجام کار در حد سبک نیز می‌تواند موجب تشدید مشکلات قبلی و حتی بروز مشکلات جدید شود.
معمولا بر اثر کار طولانی و نامناسب بر عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها و کپسول مفصل فشار وارد می‌شود که ممکن است حتی با نشانه‌های ظاهری از جمله ورم و قرمزی عضو نیز همراه باشد که البته بروز این نشانه‌های ظاهری، کمی طول خواهد کشید.
مقابله با آسیب‌های ناشی از خانه‌تکانی
رعایت چه نکاتی به شما کمک می‌کند تا آسیب‌های عضلانی و مفصلی ناشی از خانه تکانی به حداقل برسد؟
برای اینکه آسیب‌های حین کار به حداقل برسد، در درجه اول باید عادت به ورزش منظم داشته باشید و سطح آمادگی جسمانی خود را در حد مناسبی نگه دارید.
همچنین مدت خانه‌تکانی را به گونه‌ای تنظیم کنید که حتما پس از حدود یک تا دو ساعت کار، کمی استراحت کنید و بعد کار را ادامه دهید.
جابجایی و بلندکردن وسایل سنگین را به تنهایی انجام ندهید و برای تمیزکردن سطوح بلند از چهارپایه مناسبی استفاده کنید.
در کسانی که سابقه آرتروز یا دیگر مشکلات اسکلتی ـ عضلانی دارند توصیه می‌شود، یا قید خانه‌تکانی را بزنند و یا از نیروی کمکی استفاده کنند و خودشان کارهای سبک و کوتاه‌مدت را انجام دهند.
همچنین برای تمیزکردن قسمت‌های بلند دیوار و سقف خانه از فرچه با اهرم بلند استفاده کنند، چرا که استفاده از نردبان یا چهارپایه در حین کار، گذشته از اعمال فشار زیاد روی مفاصل، احتمال سقوط و عوارض ناشی از آن را به همراه دارد.
اصول جابه‌جایی و بلند کردن وسایل
اگر هنگام بلندکردن و جابه‌جایی اجسام به رعایت یک سری نکات توجه شود، احتمال بروز مشکلات اسکلتی عضلانی بویژه در ستون فقرات به حداقل می‌رسد. مثلا هنگام جابه‌جایی، وسایل هر چه به بدن نزدیک‌تر باشد، بهتر است.
همچنین ضروری است افراد برای بلندکردن اجسام از روی زمین از کمر خم نشوند و از زانوها استفاده کنند، البته مشروط به اینکه دچار آرتروز زانو نباشند.
از سوی دیگر نباید وسایل سنگین مانند میز و کمد را به‌هیچ‌وجه به تنهایی بلند کرد.
برخی افراد بیش از حد به توان جسمی خود اطمینان دارند و یا اینکه می‌خواهند کارها زودتر تمام شود، به همین علت هم خود را در خطر بروز آسیب‌های جسمی حین خانه‌تکانی قرار می‌دهند.
رفع کوفتگی، پس از چند ساعت خانه‌تکانی
در صورت بروز کوفتگی و درد عضلانی یا مفصلی باید کار را متوقف کرد و استراحت نمود. معمولا این دردها با کمی استراحت یا ماساژ موضعی تسکین می‌یابد.
در صورت ادامه درد و کوفتگی، استفاده از دوش آب گرم، پمادهای موضعی و ماساژ ملایم عضلاتی که دچار اسپاسم شده‌اند و کشش ملایم عضلات، مفید است.
البته اگر عادت به ورزش منظم نداشته باشید، احتمال بروز کوفتگی و گرفتگی عضلات بویژه در روز اول خانه‌تکانی بیشتر است که در روزهای بعد کمتر خواهد شد.
در صورتی که درد و کوفتگی تا روز بعد ادامه پیدا کرد، قید کار در روز بعد را بزنید و از افراد دیگری کمک بگیرید.
چه دردها و عوارضی را پس از خانه‌تکانی باید جدی گرفت
وجود درد خفیف و کوفتگی تا یکی دو روز بعد از خانه‌تکانی مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند، بخصوص در افراد سالم و غیرورزشکار طبیعی است، اما اگر درد، شدید و غیرقابل تحمل باشد، یا بیش از چند روز طول بکشد، نیازمند پیگیری بیشتری است.
اگر درد از نوع تیرکشنده باشد، همراه با تورم و التهاب موضعی بروز کرده باشد یا محدودیت در حرکات و ضعف در عضلات ایجاد کند، باید به پزشک یا فیزیوتراپیست مراجعه شود.
البته کسانی که سابقه قبلی مشکلات اسکلتی ـ عضلانی دارند، به توجه بیشتری نیاز دارند.»
مرتضی عزیزیان، متخصص فیزیوتراپی نیز به افرادی که خانه تکانی می کنند، توصیه می نماید:
« هنگام خانه‌تکانی از انجام کارها در زمانی کوتاه و فشرده جدا خودداری کرده و سعی کنند کارها را با تقسیم‌بندی مناسب، در فواصل زمانی طولانی انجام دهند.
همچنین افراد باید موقع انجام کارهای خانه‌تکانی، از قرارگیری طولانی مدت در یک حالت ثابت خودداری کنند، زیرا این کار موجب آسیب ستون فقرات می‌شود.
از بلند کردن اجسام سنگین به تنهایی نیز باید خودداری کرد و برای این کار حتما باید از کمک دیگران استفاده کرد.
برای بلندکردن اجسام نیز نباید از کمر استفاده کرد و باید وسایل را با استفاده از عضلات زانو و لگن بلند کرد، به این ترتیب که ابتدا باید نشست و با جسم سنگین بلند شد و از خم‌شدن و بلندکردن اجسام خودداری نمود.
افراد نباید برای بلندکردن اجسام، فقط وزن آن را در نظر بگیرند. بلندکردن مکرر اجسام سبک نیز به همان اندازه بلندکردن اجسام سنگین آسیب‌رسان است و دیسک کمر و لیگمان‌های اطراف آن را دچار آسیب می‌کند.
شکستگی مچ دست و مفصل ران یکی از شایع‌ترین عوارض خانه تکانی است. متاسفانه بسیاری از زنان خانه‌دار بدون اینکه بدن آنها آمادگی لازم را داشته باشد، بدون رعایت نکات ایمنی از نردبان و چهارپایه استفاده کرده و بسیاری از آنها بر اثر سقوط، دچار شکستگی می‌شوند.
افراد باید تا حد ممکن از رفتن بر روی نردبان و چهارپایه خودداری کنند.
توصیه ما این است برای این کار حتما از نردبان های مطمئن استفاده شود و این کار تا حدممکن به افراد چابک و دارای آمادگی جسمانی سپرده شود.»
منابع:
جام جم - پونه شیرازی
نامه نیوز
مطالب مرتبط:
خانه را بتکانید؛ سلامت را نه!
7 نکته برای کمردرد نگرفتن در خانه‌تکانی
خانه تکانی سنگین به استخوان ها آسیب می زند
صدمات بدنی در حین خانه تکانی
راه‌کارهایی برای خانه تکانی سالم
موقع خانه‌تکانی خون‌دماغ می‌شوید؟
خانه‌تکانی بدون ایجاد کمردرد
شوینده‌ها را با هم مخلوط نکنید
خطر شوینده ها برای پوست
مسمومیت کودک با مواد شوینده
بخارهای مواد شوینده سوزاننده اند
مواد شوینده را درست استفاده کنید
خطرات مواد شوینده برای چشم
جوهرنمک را با سفید کننده ها مخلوط نکنید
هشدارهای خانگی درباره مواد شوینده
