زندگی‌نامه آیت الله میرزا جواد تبریزی

آیت الله شیخ جواد تبریزی در سال 1305 شمسی در شهرستان تبریز در خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشودند.

تحصیلات ابتدایی

آیت الله میرزا جواد تبریزی تحصیلات علوم جدید را تا پایان سال دوم دبیرستان در شهر تبریز به آخر رساندند. ایشان به خاطر برخورداری از هوش و استعداد سرشار، از كودكی مورد توجه خاص اطرافیان قرار گرفتند. به گونه‌ای كه هنگام تحصیل، مدیران و معلمان ایشان، تعجب می‌كردند و باور داشتند كه ایشان از نظر درك مطالب، از استعداد بالایی برخوردارند. از این رو همواره ایشان را بری رسیدن به حرفه خاص مورد تشویق و تحسین قرار می‌دادند. اما ایشان به خاطر علاقه زیاد به مكتب غنی اهل بیت ـ ع ـ و روحانیت شیعه، تصمیم گرفتند در این مسیر مقدس وارد شود. از این رو پس از سپری نمودن تحصیلات جدید، با شوق فراوان و با وجود مخالفت اطرافیان، به مدرسه طالبیه تبریز روی آوردند و در سال 1323 ش در سن هجده سالگی تحصیل علوم دینی را آغاز نمودند و طی چهار سال، مقدمات و مقداری از دروس سطح را در شهر تبریز به پایان رساندند.

این مرجع تقلید در سال 1327 شمسی شهر تبریز را ترك نمودند و وارد حوزه علمیه قم شدند. ایشان در قم دوره سطح را به پایان برده و وارد درس خارج فقه و اصول اساتیدی همچون مرحوم آیت الله سید محمّد حجت و مرحوم آیت الله بروجردی و هم زمان با آن مشغول تدریس كتب سطح شدند. این افاده و استفاده پنج سال یعنی تا سال 1332 شمسی طول كشید. در طول این مدت، چهار سال نزد مرحوم آیت الله رضی زنوزی تبریزی استفاده كامل نمودند و در نزد مرحوم آیت الله بروجردی در فقه و اصول بهره لازم را بردند. موفقیت ایشان در این مرحله تا جایی بود كه استادشان مرحوم بروجردی ـ ره ـ ایشان را به عنوان ممتحن طلاب حوزه، انتخاب نمودند. ایشان در طول سالیان نخستین اقامت در قم بیشترین تدریس را در مسجد نور روبروی قبرستان شیخان داشتند كه طلاب و فضلای بسیاری از محضر درسشان فیض می‌بردند.

تحصیلات عالی

آیت الله تبریزی پس از گذشت پنج سال از حضور در حوزه علمیه قم، در سال 1332 شمسی برای ادامه تحصیلات به نجف اشرف عزیمت نمودند. در نجف اشرف در محضر درس اساتید برجسته و عالی مقام آن زمان حاضر شده و به خوشه چینی پرداختند.

ایشان عمدتاً از افاضات مرحوم آیت الله حاج سید عبدالهادی شیرازی و مرحوم آیت الله سید ابوالقاسم خوئی استفاده كردند و در آغاز ورود به درس ایشان، توجه استاد را به خود جلب كردند. به گونه‌ای كه به شورای استفتای معظم له دعوت شدند. در آن روزگار، حوزه درس نجف اشرف در اوج شكوفائی، شور و نشاط بود. پس ایشان با تمام توان و تلاش خود در محضر اساتید حاضر شدند و از موقعیتی كه فراهم آمده بود كمال استفاده را نمودند تا به مدارج عالی علم و مقام بلند اجتهاد نائل آمدند.

استاد دروس خارج حوزه علمیه قم در آغاز ورود به نجف اشرف، حجره‌ای در مدرسه قوام السلطنه شیرازی تهیه كردند و مشغول تدریس مكاسب و كفایه در مسجد خضراء و عمران شدند. روز به روز بر گستره حوزه درسی ایشان افزوده ‌می‌شد، تا جایی كه عده زیادی از فضلاء از محضر درس ایشان استفاده نمودند و با تقاضای آنان، درس خارج استاد تشكیل شد.

آیت الله خویی ـ ره ـ پس از آگاهی از آغاز درس خارج ایشان، به مرحوم آقای مشكینی فرموده بودند: میرزا جواد فاضل و مجتهد مطلق است.

آیت الله تبریزی یكی از شاگردان برجسته مرحوم آیت الله خوئی هستند كه همیشه مورد عنایت و توجه خاص استادشان بودند و در اغلب جلسات علمی خصوصی استادشان شركت می‌كردند در بحث‌ها و درس‌ها با طرح اشكالات و مطرح كردن فروعات، بر بار علمی محفل می‌افزودند. ایشان طرف مشورت آیت الله خوئی ـ ره ـ بودند و از اصحاب استفتا به شمار می‌رفتند. در سفرهایی مانند كوفه و كربلا، ملازم استادشان بودند. این مرجع تقلید علاوه بر تدریس و تحقیق در حوزه علمیه نجف، از امر تبلیغ احكام و مسائل دینی مردم غافل نبودند و در ایام تبلیغی به نقاط مورد احتیاج تشریف می‌بردند و به تبلیغ احكام الله می‌پرداختند و از آن‌جا كه گفتارشان با عمل آمیخته بوده است این تلاش‌ها، اثر بسیار مطلوبی را به جای گذارده است كه می‌توان گفت ناشی از اخلاق و روش برخورد ایشان با مردم است. ایشان موجب پایه گذاری تشیع در منطقه‌ای از كركوك عراق بوده‌اند، به گونه‌ای كه اكثر مردم آن مناطق به واسطه آشنایی با ایشان به مكتب غنی اهل بیت ـ ع ـ روی آوردند.

آیت الله حاج شیخ جواد تبریزی پس از گذشت 23 سال حضور دائم، فعال و جدّی در حوزه علمیه نجف و استفاده، افاده، تحقیق، تدریس و تبلیغ، سرانجام در سال 1355 شمسی به هنگام مراجعت از زیارت سید الشهداء حسین بن علی ـ ع ـ به سوی نجف، توسط رژیم بعث عراق دستگیر و به ایران فرستاده شدند.

پس از ورود به ایران، مجدداً به حوزه علمیه قم وارد و فعالیت‌های خود را از سر گرفتند و هم اكنون، ایشان هم‌چنان تمامی وقت خود را در مسیر تحقیق، تألیف، بحث، تدریس و تربیت شاگردان صرف‌ می‌كنند.

سوابق و محل تدریس

ایشان در طول سالیان دراز تدریس، هزاران طلبه فاضل را به جامعه اسلامی تحویل داده اند و در طول این مدت حوزه درس ایشان یكی از شلوغ‌ترین حوزه‌های درسی بوده است. اكنون نیز درس خارج فقه ایشان كه صبح‌ها (ساعت 9 تا 10) در مسجد اعظم قم برگزار می‌شود یكی از پر‌رونق‌ترین درس‌های حوزه علمیه قم است. استاد در بیان مطالب بسیار دقیق و نكته پردازند و به خاطر آنكه درس ایشان، درسی مجتهد پرور است فضلایی قوی را به خود جلب كرده است. ترتیب درس خارج فقه ایشان طبق عروه الوثقی می‌باشد و چندین سال است كه كتاب الصلاه را آغاز كرده و در حال حاضر بحث ایشان در نماز جماعت است.

تألیفات

مرجع عالی‌قدر آیت الله حاج شیخ جواد تبریزی تألیفات بسیاری دارند كه برخی از آنها چاپ و برخی هنوز به زیور طبع آراسته نگشته است،

از جمله تألیفات ایشان عبارتد از:

ارشاد الطالب، تعلیقه چهار جلدی بر مكاسب محرمه شیخ اعظم انصاری

اسس القضاء والشهادات

طبقات الرجال كه بحث وسیع رجالی است

تكمله منهاج الصالحین و تعلیقه بر آن

رساله توضیح المسائل

مسائل منتخبه

مناسك حج

حاشیه عروه الوثقی

حاشیه بر وسیله مرحوم آیت الله اصفهانی

حدود

فی علم الاصول

فی علم الفقه

شرح كفایه الاصول

صراط النجاه در 6 جلد

قصاص

التهذیب در احكام حج

الأنوار الالهیة فی المسائل العقائدی

رساله احكام بانوان

رساله احكام نوجوانان و جوانان

استفتائات جدید

چندین جزوه در موضوعات گوناگون

پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله میرزا جواد تبریزی