اعتیاد به روایت بازیگری طناز

نام و چهره سعید آقاخانی ناخودآگاه ذهن ما را به سمت آثار طنز می‌کشاند. او بیش از بیست سال است که در سینما و تلویزیون فعالیت دارد و عمده کارهایش چه در مقام بازیگر و چه به عنوان نویسنده و کارگردان کمدی بوده؛ اما او در چرخشی جالب در نخستین فیلم سینمایی‌اش، اثری کاملا جدی ساخته. «لامپ صد» موضوعی اجتماعی دارد و آقاخانی سعی کرده در آن با نگاهی متفاوت مساله اعتیاد را به تصویر بکشد.
*بیش از 20 سال است كه تجربه بازیگری، كارگردانی، نویسندگی و بازیگردانی تلویزیونی دارید، در سینما هم بازی داشته‌اید، چرا این‌قدر دیر سراغ كارگردانی در سینما آمدید؟
در طول سال‌هایی كه در این عرصه فعال بودم همیشه گوشه ذهنم وسوسه كارگردانی در سینما وجود داشت؛ ولی همیشه دوست داشتم با انتخابی خوب و داستانی متفاوت به این عرصه وارد شوم. خیلی هم دغدغه این را نداشتم كه حتما فیلمنامه کار را خودم نوشته باشم؛ حتی فیلمنامه‌های بسیاری هم به من پیشنهاد شد. البته ناگفته نماند كه در این سال‌ها مجموعه‌سازی برای تلویزیون فرصتی برای پرداختن به این موضوع به من نمی‌داد تا بتوانم كارگردانی سینما را تجربه كنم.
*در چند فیلم سینمایی كمدی بازیگر بوده‌اید، ولی در حال تجربه مسیر تازه، چرا نقشی برای خودتان در نظر نگرفتید؟ این اثر فرصتی بود كه این برچسب را از بازیگری خود بردارید.
كاراكترهای «لامپ صد» زیاد نبودند و راستش به این فكر نكرده بودم كه یكی از نقش‌ها را برای خودم بنویسم، برای نقش اصلی فیلم از همان ابتدا تنها كاندیدای ما محسن تنابنده بود، نقش‌های دیگر فیلم را نیز با این‌كه کوتاه، ولی تاثیرگذار بودند، به بازیگرهای دیگر سپردم تا با تمركز كافی به كارگردانی فیلم بپردازم، اصولا دغدغه بازی در این فیلم را نداشتم و به آن فكر هم نكردم، در سینما بازیگری كرده بودم و در این فیلم در مقام كارگردانی حاضر شدم و تمام انرژی‌ام را برای ساخت این اثر گذاشتم که در شرایط سختی هم تولید شد. اصولا هم اصراری بر این ندارم كه برچسب كمدی و طنز را بردارم. با ژانر كمدی پا به این عرصه گذاشته‌ام و تا پایان عمر نیز مخاطبان، من را با این ژانر می‌شناسند و تلاشی هم برای زدودن آن ندارم. به اعتقاد من یك بازیگر یا كارگردان با عملكردش خودش را معرفی می‌كند و گونه و ژانر چندان تاثیرگذار نیست.

*ایده «لامپ صد» از شماست؟ مبنای رسیدن به مساله اعتیاد از كجا و چگونه شكل گرفت؟
بله، ایده فیلم را سال‌ها پیش در ذهن داشتم  و فیلمنامه را حدود شش سال پیش نوشتم. البته در زمانی‌كه بنا شد فیلم ساخته شود، بازبینی مجددی روی آن انجام شد و تغییراتی صورت گرفت، ولی ایده و جرقه اصلی آن براساس برخی مشاهداتم با افرادی‌كه دچار بیماری اعتیادند، شكل گرفت. در واقع «لامپ صد» داستان فردی به نام فرزین را روایت می‌كند كه درگیر مصرف موادمخدر است و به‌شدت دچار عذاب روحی است و مدام تصمیم می‌گیرد تا خود را از این آشفتگی بیرون بكشد؛ اما توانایی لازم برای این کار را ندارد. این فیلم فرد معتادی را از زوایای جدیدی به تصویر كشیده كه شاید برای مخاطبی كه آثار متعددی با این موضوع مشاهده كرده تازگی داشته باشد.
*در تلویزیون مخاطبان، شما را به واسطه كارهای طنز می‌شناسند، با این حال در نخستین فیلم سینمایی‌تان فیلمی كاملا جدی ساخته‌اید. این مسیر و آشنازدایی آگاهانه بوده یا براساس شرایطی خاص؟
هدف من هیچ‌گاه تجربه ژانرهای مختلف نبوده است. من با ژانر کمدی وارد عرصه تصویر شدم و طبیعتا علاقه شخصی نیز به این‌ گونه در سینما و تلویزیون داشته‌ام، اما هرگز قرار نبوده در این ژانر دچار ایستایی شوم. هدف من همیشه كار خوب ساختن است، برای همین تكیه بر ژانر خاص و مشخصی ندارم. می‌توان گفت مسیر پیشنهادها و انتخاب‌های من در این زمینه بیشتر بوده و در كنار آن علاقه به كمدی باعث شده بیشتر در این‌ گونه فعال باشم. انتخابم كاملا آگاهانه بوده و حتی می‌توانستم «لامپ صد» را در قالب كمدی بسازم و فیلمنامه هم قابلیت آن را داشت، ولی تعمدا فیلم را تلخ ساختم تا پیامی كه در آن وجود دارد تاثیرگذارتر باشد.

*در سینما و تلویزیون به موضوع اعتیاد زیاد پرداخته شده، از چه زاویه‌ای این موضوع را دستمایه قرار داده‌اید؟
با توجه به این‌كه موضوع اعتیاد و مشكلاتی كه فرد معتاد برای خود و خانواده‌اش معمولا ایجاد می‌كند بیشتر مورد توجه بوده، سعی كردم مشكلات روحی و روانی فردی معتاد را كه از نظر من باید بیمار نامیده شود، به تصویر بكشم. خوب می‌دانید وقتی كه مثلا فردی از خانواده‌ای دچار بیماری یا حادثه‌ای می‌شود همه افراد به‌نوبه خودشان سعی در رفع مشكل یا كمك به بهبود وضعیت می‌كنند؛ اما در مورد اعتیاد، فرد مبتلا بیشتر از سوی خانواده، جامعه، محیط كار و... رانده می‌شود که این خود باعث تشدید شرایط نامناسب وی می‌شود و عموما كسی به‌طور روانشناختی به مشكلات و زوایای درونی این بیمار توجهی ندارد. من سوژه «لامپ صد» را خیلی دوست داشتم، چون به درون افكار، توهمات و سرخوردگی‌های یك مبتلاشده نگاه دارد و این‌كه فرزین «لامپ صد» در جدال بین خیر و شر، در نهایت پایان قابل‌قبول و ملموسی را رقم می‌زند.
*پیش‌تر هم در فیلم «شاخ‌به‌شاخ» به مساله اعتیاد پرداخته‌اید. در «لامپ صد» وجه تمایز این سوژه با نمونه‌های مشابه چیست؟
بله، در تله‌فیلم «شاخ‌به‌شاخ» هم به نوعی به این معضل پرداخته بودم كه فرهاد اصلانی نقش اصلی آن را بازی می‌كرد و بارها نیز از تلویزیون پخش شد؛ ولی از پنج سال پیش كه فیلمنامه «لامپ صد» را نوشتم منتظر فرصتی بودم تا آن را بسازم. به جرات می‌توانم بگویم كه این فیلم نگاهی متفاوت به لایه‌های درونی انسان‌هایی دارد كه از نظر من بیمار و از منظر بسیاری معتاد نامیده می‌شوند. مصائب و مشكلاتی كه كاراكتر اصلی فیلم در زندگی فردی‌اش با آن مواجه می‌شود، موضوع‌هایی است كه كمتر به آن توجه می‌شود و عموما معضلاتی كه اطرافیان در مواجهه با فرد معتاد دچارش می‌شوند درشت‌نمایی می‌شود.