راز مرگ های اسیدی+ فیلم
از اسیدپراکنی تا شایعهپاشی!
چه چیزی در پس یکی از وحشتناک ترین جرم ها قرار دارد یک خیانت، بد حجابی ،انتقام یا....
"ظرف چند روز، 10 مورد اسید پاشی زنجیرهای در چهارراههای اصفهان اتفاق افتاده که هدف تمامی آنها خانمهای بدحجاب بوده است؛ لطفاً اطلاعرسانی کنید!"
این عبارتی است که در برخی شبکههای اجتماعی منتشر شد و در آن دو دروغ و شایعه بزرگ وجود دارد؛ دروغها و شایعههایی درباره تعداد موارد اسیدپاشی و هدف اسیدپاشها!
مهرماه امسال برای اصفهانیها همراه با وحشت و اضطراب آغاز شد و به پایان رسید. در این ماه بنا به اعلام منابع انتظامی چهار بانوی اصفهانی قربانی اقدامی زشت و غیرانسانی به نام "اسیدپاشی" شدند اما یک میلیون و 600 هزار اصفهانی هراسان و مضطرب نیز قربانی شایعات، ابهامات رسانهای و عملکرد برخی مدیران محلی بودند. اما چرا شهروندان یک شهر امن و زیبا به خاطر "احساس ناامنی"، روزهای مهرماه خود را از دست میدهند؟
رسانهها باید بتوانند در این مواقع با اتخاذ شیوههای صحیح اطلاعرسانی، اولا از بروز شایعه و احساس ناامنی در مردم جلوگیری کنند
1. مسائل اینچنینی نشان میدهد که بسیاری از رسانههای ما هنوز به رشد لازم برای مواجهه با مواقع خاص نرسیدهاند و نمیتوانند با کنترل احساسات خود، نگاه و بینش منطقی به مسائل و رویدادهای ناگهانی و سریع داشته باشند. این در حالی است که حفظ آرامش و امنیت روانی شهروندان یکی از اصول مهم فعالیت رسانهای در بسیاری از کشورها است. در کمتر از یک ماه گذشته نیز تعداد زیادی از رسانههای محلی و سراسری نتوانستند توان حرفهای خود را برای رویارویی با اتفاقات خاص به نمایش بگذارند. این فقط چند نمونه از تیترهای رسانههایی است که بعضا نام و نشان ویژهای در فضای خبری کشور دارند: "احتمال اسیدپاشی به زنان بدحجاب وجود دارد/ هوای اصفهان اسیدی است، تمام شیشهها بالا/ توصیههایی برای مواجهه احتمالی با اسیدپاشی" حتی برخی رسانههای داخلی در این مسیر با رسانههای بیگانه و بنگاههای خبرپراکنی همراه شدند.
رسانهها باید بتوانند در این مواقع با اتخاذ شیوههای صحیح اطلاعرسانی، اولا از بروز شایعه و احساس ناامنی در مردم جلوگیری کنند؛ ثانیا مدیران و مسئولان را به پیگیری سریعتر و دقیقتر موضوع ترغیب و تشویق کنند؛ ثالثا از ارتباط دادن بدون سند و منطق این اتفاقات به گروههای ارزشی بپرهیزند تا اختلاف و تفرقه در جامعه ایجاد نشود. اما به نظر شما این تیتر چه سنخیتی با حفظ وحدت ملی دارد: "اسیدپاشها به بهشت نمیروند!"
موضوعگیری و ادبیات برخی رسانههای ما تفاوتی با ادبیات بازاری و شایعهپراکنانه نداشت. متاسفانه تعدادی از رسانهها نیز نتوانستند در این برهه زمانی عملکرد قابل قبولی داشته باشند. به طور مثال در حالی که یک بانوی باحجاب نیز در بین قربانیان اسیدپاشی وجود داشت، برخی رسانهها اینگونه به مردم القا کردند که بدحجابها هدف اسیدپاشی هستند!
تجربه نشان داده است که مردم نسبت به اخبار و رویدادهایی که با بهداشت و سلامت آنها ارتباط دارد بسیار حساس هستند و واکنشهای خاصی بروز میدهند. از جمله این موارد میتوان به شایعات سرطانزا بودن بنزین تولید داخلی و آسیبهای ناگوار پارازیت اشاره کرد
2. مقامات، مدیران و مسئولان کشوری و محلی میتوانستند واکنش هوشمندانهتری نسبت به حوادث اخیر اصفهان داشته باشند اما آنها در مدیریت اوضاع توفیق چندانی نداشتند تا عملا بر ترس و اضطراب مردم افزوده شود. اطلاعرسانی صحیح و بهدور از حاشیه از سوی این مدیران میتوانست راه را برای سوءاستفاده رسانههای بیگانه و نیز شایعهپراکنی برخی رسانههای داخلی ببندد.
در این میان اما تعدادی از مقامات استانی و کشوری تلاشهایی داشتند اما با توجه به هجمههای خبری و بازار شایعات، کار چندانی از پیش نبردند. احمد سالک نماینده مردم اصفهان از رسانهها و مدیران خواست تا از اصطلاح زنجیرهای در این باره استفاده نکنند چراکه به گفته وی "استفاده از لفظ زنجیرهای حس ناامنی را تشدید میکند و این انتظار را به وجود میآورد که این جریان ادامه داشته باشد در صورتی که به جز 4 مورد که درباره آن اطلاعرسانی شد، شاهد هیچ سوء قصد تازهای در اصفهان نبودهایم."
به نظر میرسد مدیران استانها باید آموزش بیشتری برای مدیریت در مواقع خاص ببینند تا مغلوب فضای کاذب جامعه نشوند. به عبارت بهتر مدیران باید جلوتر از شایعات باشند تا بتوانند تصمیم های بهتری بگیرند.
3. تجربه نشان داده است که مردم نسبت به اخبار و رویدادهایی که با بهداشت و سلامت آنها ارتباط دارد بسیار حساس هستند و واکنشهای خاصی بروز میدهند. از جمله این موارد میتوان به شایعات سرطانزا بودن بنزین تولید داخلی و آسیبهای ناگوار پارازیت اشاره کرد؛ مواردی که البته از سوی وزارت بهداشت و درمان دولت یازدهم تکذیب شد. واژههای "اسید" و "اسیدپاشی" اما از نظر ایجاد ترس و نگرانی، در سطح بالاتری قرار دارد؛ تا جایی که مردم آنقدر واژه "اسید" را در موتورهای جستوجو وارد کردهاند که اکنون با جستجوی واژه "اسید" در این موتورها به جای مواجه شدن با معنا و تعریف علمی آن، با اخبار و شایعات مرتبط با حوادث اصفهان روبرو میشویم. اگر مردم شهر در این مواقع مدیریت بیشتری بر احساسات، گفتار و رفتار خود داشته باشند قطعا از گسترش ابعاد ناگوار حوادث جلوگیری میشود.
یک میلیون و 600 هزار شهروند در اصفهان تحت تاثیر شایعات و اخباری قرار گرفتند که دهان به دهان در خانهها، محلهها و مناطق شهر میپیچید. هیچکس در چهارراهها به خودروی کناری خود اعتماد نداشت؛ مردم به درخواست رسانهها، شیشههای خودروی خود را بالا برده بودند و نگرانی از ریخته شدن اسید بر صورت افراد تا جایی بود که اگر قطرات آبی به طور اتفاقی بر چهره آنها مینشست، احساسی شبیه یک قربانی اسیدپاشی داشتند!